Geef reiziger echte gemakskaart (opinie ND) - Hoofdinhoud
De telefoniemarkt is voortdurend in ontwikkeling en vindt zichzelf telkens opnieuw uit. Daar kan het openbaar vervoer een voorbeeld aan nemen. Daar gaat het al 175 jaar op dezelfde manier. De klant zou koning moeten zijn, maar als je het gesteggel van de verschillende vervoerders over de tarieven ziet, dan zou je daar haast aan gaan twijfelen. Vooruitgang wordt tegengehouden, schrijven Kamerlid Carla Dik-Faber en medewerker Frank Visser in het ND.
Niet omdat de vervoerders niet kunnen, maar omdat ze vinden dat anderen het moeten betalen of omdat ze bang zijn voor het verlies van hun positie. De onwil van de vervoerders is terug te zien op het perron op veel stations. Reizigers die overstappen van een trein van Arriva op een trein van de NS moeten eerst uitchecken bij een paaltje van Arriva en dan inchecken bij een paaltje van NS. Op sommige stations staan zelfs paaltjes van drie vervoerders. Dat is erg lastig voor reizigers en bovendien foutgevoelig. Check je bij het verkeerde paaltje uit, dan kost dat geld.
De telefoniemarkt daarentegen is voortdurend in ontwikkeling. De ene iPhone is nog niet uit, of de volgende wordt alweer gepresenteerd. Vernieuwingen waar consumenten probleemloos in meegaan. De ov-markt is conservatief. De kans is niet gegrepen om de ov-chipkaart echt innovatief in te zetten. Oorspronkelijk is hij gepresenteerd als gemakskaart voor het hele openbaar vervoer, maar inmiddels is het vooral een kaart geworden waar elke vervoerder zijn eigen abonnement op kwijt kan. Reizigers die onderweg moeten overstappen, hebben vaak meerdere abonnementen nodig en zijn hierdoor fors duurder uit.
Als mobiele beller koop je een willekeurige telefoon en een abonnement of prepaid kaart van een mobiele provider. Je kunt met iedereen bellen en merkt er niets van bij welke provider de ander zit. Jouw provider regelt zelf met andere aanbieders hoe de kosten en opbrengsten verdeeld worden. Daarbij doen de aanbieders hun best zo veel mogelijk klanten binnen te halen. Er is sprake van concurrentie en de gebruikers profiteren hiervan. Verder wend je je tot je eigen aanbieder als je een probleem hebt of als je van provider wilt veranderen. De consument heeft een keus en de aanbieder moet zich daarnaar schikken.
Dit zou ook mogelijk moeten zijn op de ov-markt. Geen verschillende kaartjes en abonnementen op verschillende trajecten bij verschillende vervoerders meer. Als reiziger kan je voor alle openbaar vervoer terecht bij één aanbieder. Je kiest de aanbieder die voor jouw verbruik het meest aantrekkelijke aanbod heeft. En je kunt daarmee reizen bij alle vervoerders omdat zij bij elkaar zitplaatsen inkopen. Dit toekomstbeeld kan een nieuwe dynamiek veroorzaken in het openbaar vervoer omdat meerdere partijen, ook niet-vervoerders, kunnen gaan strijden om de gunst van de reiziger, ook al is er op de meeste trajecten maar één vervoerder.
Dit zal leiden tot meer service. Je kunt dan denken aan reizen op rekening de rekening wordt een maand later nagestuurd -, naast reizen op saldo, gezinsabonnementen, aantrekkelijke kilometerbundels en in de trein met je mobieltje upgraden naar de eerste klas. Ook een ov-brede regeling geld-terug-bij-vertraging is in dit model geen enkel probleem meer. De reiziger kan hiervoor terecht bij zijn eigen vervoersleverancier die de kosten verhaalt bij de verschillende vervoerders. Nu is dat niet mogelijk omdat verschillende vervoerders naar elkaar wijzen bij een gemiste aansluiting.
Alles komt dus in één hand. De reiziger met problemen met zijn ov-chipkaart wordt niet meer van het kastje naar de muur gestuurd door de ov-bedrijven en Trans Link Systems, het bedrijf achter de ov-chipkaart. Trans Link Systems kan zich beperken tot het bieden van de technische infrastructuur. Het paaltjeswoud van verschillende vervoerders is niet meer nodig omdat elk paaltje automatisch ziet naar welke vervoersleverancier de gegevens over het in- en uitchecken moeten worden verstuurd.
De ov-chipkaart kan met dit nieuwe marktmodel een echte gemakskaart voor de reiziger worden. De klant als koning en de aanbieder als dienstverlener. Technisch is er geen obstakel om deze nieuwe ov-markt te realiseren, de infrastructuur ligt er al. Het vraagt om bereidheid van de vervoerders en van overheden om oude modellen los te laten. Het rijk moet het wettelijk mogelijk maken en een marktmeester aanwijzen die zorgt dat er een open markt ontstaat. Bovenal vraagt het om een omslag in denken.
De wereld om ons heen verandert in hoog tempo. Wat gisteren nieuw was, is vandaag alweer oud. 175 jaar oud om precies te zijn. Tijd voor verandering.