Verordening (EU) nr. 98/2013 van het Europees Parlement en de Raad van 15 januari 2013 over het op de markt brengen en het gebruik van precursoren voor explosieven Voor de EER relevante tekst - Hoofdinhoud

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 39/1

Bepaalde stoffen of mengsels zijn precursoren voor explosieven, en kunnen worden misbruikt voor de illegale vervaardiging van explosieven. In het door de Raad op 18 april 2008 aangenomen actieplan van de Europese Unie voor het verbeteren van de beveiliging van explosieven werd de Commissie verzocht een permanent comité in te stellen voor de bespreking van maatregelen en de opstelling van aanbevelingen voor regelgeving inzake op de markt verkrijgbare precursoren voor explosieven, rekening houdend met de kosteneffectiviteit.

Het in 2008 door de Commissie opgerichte Permanent Comité precursoren heeft verscheidene precursoren voor explosieven aangeduid die kunnen worden gebruikt om terroristische aanslagen te plegen en heeft aanbevolen op Unieniveau de nodige stappen te ondernemen.

Sommige lidstaten hebben al wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen vastgesteld over het op de markt brengen, het aanbieden of het voorhanden hebben van bepaalde precursoren voor explosieven.

Die wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen, die uiteenlopen en de handel in de Unie kunnen belemmeren, moeten worden geharmoniseerd om het vrije verkeer van chemische stoffen en mengsels in de interne markt te verbeteren en concurrentieverstoring zoveel mogelijk weg te nemen, en tegelijkertijd een hoog niveau van bescherming van de veiligheid van de bevolking te waarborgen. Voorts zijn op nationaal en Unieniveau andere voorschriften met betrekking tot bepaalde stoffen die onder deze verordening vallen vastgesteld betreffende de veiligheid van werknemers en de bescherming van het milieu. Die andere voorschriften vallen niet onder deze verordening.

Met het oog op een zo uniform mogelijke regeling voor alle marktdeelnemers, is een verordening de meest geschikte rechtsvorm om het op de markt brengen en het gebruik van precursoren voor explosieven te regelen.

In Verordening (EG) nr. 1272/2008 van het Europees Parlement en de Raad van 16 december 2008 betreffende de indeling, etikettering en verpakking van stoffen en mengsels (3) is bepaald dat als gevaarlijk ingedeelde stoffen en mengsels correct dienen te worden geëtiketteerd voordat ze op de markt worden gebracht. Voorts wordt in die verordening bepaald dat marktdeelnemers, met inbegrip van detailhandelaren, deze stoffen dienen in te delen en te etiketteren of dienen te vertrouwen op de indeling die hoger in de toeleveringsketen is gemaakt. In deze verordening dient derhalve te worden bepaald dat alle marktdeelnemers, met inbegrip van detailhandelaren, die stoffen waarvoor krachtens deze verordening een beperking geldt, aanbieden aan particulieren, erop moeten toezien dat op de verpakking is aangegeven dat de aankoop, het voorhanden hebben of het gebruik van die stof of dat mengsel door particulieren onderworpen is aan een beperking.

Teneinde op nationaal niveau te zorgen voor een beschermingsniveau wat betreft het illegaal gebruik van precursoren voor explosieven dat gelijkwaardig of hoger is dan het niveau waarnaar met deze verordening op Unieniveau wordt gestreefd, zijn in een aantal lidstaten reeds wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen van kracht voor een aantal stoffen die illegaal zouden kunnen worden gebruikt. Een aantal van die stoffen worden reeds vermeld in deze verordening, en andere kunnen in de toekomst op Unieniveau aan een beperking worden onderworpen. Aangezien het in strijd zou zijn met de doelstellingen van deze verordening dat de bescherming door maatregelen op Unieniveau zou worden verlaagd, dient een bepaling te worden opgenomen krachtens welke die nationale maatregelen van kracht blijven (een vrijwaringsclausule).

De illegale vervaardiging van explosieven moet worden bemoeilijkt door concentratiegrenswaarden vast te stellen voor bepaalde precursoren voor explosieven. Het vrije verkeer van precursoren voor explosieven die onder deze grenswaarden blijven, is gewaarborgd, behoudens een vrijwaringsmechanisme; de toegang van particulieren tot precursoren voor explosieven die deze grenswaarden overschrijden, moet worden beperkt.

