Senator Kees de Lange kijkt in deze nieuwsbrief terug op de afgelopen periode in de Eerste Kamer - Hoofdinhoud
Op dinsdag 10 juli j.l., of liever in de kleine uurtjes van woensdag 11 juli, begon het reces van de Eerste Kamer. Ieder jaar zijn de periodes net voor de jaarwisseling en die voor het zomerreces veel drukker dan normaal. Er moeten dan altijd op de valreep nog de nodige onderwerpen afgewerkt worden. Maar ditmaal was de periode net voor de zomer wel uitzonderlijk intensief, met lange vergaderingen en diverse buitengewoon lastige dossiers. Ik zal nader ingaan op de discussies rond het Europese Stabiliteitsmechanisme ESM) en de verhoging van de AOW leeftijd.
De Eurocrisis is een bankencrisis en een landencrisis geworden. De politiek komt regelmatig met maatregelen die steeds weer door de financiële markten als te beperkt en te laat gekarakteriseerd worden. Het ESM was een nieuwe poging in de rij van eerdere steunoperaties waaraan Nederland geacht werd bij te dragen. Duidelijk is dat de volksvertegenwoordiging steeds kritischer aankijkt tegen dit soort verzoeken. In dat verband werd dan ook voorafgaand aan het plenaire debat in de Eerste Kamer een openbare hoorzitting georganiseerd waarbij diverse deskundigen bijdroegen. Opvallend was dat geen van de aanwezige experts enig vertrouwen had dat met deze nieuwe kapitaalinjectie de problemen over zouden zijn. Integendeel, de zorgen voor de toekomst worden eerder groter dan kleiner.
Als OSF senator heb ik steeds een consistente mening verkondigd. Ik ben een groot voorstander van Europese economische samenwerking, maar tegenstander van het weggeven van onze nationale bevoegdheden. Ik ben ervan overtuigd dat de Euro in zijn huidige vorm niet kan voortbestaan en ik heb grote zorgen over het politieke doormodderen waar we nu al jaren getuige van zijn. Naar mijn mening moeten we twee uitersten in Europa vermijden. Ten eerste het teruggaan naar de nationale munten voor ieder Europees land. Ten tweede om te proberen de Euro tot elke prijs overeind te houden. Er is namelijk een tussenweg die de nadelen van beide uitersten vermijdt en uiteindelijk een oplossing kan bieden. Ik doel op de Matheo Soultion (TMS), een concept ontwikkeld door de Nederlander André ten Dam waar ik regelmatig persoonlijk contact mee heb.
Waar gaat het om? Het echte probleem bij bv. Griekenland en Spanje is dat deze landen niet concurrerend op de wereldmarkt zijn. Het is een illusie te denken dat, zo lang deze economieën vastgeklonken blijven aan de harde Euro, er op redelijke termijn verbetering te verwachten valt. Mede door de enorme uitzichtloze werkloosheid (de jeugdwerkloosheid in Spanje bedraagt meer dan 50%) zal zonder enige twijfel de bevolking in opstand komen. De eerste tekenen van deze ontwikkeling dienen zich reeds aan. De Matheo Solution probeert door het introduceren van een parallelle munteenheid deze landen de mogelijkheid te bieden door devaluatie op termijn uit de problemen te komen, zonder uit de Eurozone te hoeven treden. In Duitsland bestaat voor dit idee grote belangstelling, maar in ons land lijken prestigeoverwegingen bij de regering van meer belang dan creatief nadenken. Ten koste van de Nederlandse belastingbetaler. Om deze en andere redenen heb ik dan ook vol overtuiging tegen het ESM voorstel gestemd. Ik ben van mening dat het een historische vergissing betreft die de zeggenschap van Nederland over zijn eigen zaken uitholt.
