Profeten van onze tijd - Hoofdinhoud
Op Nieuwwij.nl verscheen een dubbelinterview met Manuela Kalsky en mij over de vraag waar vandaag de dag in onze seculiere wereld profetische stemmen klinken. Een paar citaten:
“Ik denk inderdaad dat het oude economische denken in termen van groei, dat voortdurend een hypotheek neemt op de toekomst, op zijn eind loopt. Het nieuwe denken vraagt om een andere relatie tot de natuur, tot grondstoffen en tot elkaar. Of dat ook een spirituele omslag vergt? In elk geval vraagt het om een meer holistisch of ecologisch wereldbeeld in de betekenis van alles in samenhang bezien. En dat vraagt om een andere mentaliteit: minder gebaseerd op concurrentie en meer op coöperatie.”
“Juist in een tijd waarin de theologie zo’n grote maatschappelijke rol zou kunnen spelen, heeft ze zich in de marge gemanoeuvreerd door zich vooral met binnenkerkelijke thema’s bezig te houden. Wat mij aan het hart gaat, is dat in de politiek, de maatschappij en de cultuur een inhoudelijke discussie gaande is over fundamentele waarden.”
“Er is behoefte aan een taal die ervaringen met het hogere, het diepere, overstijgende en ultieme in het debat inbrengt, vindt Ganzevoort en daartoe zouden met name theologen zich een ruimere blik moeten aanmeten. Het religieuze repertoire is niet alleen te vinden in de traditionele bronnen, maar ook in de populaire cultuur.”
Troostend besef
Is Hazes een grotere profeet dan Arjan Plaisier of bisschop Eijk? Ganzevoort: “In elk geval heeft de populaire cultuur een grotere invloed dan de kerken, omdat ze meer mensen bereikt. Ik beweer niet dat de gedachten van Hazes per se zo verrijkend zijn. Maar om te begrijpen wat er heden ten dage speelt, moeten we naar dit soort cultuuruitingen kijken. In het lied ‘Droomland’ (onder andere vertolkt door Paul de Leeuw, een hit bij begrafenissen) verschuift de betekenis van hoop van ‘straks’ naar ‘nu’: een troostend besef dat naast alle pijn en verdriet zich nieuwe mogelijkheden zullen aandienen, niet in een hiernamaals, maar in ons alledaagse heden. Maar populaire cultuur heeft zeker niet het laatste woord. Soms hebben de kerken een profetisch geluid, soms komt dat van buiten.”
Over populaire cultuur gesproken. Wie een blik werpt op de Twitter Top 100 komt als eerste religieuze persoonlijkheid, op plaats 75, Paulo Coelho tegen (de best verkopende spirituele auteur ter wereld, 8 miljoen volgers). Dan volgt de dalai lama, op 86, met 7 miljoen volgers. De paus staat op plaats 447, met 2,6 miljoen volgers. Nieuwe spirituelen en orthodoxen zetten de toon. Waar blijven de vrijzinnige christenen? Ganzevoort: “Een van mijn zorgen is dat vrijzinnigen de neiging hebben zich te verstoppen. Neem de discussie over homoseksuele leraren in het christelijk onderwijs. Slechts op een handjevol scholen speelt dat probleem. Verreweg de meeste christelijke scholen denken inclusief. Maar dat zullen ze vaak niet zeggen. Ze zeggen eerder: ‘Dat christelijke speelde vroeger, daar doen we nu niet meer moeilijk over. Wat ik zou willen horen, is: ‘Juist omdat wij een christelijke school zijn sluiten wij niemand uit.’ Die ommekeer zou ik graag meemaken.”
Wat is Ganzevoorts persoonlijke profetische oproep? “De gedachte ‘It could be otherwise’. Met een geestesgesteldheid van hoop sta je anders in het leven dan met moedeloosheid. Wij kunnen het goed hebben met elkaar, ook al is het leven soms ingewikkeld en moeilijk.”
Lees het hele interview op Nieuwwij