Particulieren mogen derhalve niet de mogelijkheid hebben om deze precursoren voor explosieven in concentraties die de grenswaarden overschrijden, te verwerven, binnen te brengen, voorhanden te hebben of te gebruiken. Het is echter zinvol om ervoor te zorgen dat particulieren precursoren voor explosieven alleen voor legitieme doeleinden kunnen verwerven, binnenbrengen, voorhanden hebben of gebruiken als zij daarvoor een vergunning hebben.

Aangezien sommige lidstaten reeds over beproefde registratiesystemen beschikken, die gebruikt worden om het op de markt brengen van sommige of alle stoffen waarvoor krachtens deze verordening een beperking geldt en die niet aan particulieren mogen worden aangeboden, te controleren, is het voorts zinvol in deze verordening een registratiesysteem op te nemen dat op sommige van of al deze stoffen van toepassing is.

Waterstofperoxide, nitromethaan en salpeterzuur worden door particulieren veelvuldig voor legitieme doeleinden gebruikt. Derhalve moet voor de lidstaten de mogelijkheid bestaan om het verlenen van toegang tot die stoffen binnen een bepaalde bandbreedte van concentraties te regelen door middel van een bij deze verordening in te stellen registratiesysteem, in plaats van een vergunningsysteem.

Gezien het zeer specifieke onderwerp, kan het doel van deze verordening worden verwezenlijkt door conform het subsidiariteits- en het evenredigheidsbeginsel de lidstaten de keuze te laten of zij particulieren beperkte toegang verlenen conform deze verordening.

Teneinde de legitieme doelstellingen inzake openbare veiligheid voort te zetten en tegelijk de goede werking van de interne markt zo weinig mogelijk te verstoren, is het raadzaam een vergunningsregeling in te stellen die ertoe strekt dat een particulier die een stof waarvoor krachtens deze verordening een beperking geldt en die niet aan particulieren mag worden aangeboden, of mengsels of stoffen die bedoelde stof bevatten, heeft verworven in een concentratie die de grenswaarde overschrijdt, die stof vanuit een andere lidstaat of vanuit een derde land kan binnenbrengen in een lidstaat die de toegang tot die stoffen toestaat conform een van de in deze verordening voorgeschreven systemen.

Voor een efficiënte uitvoering van de bepalingen betreffende het binnenbrengen van precursoren voor explosieven, worden de lidstaten ertoe aangespoord om de beperkingen voor het binnenbrengen van stoffen waarvoor krachtens deze verordening een beperking geldt en die niet aan particulieren mogen worden aangeboden, onder de aandacht van internationale reizigers te brengen. Om dezelfde reden worden de lidstaten er tevens toe aangespoord toe te zien dat het publiek ervan op de hoogte is dat deze beperkingen ook gelden voor kleine zendingen die aan particulieren worden toegestuurd en op zendingen die op afstand worden besteld door eindgebruikers.

Informatie die door de lidstaten aan het bedrijfsleven, met name het midden- en kleinbedrijf (mkb), wordt verstrekt, kan een waardevolle manier zijn om de naleving van deze verordening te faciliteren, aangezien het zaak is de regeldruk op het mkb zoveel mogelijk te beperken.

Aangezien een verbod op het gebruik van precursoren voor explosieven in professionele activiteiten te ver zou gaan, mogen de beperkingen betreffende het aanbieden, het binnenbrengen, het voorhanden hebben en het gebruik van precursoren voor explosieven alleen op particulieren van toepassing zijn. Niettemin is het, gelet op de algemene doelstellingen van deze verordening, zinvol te voorzien in een meldingsmechanisme dat zowel voor professionele gebruikers in de gehele toeleveringsketen geldt, als voor particulieren bij transacties welke naar aard of omvang als verdacht moeten worden aangemerkt. Daartoe moeten de lidstaten nationale contactpunten voor het melden van verdachte transacties instellen.

