Inbreng PvdA AO Woningcorporaties 7/3/2013 - Hoofdinhoud
Inbreng PvdA AO Woningcorporaties 7/3/2013
Vestia: Voorzitter, de naam Vestia zal gekoppeld blijven aan een donkere bladzijde in onze volkshuisvestingsgeschiedenis. Speculeren, zelfverrijking en arrogantie, Vestia is een van de symbolen van een gedegenereerde kaste van bestuurders waar organisaties als Meavita in de zorg of Amarantis in het onderwijs kenmerkend voor zijn. Die bladzijde wordt onder leiding van twee interim-bestuurders omgeslagen. Gaat dit voortvarend genoeg? Is de kans van slagen nog steeds aanwezig? Wat zijn de maatschappelijke gevolgen? Voorzitter, daarover een aantal specifieke vragen.
Ten eerste, kan de minister aangeven hoe het met het verbeterplan bij Vestia staat? Een aanvankelijke versie is door het CFV niet goedgekeurd. Wat is de status op dit moment?
Een ander voorstel waarin de gemeente Den Haag en Vesta verkoop van bezit en herstructuring van Den Haag zuidwest onder willen brengen in een WOM, een WijkOntwikkelingsMaatschappij, lijkt eveneens op bezwaren van het CFV te stuiten. Ons lijkt met de combinatie om enerzijds door waardecreatie en anderzijds door onderbrengen van bezit in die WOM een goede weg te zijn gevonden in een deeloplossing van de totale saneringsoperatie bij Vestia. Kan de minister zijn licht hier over laten schijnen? Wat vindt hij van deze aanpak en de opstelling van het CFV?
Daarnaast horen wij positieve geluiden over de verkoop van bezit, ook aan zittende huurders van Vestia. Meest opvallend hierbij is, dat veel van het verkochte bezit aan huurders boven de vijftig jaar wordt verkocht. Kan de minister uitleggen hoe wij enerzijds overal horen dat het voor huurders boven de vijftig lastig zo niet onmogelijk is om nog een hypotheeklening te krijgen, dit kennelijk hier wel lukt? Wat zijn de lessen die hier uit vallen te leren?
Ook de verkoop aan andere investeerders loopt boven verwachting. Dat is belangrijk om de 1,3 miljard die Vestia zelf moet ophoesten in dit debacle te realiseren. Dat laat onverlet dat nog steeds en voor vele jaren andere corporaties voor 700 miljoen worden aangeslagen om deze saneringsoperatie mogelijk te maken. Valt te overwegen om de verkoopdoelstelling van het bezit, nu geraamd op 15.000, verder te verhogen, zodat de saneringsbijdrage van corporaties in de rest van Nederland kan worden verminderd, zo niet kan verdwijnen? Graag een reactie van de minister.
In dit verband horen wij, dat het nog steeds lastig is voor andere corporaties om bezit over te nemen. Is de prijsstelling van Vestia reëel? Vestia vraagt 70% van de WOZ-waarde, corporaties kunnen 50% betalen en zien dat als een meer dan redelijke prijs. Ziet de minister oplossingen, die bijdragen aan het doorbreken van deze patstelling zonder dat de saneringsopgave van Vestia in gevaar komt?
Voorzitter, uit diverse gemeenten als Zoetermeer, Delft, Westland en Pijnacker-Nootdorp horen wij zorgen over het in gevaar komen van de sociale woningvoorraad door het beleid van Vestia. Zou juist overname van het bezit door corporaties hier niet een deel van de oplossing van dit probleem kunnen zijn? Bezit wordt verkocht, sociale woningvoorraad blijft in stand. Graag een reactie van de minister.
Sectorbeeld:
Voorzitter, dan het sectorbeeld. Er is een trendbreuk in sectorbeeld wat toewijzing van duurdere huurwoningen betreft. Meer dan gewoonlijk worden aan lagere inkomens duurdere huurwoningen toegewezen. De te dure toewijzingen zijn gestegen naar 14%. Dat kost de staat meer huurtoeslag. De minister wijst hier ook op in zijn beleidsbrief van vorige week. Graag horen wij van de minister hoe hij hier in beleid verder vorm wil geven aan deze gesignaleerde ontwikkeling?
Voorzitter, de PvdA-fractie is verontrust over het verlies dat corporaties lijden op hun zogenaamde ‘verbindingen’. Cumulatief loopt dit verlies nu op tot ca. 1 miljard. Daarnaast hebben corporaties voor bijna 4 miljard aan deze verbindingen geleend. Voorzitter, hoe kijkt de minister tegen deze ontwikkeling aan?
