Speech van Jarico Vos op JOVD VoCo - Hoofdinhoud

Lees onderstaand de speech die Landelijk Voorzitter Jarico Vos hield op het voorjaarscongres in Sint Michielsgestel op 20 en 21 april 2013

Jonge liberalen,

Wat is nog de toekomst voor onze generatie?

Op een goede dag keek ik als achtjarige jongen naar een uitzending van het jeugdjournaal, waar een groep deftig uitgedoste mensen op een trap stond. Ik kan me er niet veel meer van herinneren, maar achteraf bleek het te gaan om de presentatie van het tweede paarse kabinet. Wat ik wel heb onthouden zijn de gebezigde kreten over “gouden tijden”, “het kan niet op” en “vooruitgang”.

Nu, ongeveer 15 jaar later, zijn deze woorden niet alleen een vage jeugdherinnering, maar vooral een boodschap uit vervlogen tijden. Immers, de gouden tijden zijn vervangen door donkere wolken. De cultuur van ‘kan niet op’ is veranderd in ‘waar kan nog wat vandaan gehaald worden?’. En vooruitgang is verworden tot verval.

Zelfs als doorgaans optimistische liberalen zouden we door dit alles bijna vervallen in een depressie. Maar het gekke is dat ik, terwijl ik de afgelopen maanden door Nederland reisde, eigenlijk niet zoveel heb gemerkt van pessimisme. Ja, er zitten op dit moment veel jongeren thuis zonder baan. Ja, veel jongeren vragen zich af hoe ze in de toekomst op goede zorg kunnen rekenen. En ja, veel jongeren maken zich zorgen om de plannen van onze weliswaar sympathieke, maar toch wat domme nationale opa van 50plus.

Maar ik heb ook meer meegemaakt. Ik heb jongeren gezien die zeggenschap eisten over zaken die hen aangaan. Ik heb ook jongeren gesproken die uit eigen intitiatief een bedrijf hebben opgezet. Maar bovenal heb ik jongeren gezien die vastbesloten waren om niet bij de pakken neer te gaan zitten, maar intiatief te nemen voor henzelf, onze generatie en Nederland.

Beste mensen,

Ook nu zit er een achtjarige jongen naar het jeugdjournaal te kijken. Op onze schouders rust de verantwoordelijkheid ervoor te zorgen dat hij over vijftien jaar niet hoeft te somberen en te tobben over zijn toekomst. Daarom wil ik het vanavond met u hebben over de twee grote vraagstukken van dit moment: de arbeidsmarkt en de zorg.

Om te beginnen, de arbeidsmarkt. Op dit moment is de jeugdwerkloosheid in Nederland 15%. Met gepaste trots weten sommige politici te melden dat we er Europees gezien dan nog fraai opstaan, alleen Denemarken en Duitsland doen het immers beter. Maar leg dat maar eens uit aan Romilda Fraterman. Romilda is laatst ontslagen en heeft nu al 80 sollicitatiebrieven verstuurd, zonder enig resultaat. Elke werkloze jongere is er één teveel en maakt de kans op een verloren generatie groter. Het is daarom tijd voor actie voor Romilda, voor jongeren, voor ons.

Maar actie betekent voor ons liberalen niet met spandoeken en rotte tomaten schreeuwen op het Malieveld. Actie betekent niet dat we als een stelletje opportunisten lid worden van andere partijen om onze zin te krijgen, want als jongerenbelangen politiek neutraal waren, dan had ik vanavond wel het verkiezingsprogramma van D66 voorgelezen. Actie betekent voor ons dat we liberale oplossingen bedenken en daarvan iedereen proberen te overtuigen. En met ons valt goed te praten.

Met ons valt goed te praten over versoepeling van het ontslagrecht. Wij willen jongeren namelijk graag de kans geven op een vast contract en werkgevers de angst daarvoor ontnemen. Wij willen jongeren zicht bieden op een hypotheek, zodat ze een eigen huis kunnen aanschaffen. Wij willen op deze manier de arbeidsmarkt weer in beweging brengen en klaar maken voor een toekomst zonder crisis.

Maar, hoewel we jong zijn, zijn we niet van de club eigen generatie eerst. Met ons valt namelijk niet te praten over plannen die de problemen verschuiven van jong naar oud. Ook ouderen moeten aan het werk blijven en op latere leeftijd nog aan een baan kunnen komen. Hoe vaak horen we onze ouders niet verzuchten dat ze bij ontslag nooit meer aan een baan zullen komen omdat ze ‘te duur’ zouden zijn? Maar de waarde van ouderen moet niet worden uitgedrukt in kosten, maar in opbrengsten. Met ons valt daarom te praten over demotie, waarbij het loon van een werknemer tijdens zijn loopbaan niet alleen maar toeneemt, maar op den duur ook afneemt. Laat het loon dus niet lopen naar leeftijd maar naar behoefte, zodat mensen in de bloei van hun leven de beste vruchten kunnen plukken.

Tot slot valt met ons ook te praten over verkorting van de WW-duur. Wij willen namelijk niet dat werkenden worden opgezadeld met de kosten van nietsdoen. Wij willen mensen ook niet aan de kant laten staan en ze het gevoel geven er niet bij te horen. Wij willen mensen in hun kracht plaatsen.

Beste mensen,

Wij als liberalen zeggen vaak dat werk moet lonen. Zonet hebben we bekeken hoe we aan werk moeten komen, maar dat is nog maar het begin. Op dit moment gaat meer dan de helft van ieders loon naar de zorg, en als we niets doen, wordt dat alleen maar meer. Veel jongeren maken zich zorgen, omdat de plannen die er nu liggen wel zorgen dat de zorg voor onze grootouders betaalbaar blijft, maar niet die voor onze ouders veilig stellen. Laat staan dat er een visie is over hoe wij zelf in de toekomst op goede zorg kunnen rekenen.