Diverse transacties met betrekking tot precursoren voor explosieven kunnen als verdacht worden beschouwd, wat meebrengt dat zij aangegeven dienen te worden. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer de potentiële (professionele of particuliere) klant onduidelijk is over het voorgenomen gebruik, niet vertrouwd blijkt te zijn met het voorgenomen gebruik of er geen plausibele verklaring voor kan geven, ongebruikelijke hoeveelheden, ongebruikelijke concentraties of ongebruikelijke combinaties van stoffen wil kopen, geen bewijsstukken betreffende zijn identiteit of verblijfplaats wil overleggen, of nadrukkelijk verzoekt om op een ongebruikelijke wijze, bijvoorbeeld met grote sommen contant geld, te betalen. Marktdeelnemers dienen zich het recht te kunnen voorbehouden om een dergelijke transactie te weigeren.

Gelet op de algemene doelstellingen van deze verordening, worden de bevoegde instanties ertoe aangespoord het nationale contactpunt mede te delen dat het verzoek om een vergunning is afgewezen op grond van redelijke twijfel aan de legitimiteit van het voorgenomen gebruik of de bedoelingen van de gebruiker. Evenzo worden de bevoegde instanties ertoe aangespoord het nationale contactpunt in kennis te stellen van de schorsing of intrekking van een vergunning.

Om mogelijk illegaal gebruik van precursoren voor explosieven te voorkomen of op te sporen, is het wenselijk dat de nationale contactpunten een register houden van de gemelde verdachte transacties en dat de bevoegde instanties de nodige maatregelen nemen om de concrete omstandigheden te onderzoeken, met name nagaan of de bij een verdachte transactie betrokken professionele gebruiker daadwerkelijk de bedoelde economische activiteit uitoefent.

Waar mogelijk moeten concentratiegrenswaarden worden vastgesteld, die in geval van overschrijding ertoe leiden dat de toegang tot bepaalde precursoren voor explosieven wordt beperkt, terwijl voor bepaalde andere precursoren uitsluitend moet worden voorzien in de melding van verdachte transacties. De criteria aan de hand waarvan wordt bepaald welke maatregelen van toepassing moeten zijn op welke precursoren voor explosieven, zijn onder meer het dreigingsniveau van de precursor voor explosieven, de omvang van de handel in die precursor voor explosieven, en de mogelijkheid om een concentratieniveau vast te stellen beneden welke de precursor voor explosieven nog kan worden gebruikt voor het legitieme doel waarvoor hij ter beschikking is gesteld. Deze criteria moeten richting blijven geven aan mogelijke verdere maatregelen met betrekking tot precursoren voor explosieven die momenteel niet onder deze verordening vallen.

Het is technisch niet haalbaar concentratiegrenswaarden voor hexamine in brandstoftabletten vast te stellen. Voorts zijn er vele vormen van legitiem gebruik van zwavelzuur, aceton, kaliumnitraat, natriumnitraat, calciumnitraat en calciumammoniumnitraat. Een verordening op Unieniveau die de verkoop van deze stoffen aan particulieren beperkt zou leiden tot onevenredig hoge administratie- en nalevingskosten voor de consument, de overheid en het bedrijfsleven. Met het oog op de doelstellingen van deze verordening moeten niettemin maatregelen worden genomen waardoor de melding van verdachte transacties voor hexaminebrandstoftabletten en voor deze andere precursoren voor explosieven waarvoor geen geschikte en veilige alternatieven bestaan, wordt vergemakkelijkt.

Het stelen van precursoren voor explosieven is een manier om aan grondstoffen voor de illegale vervaardiging van explosieven te komen. Daarom moet worden voorzien in een regeling voor het melden van diefstallen en verdwijningen van aanzienlijke hoeveelheden van de stoffen waarop de maatregelen van deze verordening van toepassing zijn, en van de andere stoffen waarvoor verdachte transacties gemeld dienen te worden. Teneinde de opsporing van de daders te faciliteren en de bevoegde autoriteiten van andere lidstaten attent te maken op mogelijke dreigingen, worden nationale contactpunten ertoe aangespoord, wanneer dit aan de orde is, gebruik te maken van het systeem voor vroegtijdige waarschuwing van Europol.

