Conflictmineralen: Een kronkelig, glibberig pad naar vrede in Oost-Congo - Hoofdinhoud
WEBLOG - Het schijnt wondermooi te zijn rond het Kivumeer tussen Rwanda en Oost-Congo. Wolkenluchten, vulkanen, palmbomen, bananen, pittoreske houten vissersbootjes, oude stoomboten, strandjes en natuurlijk de zon. Maar dat is helaas niet het eerste waaraan ik denk als ik aan Oost-Congo denk. Dan komen toch eerder Hutu's, Tutsi's, rebellen, M23, vrouwenverkrachting, mannenverkrachting, conflictmineralen, honger en vluchtelingen in me op. De komende week ga ik er naar toe om zelf te kijken.
Samen met een Britse collega-Europarlementariër en een Belgische NGO maak ik een reis van Kigali, in Rwanda, naar Goma, in Noord-Kivu, met een boot over het meer naar Bukavu, in het zuiden van de Kivu's. We eindigen een week later in Burundi. In deze week ga ik op bezoek bij tin- en goudmijnen in Oost-Congo. (Bekijk de route op de kaart.)
Kip-ei-situatie
De oorlog in die regio blijft maar doorgaan. Als iemand nog wijs wordt uit wie er nu tegen wie strijdt en vooral waarom, dan houd ik me aanbevolen. Wel is duidelijk dat de handel in delfstoffen de gewapende partijen aan de gang houdt. De rijkdom ligt in het gebied van de Grote Meren letterlijk voor het oprapen. Het is een klassiek kip-ei-situatie: Wordt er nu gestreden om het bezit van de mijnen, of is de opbrengst uit die mijnen bedoeld om de rebellen te bewapenen en de soldij uit te betalen? Allebei dus.
De situatie in Oost-Congo lijkt uitzichtloos. De regering-Kabila, een half continent verderop in de Congolese hoofdstad Kinshasa, heeft de macht in het oosten niet in handen. VN-blauwhelmen proberen de bevolking te beschermen, de VN-vluchtelingenorganisatie biedt ze opvang in vluchtelingenkampen, Artsen zonder Grenzen leveren medische hulp; en de rebellen helpen keer op keer alle inspanningen om de situatie te verbeteren, weer om zeep. Ik waag me hier niet aan een complete analyse van de situatie.
Slecht gemarkeerde route
Is er dan helemaal geen uitzicht op verbetering? Rasoptimist die ik ben zie ik een kronkelige, glibberige, slecht gemarkeerde route, die bewandeld moet worden. Dat is de route van de regulering van de handel in delfstoffen. De kip én het ei moeten worden aangepakt.
Als we de verkoop van goud, tin, tantalum en tungsten (in jargon G3xT, de conflictmineralen) uit handen van de rebellen en in handen van bonafide bestuurders en bedrijven kunnen krijgen, dan wordt de regio stabieler. En gelukkig heeft de internationale samenleving dat ook begrepen. Amerika heeft al een wet die eisen stelt aan de herkomst van die conflictmineralen en Europa zal - zo heeft eurocommissaris Karel de Gucht me beloofd - voor Kerstmis met een voorstel komen.
Wat komt daar allemaal bij kijken? Dat is wat ik de komende week met eigen ogen ga aanschouwen. Ik ga in de Brousse mijnen bezoeken, zal de blauwhelmen ontmoeten, spreek met ministers voor mijnbouw in Rwanda en Burundi, ontmoet lokale activisten en bisschoppen en hoop terug te komen met een betere routebeschrijving van dat glibberige pad naar eerlijke en veilige handel in Congolese rijkdommen.