Sancties na Russische overtreding internationale spelregels - Hoofdinhoud
De Olympische ringen staan symbool voor de internationale verbroedering en verbondenheid van het topsportevenement waar ‘s werelds beste atleten, ongeacht afkomst of achtergrond, hun krachten meten. De Winterspelen in Sotsji plaatst ons voor dilemma’s nu gastland Rusland in de schijnwerpers van de media atleten de kast induwt. Een grove overtreding van de internationale spelregels, die niet onbestraft mag blijven.
Helaas is het al langer slecht gesteld met de rechten en vrijheden van de LHBTI-gemeenschap in het land. Dit ondervond ik aan den lijve tijdens de Moscow Pride in 2006 en 2007, waar mijn hardloopschoenen goed van pas kwamen toen we moesten vluchten voor hooligans en de ME. Sindsdien is het klimaat in Rusland verder verslechterd en ook de wetgeving is nog homofober geworden. Dit gaat me, onder meer als vicevoorzitter van de LGBT Intergroup in het Europees Parlement, zeer aan het hart.
Binnen de EU zien we vrijwel overal vooruitgang, maar Rusland en een aantal Afrikaanse landen zijn enorm problematisch. Daarbij komt dat de bereidheid vanuit Europa om LHBTI-rechten te beschermen maar matig is. De luidste stem is nog steeds die van het Europees Parlement (met steun van vrijwel alle fracties, van links tot rechts), maar de Europese Commissie en de lidstaten zijn buitengewoon terughoudend en kijken liever weg.
Het adviesorgaan voor constitutionele vraagstukken van de Raad van Europa, de Commissie van Venetië, stelt dat de Russische antihomowet onverenigbaar is met het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en internationale mensenrechtennormen. Wat mij betreft moet een schorsing van Rusland uit de Raad van Europa aan de orde komen, aangezien Rusland zo langzamerhand op talloze fronten niet meer voldoet aan de criteria voor lidmaatschap. Het stemrecht is Rusland tussen 2000 en 2001 al eerder ontnomen.
Deze schrijnende situatie test de geloofwaardigheid van de Raad van Europa en het Straatsburgse Hof voor de Rechten van de Mens. De bulk van de uitspraken van dat Hof zijn tegen Rusland (22,3%) gericht, maar Rusland legt de uitspraken ijskoud naast zich neer (zoals ook andere landen vaak doen, overigens). Rusland heeft ook lang de hervorming van de Raad van Europa gesaboteerd. Ook andere partijen (waaronder de VVD en de Britse Tories) zagen aan de stoelpoten van het Straatsburgse Hof, omdat dat hun beleidsruimte inperkt. Dit alles terwijl de EU gaat toetreden tot de Raad van Europa en ook Europese wetsinstrumenten dan onder het Straatsburgse Hof vallen.
Er zijn veel lidstaten van de Raad van Europa die een dubieuze staat van dienst hebben als het over de mensenrechten gaat, maar Rusland is van een ander kaliber. Daarbij mag je van het gastland van de Olympische Spelen verwachten dat het zich minstens aan zijn verdragsverplichtingen houdt. Zo niet, dan schorsing. Zo gaat dat tenslotte ook met Olympische sporters die zich niet aan de regels houden.