De lidstaten moeten voorschriften vaststellen inzake de sancties die in geval van inbreuk op deze verordening van toepassing zijn. Deze sancties moeten doeltreffend, evenredig en afschrikkend zijn.

Krachtens bijlage XVII bij Verordening (EG) nr. 1907/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 18 december 2006 inzake de registratie en beoordeling van en de autorisatie en beperkingen ten aanzien van chemische stoffen (REACH) (4) is de levering aan particulieren van ammoniumnitraat dat gemakkelijk zou kunnen worden misbruikt als precursor van explosieven verboden. De levering van ammoniumnitraat aan bepaalde professionele gebruikers, met name landbouwers, is evenwel toegestaan. Die levering moet derhalve worden onderworpen aan het bij deze verordening ingestelde meldingsmechanisme voor verdachte transacties, aangezien Verordening (EG) nr. 1907/2006 geen gelijkwaardige eis bevat.

Deze verordening schrijft voor dat in het geval van verdachte transacties persoonsgegevens worden verwerkt en aan derden ter beschikking worden gesteld. Deze verwerking en ter beschikking stelling betekenen een ernstige ingreep in de grondrechten betreffende het privéleven en in het recht op de bescherming van persoonsgegevens. Richtlijn 95/46/EG van het Europees Parlement en de Raad van 24 oktober 1995 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens en betreffende het vrije verkeer van die gegevens (5) is van toepassing op de verwerking van persoonsgegevens in het kader van deze verordening. Bijgevolg moet ervoor worden gezorgd dat het grondrecht op bescherming van persoonsgegevens van de personen wier persoonlijke gegevens worden verwerkt in het kader van de toepassing van deze verordening, behoorlijk wordt beschermd. In het bijzonder de verwerking van persoonsgegevens naar aanleiding van het verlenen van een vergunning, de registratie van transacties en het melden van verdachte transacties moet geschieden in overeenstemming met Richtlijn 95/46/EG, onder meer met de algemene beginselen, namelijk gegevensminimalisering, doelbinding, evenredigheid en noodzakelijkheid, en met de regel dat de betrokkene de gegevens moet kunnen inzien, rectificeren en wissen.

De chemische stoffen die terroristen en andere criminelen gebruiken voor de illegale vervaardiging van explosieven kunnen snel veranderen. Derhalve moet het mogelijk zijn om andere stoffen, zo nodig met spoed, onder de bij deze verordening ingestelde regeling te brengen.

Om rekening te houden met de ontwikkelingen in het misbruik van stoffen als precursoren voor explosieven, en mits terdege met de belanghebbenden overleg is gepleegd om rekening te houden met de potentieel aanzienlijke gevolgen voor de marktdeelnemers, moet aan de Commissie de bevoegdheid worden overgedragen overeenkomstig artikel 290 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie aan de Commissie handelingen vast te stellen met het oog op het aanbrengen van wijzigingen aan de concentratiegrenswaarden waarboven bepaalde stoffen op grond van deze verordening niet aan particulieren aangeboden mogen worden, en met het oog op het vaststellen van een aanvullende lijst van stoffen waarvoor verdachte transacties gemeld dienen te worden. Het is van bijzonder belang dat de Commissie bij haar voorbereidende werkzaamheden tot passende raadpleging overgaat, onder meer op deskundigenniveau. De Commissie moet er bij de voorbereiding en opstelling van de gedelegeerde handelingen voor zorgen dat de desbetreffende documenten tijdig en op gepaste wijze gelijktijdig worden toegezonden aan het Europees Parlement en aan de Raad.

De lijst van stoffen die boven bepaalde concentratiegrenswaarden niet aan particulieren mogen worden aangeboden, en de lijst van stoffen waarvoor verdachte transacties gemeld dienen te worden, worden door de Commissie aan voortdurende toetsing onderworpen. Indien zulks gerechtvaardigd is, dient de Commissie volgens de gewone wetgevingsprocedure wetgevingsvoorstellen in, voor het toevoegen of schrappen van stoffen op de eerstgenoemde lijst of het schrappen van stoffen van de laatstgenoemde lijst, teneinde rekening te houden met ontwikkelingen in het misbruik van stoffen als precursoren voor explosieven.