Een ander uitermate pijnlijk voorstel was de verhoging van de AOW leeftijd. Dit gevoelige onderwerp kwam op de laatste vergaderdag van de Eerste Kamer aan de orde, en de stemming vond plaats in de kleine uurtjes van de woensdag daarop. Ook in dit geval heeft de Eerste Kamer een openbare hoorzitting met allerlei deskundigen georganiseerd om een goed beeld te krijgen over het al dan niet aanwezig zijn voor maatschappelijk draagvlak. Omdat de AOW betaald wordt uit de belastingopbrengsten, er steeds meer ouderen komen en de kosten vooral door jongeren opgebracht worden, en ouderen gelukkig doorgaans in goede gezondheid ouder worden, zijn er goede redenen aan te voeren de AOW leeftijd te verhogen. Er is echter een heel andere kant aan deze medaille. Verhoging van de AOW leeftijd laat voor veel mensen een inkomensgat achter. Nu kan men stellen dat ouderen dan simpelweg langer moeten werken, maar de vraag is wel welke banen daarvoor beschikbaar zijn. De positie van mensen boven de vijftig op de arbeidsmarkt is zwak, en in de huidige crisis verslechtert die verder. Helaas werd in het wetsvoorstel niet of nauwelijks aandacht besteed aan de problematiek op de arbeidmarkt. Ook kunnen grote problemen met de uitvoering van de maatregel verwacht worden door de overhaaste invoering. Alles afwegend heb ik als OSF senator tegen het voorliggende wetsontwerp gestemd omdat de minister zich star opstelde en niet bereid bleek op allerlei door de Kamer gesignaleerde problemen in te gaan. Op deze manier is naar mijn mening vooral sprake van geldklopperij ten koste van ouderen. Dit kon niet verhinderen dat het voorstel met een flinke meerderheid werd aangenomen.
Er moeten me tot slot nog een paar punten van het hart. Allereerst de enorme tijdsdruk waaronder de Eerste Kamer moest werken. De rol van de Eerste Kamer is vooral gelegen in het goed beoordelen van wetsvoorstellen op hun consistentie en hun uitvoerbaarheid. Niet voor niets heet de Eerste Kamer dan ook de ‘chambre de réflexion’. Helaas kwam van die beschouwende rol door de enorme haast waarmee alles gebeuren moest helemaal niets terecht. Vooral de kleine fracties hadden grote problemen om tijdig alle stukken te kunnen lezen, er een oordeel over te vormen, om vervolgens adequaat te kunnen reageren. Op deze wijze ondermijnt naar mijn mening de Eerste Kamer haar eigen geloofwaardigheid en bestaansrecht. Een wat trieste constatering.
Een ander punt van zorg is de normvervaging waaraan zelfs de Eerste Kamer niet ontsnapt. Zo schroomde Jan Nagel van 50PLUS niet om in het AOW debat de persoonlijke aanval op minister Kamp te openen. Een gênante vertoning waarop gelukkig erg veel kritiek was. En voor mij persoonlijk een nieuwe bevestiging dat het beëindigen van al mijn banden met 50PLUS een verstandige beslissing is geweest.
Na het reces
Op 11 september, de dag voor de Tweede Kamerverkiezingen, hervat de Eerste Kamer haar werkzaamheden. De dossiers die ter behandeling zullen worden voorgelegd, zullen in belangrijke mate van de verkiezingsuitslag afhangen. Mijn verwachting is dat de verkiezingen tot verdere versnippering en toenemende politieke instabiliteit en onregeerbaarheid zullen leiden. Er zijn een aantal onderwerpen die in elk geval zullen terugkomen. De Eurocrisis en alles daar omheen is er één van. Ongetwijfeld zal de druk op Nederland toenemen om steeds meer van de eigen soevereiniteit af te staan. Ook de pensioenproblematiek zal in volle omvang op ons afkomen. Het zal niemand ontgaan zijn dat zorgen rond onze pensioenen voortdurend toenemen. Mijn grote zorg is dat we tot nu toe pas het puntje van de ijsberg te zien hebben gekregen. De Eerste Kamer kan de borst natmaken.
En dan, vakantie…
Ja, en dan zit opeens het eerste jaar als OSF Senator erop en ga je aan een welverdiende (vind ik zelf) vakantie denken. Die brengen mijn echtgenote en ik zoals veel vaker in de Bourgogne door. We hebben al vele jaren iets met ‘la douce France’, en speciaal met de Bourgogne. In dit deel van Europa zie je weer eens hoe belangrijk levensvreugde is, met een overvloed aan regionale producten, dranken en gerechten die met veel levenskunst bereid en genoten worden. Er is slechts één probleem: ik heb me voorgenomen vijf kilo af te vallen.
Kees de Lange