Onze linkse collega’s vinden dat geen probleem. Onze linkse collega’s zeggen zelfs dat dat nog wel ietsje meer kan kosten, desnoods met hulp van extra geld van de overheid. Onze linkse collega’s willen kortom niet inzien dat zelfs het koningslied houdbaarder is dan ons zorgstelsel.

Liberalen, wij doen dat niet!

Uiteindelijk draait het namelijk niet om de vraag hoe we de kosten gaan verdelen, maar hoe de kosten omlaag gaan; eerst saneren, dan pas investeren. En dan komen we ook niet heen om de vraag of alles mag wat kan. De waarde van een mensenleven is niet in geld uit te drukken, maar wat moeten we doen als het bedrag daarvoor simpelweg niet meer opgebracht kan worden? In navolging van landen als Engeland zal bepaald moeten worden dat de maximale kosten van een behandeling worden vastgesteld aan de hand van de kwaliteit van leven. Dit zal betekenen dat er in de toekomst soms nee verkocht wordt als een patiënt vraagt om een dure maar relatief zinloze behandeling. Zodat uiteindelijk de discussie zich niet meer toespitst op het toevoegen van dagen aan het leven maar het toevoegen van leven aan de dagen.

Daarnaast is het zo dat we veel te veel zijn beschouwen als normaal. We vinden het normaal, dat je voor je eigen huis betaalt. We vinden het ook normaal dat je je eigen nieuwe fiets betaalt. Maar we begrijpen niet dat iemand moet betalen voor het verblijf in een verzorgingstehuis of een rollator. We ontkomen daarom ook niet aan de vraag of, als je maar de zestig gepasseerd bent, alles wat zielig is, ook zorg moet zijn Verantwoordelijkheid kent geen pensioen en daarom moeten we kritisch kijken naar wat zorg is en wat niet. Snijden waar kan, helpen waar moet, is het devies.

Beste mensen,

Het lijkt misschien allemaal wel zo simpel, maar dat is het niet.

In 2004 beweerde de Belgische Christendemocraat Yves Leterme dat er slechts vijf minuten van politieke moed nodig waren om de problemen met een tweetalig kiesdistrict op te lossen. In 2011 leidde dezelfde kwestie tot de langste kabinetsformatie ooit. En waar voor de Belgische problemen dan slechts vijf minuten nodig waren, behoeven onze huidige problemen eerder vijf jaar. Maar, is er tegenwoordig nog een politicus te vinden die weet wat dat is, ‘politieke moed’?

Politieke moed is in ieder geval niet, zoals G500 en 50plus doen, het beduvelen van jongeren en ouderen door in te spelen op hun gevoel van angst. Jong én oud zullen moeten komen tot gezamenlijke antwoorden op gedeelde problemen.

Politieke moed is het ook niet, wanneer een Eerste Kamerlid van het CDA uit opportunistisch oogpunt tegen wetsvoorstellen stemt, omdat de eigen partij in de Tweede kamer een electorale tik op de vinger heeft gehad. Volksvertegenwoordigers moeten zich ervan bewust zijn dat hun functie niet voor niets zo is genoemd. Ze zijn vertegenwoordiger van het volk dat wacht op oplossingen in plaats van problemen.

Politieke moed is het tot slot zeker niet, wanneer een kabinet en VVD-fractie zich verlamd door angst laten gijzelen door een verzameling van lobbyclubs die nog geen tien procent van alle Nederlanders vertegenwoordigen, zoals dat minder dan twee weken geleden is gebeurd met het sociaal akkoord.

Wat jongeren nodig hebben zijn politici die verantwoordelijkheid durven nemen. Politici, die niet met oogkleppen op de afgrond inrennen, maar met open vizier maatregelen voor de toekomst durven nemen. Nederland heeft behoefte aan een VVD-fractie die het grote vertrouwen van de kiezer serieus neemt en niet keer op keer opzij kijkt als de liberale uitgangspunten worden verkwanseld. Nederland heeft behoefte aan een premier die daadkracht toont en niet alleen vandaag het kabinet in het zadel houdt, maar ook morgen nog geloofwaardig beleid verkoopt. Nederland, en zeker jong Nederland, is toe aan politici die tegen de stroom in durven roeien zodat de rekening van de crisis niet wordt doorgeschoven naar toekomstige generaties. En dat, dames en heren, is politieke moed.

Ik zou daarom tegen onze politici willen zeggen, wees niet bevangen door angst, maar gedreven door moed! Accepteer dat de oplossingen van gisteren niet de antwoorden zijn op de problemen van morgen. En laat daarom het sociaal akkoord varen, omdat het uiteindelijk beter is de polder onder water te zetten dan Nederland te laten verzuipen.

En ik roep daarom alle liberalen, maar vooral de VVD-fractie en ons eigen erelid Mark Rutte, op verantwoordelijkheid te tonen. Verantwoordelijkheid voor jongeren, verantwoordelijkheid voor ouderen, verantwoordelijkheid voor Nederland!

We zullen het niet cadeau krijgen, maar door hard te werken ligt er een betere toekomst in het verschiet. Een toekomst voor onszelf; een toekomst voor onze kinderen en een toekomst voor diegenen die ook over 30 jaar nog naar het jeugdjournaal kijken. Dus laat ons niet een een verloren generatie zijn zonder perspectief; laat ons geen liberalen zijn van het nietsdoen met oogkleppen op, maar laat ons JOVD’ers zijn van aanpakken, doorgaan en opstaan als de liberale trekkers van een trotse toekomst!