Voor stoffen waarvoor krachtens deze verordening nog geen beperking geldt, maar waarvan volgens een lidstaat op redelijke gronden kan worden aangenomen dat zij kunnen worden gebruikt voor de illegale vervaardiging van explosieven, moet een vrijwaringsclausule worden ingevoegd die voorziet in een adequate procedure op het niveau van de Unie.

Met het oog op de specifieke risico’s die bij deze verordening moeten worden tegengegaan, is het voorts wenselijk de lidstaten toe te staan in bepaalde omstandigheden ook voor stoffen waarvoor krachtens deze verordening reeds een beperking geldt vrijwaringsmaatregelen vast te stellen.

Gelet op de voorschriften van deze verordening betreffende de informatie die aan de Commissie en de lidstaten moet worden verstrekt, zou het ongepast zijn dergelijke nieuwe vrijwaringsmaatregelen te onderwerpen aan de regeling van Richtlijn 98/34/EG van het Europees Parlement en de Raad van 22 juni 1998 betreffende een informatieprocedure op het gebied van normen en technische voorschriften en regels betreffende de diensten van de informatiemaatschappij (6), ongeacht of zij al dan niet betrekking hebben op stoffen waarvoor krachtens deze verordening een beperking geldt.

Gelet op de doelstellingen van deze verordening en het mogelijke effect ervan op de veiligheid van de burgers en op de interne markt, dient de Commissie, in het licht van het lopende overleg in het Permanent Comité precursoren, bij het Europees Parlement en bij de Raad verslag uit te brengen over mogelijke problemen bij de uitvoering van de verordening en over de wenselijkheid en haalbaarheid van een uitbreiding van het toepassingsgebied ervan op een zodanige wijze dat ook professionele gebruikers eronder zouden vallen of dat in de bepalingen betreffende de melding van verdachte transacties, verdwijningen en diefstallen zouden worden opgenomen van stoffen die weliswaar niet onder de maatregelen overeenkomstig deze verordening vallen, maar waarvan bekend is dat ze zijn gebruikt voor de illegale vervaardiging van explosieven (niet-geregistreerde precursoren voor explosieven). Voorts moet de Commissie, rekening houdend met de desbetreffende ervaringen van de lidstaten en met afweging van de kosten en baten, een rapport indienen over de wenselijkheid en haalbaarheid van een verdere versterking en harmonisatie van het systeem uit het oogpunt van de bedreiging van de openbare veiligheid. Als onderdeel van de evaluatie moet de Commissie bij het Europees Parlement en de Raad een verslag indienen waarin de mogelijkheden om de bepalingen betreffende ammoniumnitraat over te hevelen van Verordening (EG) nr. 1907/2006 naar deze verordening worden onderzocht.

Aangezien de doelstelling van deze verordening, namelijk de beperking van de beschikbaarheid voor particulieren van precursoren voor explosieven, niet voldoende door de lidstaten kan worden verwezenlijkt en derhalve vanwege de omvang van de beperking beter op Unieniveau kan worden bereikt, kan de Unie overeenkomstig het in artikel 5 van het Verdrag betreffende de Europese Unie neergelegde subsidiariteitsbeginsel maatregelen vaststellen. Overeenkomstig het in datzelfde artikel neergelegde evenredigheidsbeginsel gaat deze verordening niet verder dan nodig is om deze doelstelling te verwezenlijken.

Overeenkomstig artikel 28, lid 2, van Verordening (EG) nr. 45/2001 van het Europees Parlement en de Raad van 18 december 2000 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens door de communautaire instellingen en organen en betreffende het vrije verkeer van die gegevens (7), heeft de Europese toezichthouder voor gegevensbescherming advies uitgebracht (8).

