Mazelen - Hoofdinhoud
Het is weer eens zo ver: een uitbraak van mazelen op de biblebelt. Bepaalde groepen orthodox-protestantse gelovigen laten hun kinderen niet inenten om geloofsredenen. Dat leidt tot een verhoogd risico op besmetting van henzelf en anderen. En uiteraard roept dat felle reacties op. Moet er geen inentingsverplichting komen? En is religie niet sowieso een gevaar voor de volksgezondheid?
Eerlijk gezegd heb ik weinig begrip voor de overwegingen van ouders om hun kind niet in te laten enten. Het lijkt me zowel theologisch als medisch volstrekt voor de hand liggen om ernstige gezondheidsrisico’s voor je kind te vermijden. En meer dan dat: je zet niet alleen de gezondheid van je eigen kinderen op het spel, maar ook die van andere kinderen.
Natuurlijk, ieder mens is vrij om op geloofsgronden af te zien van een medische behandeling. Niet voor niets stelt de Grondwet in artikel 11 dat ieder recht heeft op de onaantastbaarheid van zijn of haar lichaam. De overheid kan niet zomaar verplichten dat we ons laten inenten. Maar het is voor mij de vraag of die vrijheid even groot is als het gaat om kinderen die van de keuzes van hun ouders afhankelijk zijn. Hebben kinderen er geen recht op dat hun ouders alles doen wat nodig is om hen te beschermen tegen gevaren?
Ik benader het daarmee in eerste instantie vanuit het moderne perspectief van mensenrechten. Maar ook theologisch roept de weigering om kinderen in te enten grote vragen op. Het onderliggende idee is dat de almachtige God ons het goede en kwade doet toekomen en dat we dat gelovig hebben te aanvaarden. Daar zit wel wat in. Het raakt aan een ontvankelijkheid die elke almachtsfantasie en geloof in de maakbaarheid van het bestaan ter discussie stelt. Maar het ontaardt makkelijk in een tombola-geloof waarbij het leven een grote loterij is met een straf op valsspelen… Om het scherp te zeggen: ontvankelijkheid heeft een diepe spirituele waarde, maar onverantwoordelijkheid is niet te verdedigen.
Het leidt ook bijna per definitie tot selectief shoppen. Niet inenten, wel medisch behandelen. Niet verzekeren tegen brand en ongevallen, wel gebruik maken van een werkloosheidsuitkering - wat feitelijk ook een verzekering is. Enzovoorts. Dat selectieve staat me tegen, zeker als het verkocht wordt als een principieel argument.
En tegelijk staat precies dat selectieve me ook tegen bij de kritiek op deze orthodoxe gelovigen. Ja, zij laten hun kinderen meer risico lopen door hen niet in te laten enten tegen de mazelen. Maar wie hoor je over ouders die hun kinderen in gevaar brengen door een overmaat aan vet eten, door hen veel te jong alcohol te laten drinken of door hen bloot te stellen aan tabaksrook? Hoeveel kinderen lijden onder allerlei andere keuzes van hun ouders? Ook de kritiek is vaak te makkelijk en te selectief.
Dat heeft ook te maken met een allergie tegen religie, “religiestress” zoals Tom Mikkers dat in zijn gelijknamige boekje bespreekt. Er is ruimte voor allerlei culturen, denkwijzen, leefwijzen, en wat al niet meer, maar o wee als dat religieus wordt ingevuld. Lees er een site als GeenStijl of de commentaren op een gemiddelde nieuwssite maar op na. Religie is daar ongeveer synoniem voor bekrompen, ouderwets, kortzichtig, intolerant, en nog veel meer kwaadaardigs.
En zo staan de orthodoxe gelovigen en de seculiere bestrijders zelfgenoegzaam tegenover elkaar. De een heeft het morele gelijk van de religieuze gehoorzaamheid aan zijn zijde, de ander strijdt met het gezag van de moderne rationele mens. Beiden gaan een werkelijk gesprek uit de weg. Ze staan niet voor open voor de waarde van wat de ander te vertellen heeft of de mogelijkheid dat ze iets zouden kunnen leren van die ander. Over ontvankelijkheid bijvoorbeeld en jezelf overgeven aan hoe het leven soms loopt. Of over verantwoordelijkheid om risico’s te vermijden. Dat zou een rijk gesprek kunnen worden.
Maar zullen we ondertussen wel kijken hoe we onze kinderen kunnen beschermen tegen de mazelen en al dat andere?
Column voor Christelijk Weekblad / http://www.hetgoedeleven.nl