Is de Herziene Woningwet die in 2014 in werking moet treden voldoende opgetuigd, zoals de bedoeling van de wetgever is, om dit soort verliezen, die uiteindelijk worden betaald door de huurders in de sociale woningbouw te voorkomen?
Wat zijn de gevolgen van het verleggen van deze leningen naar de kerntaak van de corporaties? Neemt hierdoor de investeringscapaciteit voor sociale woningbouw toe? Immers, er komt meer geld vrij voor andere investeringen. Graag een reactie.
In een bijzin van het sectorbeeld staat dat het ministerie strengere eisen wil gaan stellen aan basisrenteleningen, conform de eisen aan derivaten. We willen graag weten waarom dit zou moeten en welke gevolgen dit heeft voor de sector. Klopt het dat de herfinanciering hiermee veel lastiger wordt en zal leiden tot minder investeringsruimte? Graag een reactie.
Voorzitter, over de waardering van het bezit tegen marktwaarde in plaats van afschrijving in 50 jaar stelt het CFV kritische kanttekeningen. Hoe kijkt de minister hier tegenaan? Is dit niet juist een middel om institutionele beleggers te betrekken bij investeringen in de sociale woningbouw. Een voorbeeld. In Rotterdam zetten Wonincorporatie WoonCompas en pensioenfonds SPF/SPOV in Katendrecht een nieuw complex samen neer van 135 sociale huurwoningen. Voor het pensioenfonds is de marktwaarde maatgevend. Dat leidt bij de beheerders van het Pensioenfonds tot de prikkelende stelling: ‘Onrendabele toppen zijn een mythe’. Hoe kijkt de minister tegen die stelling aan in het licht van deze marktwaardebenadering?
Voorzitter, tot slot over het sectorbeeld. De PvdA-fractie is positief over het beeld dat het CFV schetst, nl. dat het overgrote deel van de corporatiewoningen, bijna 90% bestaat uit goedkope en betaalbare corporatiewoningen. Ook uit de nieuwe berekeningen van het CFV bij de beleidsbrief over het Woonakkoord blijft dit beeld ondanks noodzakelijke huurverhogingen in stand.
Dat geldt ook voor de eerste beperkingen in de hoogte van de bedrijfslasten, ook al stegen ze nog veel te sterk, netto met 6%. Die bedrijfslasten zijn nog steeds veel te hoog, zoals ook door Aedes zelf wordt aangegeven. Tegelijkertijd door de afname, zo constateert het CFV, ‘groeide de netto-exploitatiestroom’. Zo hoort het. Lagere bedrijfslasten om meer te kunnen investeren. Het zou goed zijn als ook huurders en de Woonbond hier in de toekomst veel actiever toezicht op houden bij de afzonderlijke corporaties. Te hoge bedrijfslasten gaan ten koste van de huurder nu en ten koste van de huurder in de toekomst.
Bezoldiging: Voorzitter, het werd de hoogste tijd dat we een einde make aan de exorbitante salarissen onder een deel van de corporatiedirecteuren. Het is stuitend te moeten constateren dat we een corporatie kennen waar de directeur-bestuurder meer dan tweeëneenhalve ton verdient, maar daarnaast in dezelfde corporatie nog een paar directeuren rondlopen die meer dan drie ton verdienen. Wat de PvdA betreft mag de verlaging van die inkomens nog verder versneld worden. Graag een reactie van de minister of dat mogelijk is.
Daarnaast, voorzitter, lijkt juist voor de kleinere corporaties een aantal ongewenste effecten te kunnen optreden. Een van die perverse effecten is, dat het aanzet tot fusies. Een corporatie besturen louter gebaseerd op het aantal woningen lijkt op het oog wel erg eendimensionaal. Het gaat voorbij aan specifieke vaardigheden en basiskennis die een ieder moet hebben ongeacht de grootte. Een jaarrekening blijft een jaarrekening. In dit verband zou deze inkomensstaffel en benadering er toe kunnen leiden dat kleine corporaties noodgedwongen gaan fuseren om voldoende kwaliteit in de leiding te waarborgen, iets wat de PvdA-fractie bepaald niet voorstaat. Graag een reactie van de minister hierop. En een verzoek om dit zonodig te bespreken met de organisaties in de sector, zoals Aedes en VTW.
Voorzitter, tot slot. De lijst met corporaties met financiële problemen blijft zorgelijk. Tussen al die gevallen is er een conflict bij een van de corporaties tussen huidige en oud-bestuurders die maar blijft voortslepen. Het betreft ‘Beter Wonen’ in Wieringen. Wij vroegen daar al in eerdere instantie naar, net als collega’s van het CDA en de SP. Ziet de minister nog mogelijkheden om dit conflict voor eens en voor altijd de wereld uit te helpen?
Ik dank u wel.