Deze verordening is opgesteld met inachtneming van de grondrechten en de beginselen die met name in het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie zijn vastgelegd, namelijk de bescherming van persoonsgegevens, de vrijheid van ondernemerschap, het eigendomsrecht en het non-discriminatiebeginsel. De lidstaten moeten deze verordening toepassen in overeenstemming met deze rechten en beginselen,

een voorwerp in de zin van punt 3 van artikel 3 van Verordening (EG) nr. 1907/2006;

pyrotechnische artikelen in de zin van artikel 2, lid 1, van Richtlijn 2007/23/EG van het Europees Parlement en de Raad van 23 mei 2007 betreffende het in de handel brengen van pyrotechnische artikelen (9), pyrotechnische artikelen die zijn bestemd voor niet-commercieel gebruik, overeenkomstig het nationale recht, door strijdkrachten, rechtshandhavingsinstanties of brandweer, pyrotechnische uitrusting die valt onder Richtlijn 96/98/EG van de Raad van 20 december 1996 inzake uitrusting van zeeschepen (10), pyrotechnische artikelen bestemd voor gebruik in de lucht- en ruimtevaartindustrie, of voor speelgoed bestemde slaghoedjes;

geneesmiddelen indien zij op legitieme wijze worden aangeboden aan een particulier op basis van een medisch voorschrift dat conform het toepasselijke nationale recht is verstrekt.

waterstofperoxide (CAS RN 7722-84-1) in een concentratie die hoger is dan de in bijlage I vermelde grenswaarde, maar niet hoger dan 35 % m/m;

nitromethaan (CAS RN 75-52-5) in een concentratie die hoger is dan de in bijlage I vermelde grenswaarde, maar niet hoger dan 40 % m/m;

salpeterzuur (CAS RN 7697-37-2) in een concentratie die hoger is dan de in bijlage I vermelde grenswaarde, maar niet hoger dan 10 % m/m.

de in bijlage I vermelde stoffen, in concentraties die niet hoger liggen dan de in die bijlage bepaalde grenswaarden, of

de in bijlage II vermelde stoffen.

de naam, het adres en, waar van toepassing, het identificatienummer van de particulier of de soort en het nummer van het officiële identificatiedocument;

de naam van de stof of het mengsel, met inbegrip van de concentratie;

de hoeveelheid van de stof of het mengsel;

het voorgenomen gebruik van de stof of het mengsel volgens de verklaringen van de particulier;

de datum en de plaats van de transactie;

de handtekening van de particulier.

naar vorm en inhoud beantwoorden aan de overeenkomstige papieren documenten, en

gedurende de gehele, in lid 3 vermelde termijn te allen tijde onmiddellijk beschikbaar zijn.

onduidelijk is over het voorgenomen gebruik van de stof of het mengsel;

niet vertrouwd blijkt te zijn met het voorgenomen gebruik van de stof of het mengsel of er geen plausibele verklaring voor kan geven;

voornemens is stoffen te kopen in hoeveelheden, combinaties of concentraties die ongebruikelijk zijn voor eigen gebruik;

geen bewijsstukken betreffende zijn identiteit of verblijfplaats wil overleggen, of

nadrukkelijk verzoekt om op een ongebruikelijke wijze te betalen, onder meer met grote sommen contant geld.

informatie over methoden voor het onderkennen en melden van verdachte transacties, in het bijzonder wat betreft de concentraties en/of hoeveelheden van de in bijlage II vermelde stoffen, beneden welke normaliter geen maatregelen nodig zijn;

informatie over methoden voor het onderkennen en melden van de verdwijning en diefstal van significante hoeveelheden;

andere eventueel nuttig geachte informatie.

eventuele problemen die als gevolg van de toepassing van deze verordening zijn gerezen;

de wenselijkheid en de haalbaarheid van het verder aanscherpen en harmoniseren van de regeling in het licht van de dreiging die terrorisme en andere zware criminaliteit vormen voor de openbare veiligheid, rekening houdend met de ervaring die de lidstaten met deze verordening hebben opgedaan, onder meer de vastgestelde veiligheidslacunes, rekening houdend met de kosten en baten voor de lidstaten, de marktdeelnemers en andere belanghebbenden;

de wenselijkheid en de haalbaarheid van de uitbreiding van het toepassingsgebied van deze verordening tot professionele gebruikers, rekening houdend met de lasten voor marktdeelnemers en rekening houdend met de doelstellingen van deze verordening;

de wenselijkheid en de haalbaarheid van het opnemen van niet-geregistreerde precursoren voor explosieven in de regeling betreffende de melding van verdachte transacties, verdwijningen en diefstallen.