Ongewone prinsjesdag - Hoofdinhoud
Het was een ongewone Prinsjesdag. Van de buitenkant bezien was er weinig verschil met andere jaren. Het ceremonieel, de rijtoer, de bijzondere bijeenkomst in de Ridderzaal - het had het bekende plechtige en feestelijke karakter als altijd.
Toch was het wel degelijk anders dan anders. De troonrede werd uitgesproken terwijl de vorming van een nieuw kabinet al een heel eind gevorderd is. Veel nieuwe plannen en vergezichten zijn van een demissionair kabinet, dat vooral de lopende zaken moet behartigen, niet te verwachten.
Anders dan gebruikelijk, werden daarom niet op de aansluitende woensdag en donderdag gelijk de algemene politieke beschouwingen gehouden. Die worden ‘opgespaard’ voor het debat over de regeringsverklaring met de nieuwe kabinetsploeg.
Ook al was het een troonrede zonder echte nieuwtjes, toch stonden er wel stevige bezuinigingsplannen voor het komende jaar in. Het is een goede zaak dat het demissionaire kabinet de verantwoordelijkheid heeft opgepakt om een eerste stap te zetten in het op orde brengen van de overheidsfinanciën. Inderdaad wordt het hoog tijd dat de omslag wordt gemaakt van het stimuleren van de economie in crisistijd naar het intomen van de overheidsuitgaven. Het begrotingstekort groeit. De staatsschuld rijst de pan uit. Daarom is stevig ingrijpen door fors minder uitgeven hard nodig. Langer wachten kost alleen maar meer geld, omdat er meer rente moet worden betaald. Bovendien is een buffer nodig voor nieuwe crisistijden. Fractiegenoot Dijkgraaf heeft onlangs in de Kamer nog gewezen op de les van Jozef: voorraadschuren vullen voor de magere jaren!
Vanuit de linkerzijde van de Kamer is er veel kritiek gekomen op de geplande bezuinigingen op inburgering en kinderopvang. Die kritiek snijdt geen hout. Het is terecht dat meer accent wordt gelegd op de eigen verantwoordelijkheid van burgers. Het evenwicht is juist de achterliggende jaren verstoord door steeds meer staatsfinanciering. Daarom is het alleszins verantwoord dat hier nu gas wordt teruggenomen.
bezuinigen met beleid
Bezuinigen moet wel met beleid gebeuren. Bijvoorbeeld op het terrein van de zorg komt het erop aan dat de zwakkeren in de samenleving niet de dupe worden. Niet voor niets hebben we in de verkiezingscampagne steeds plannen bepleit die niet alleen economisch daadkrachtig zijn, maar ook sociaal solide. In lijn daarmee hebben we ons in debatten met minister Klink van Volksgezondheid ook kritisch opgesteld tegenover het invoeren van eigen bijdragen in de geestelijke gezondheidszorg. Juist omdat bekend is dat mensen die aangewezen zijn op zware psychiatrische zorg veel vaker op een uitkering zijn aangewezen, roept deze maatregel veel vragen op. Daarom hebben wij er sterk op aangedrongen om te bezien of er niet betere instrumenten zijn om de fors gestegen kosten in de hand te houden.
Het debat over de bezuinigingen in de zorg is een voorproefje wat ons in de komende jaren ongetwijfeld meer te wachten zal staan. Het nieuwe kabinet zal fors gaan snijden in de overheidsuitgaven. Dat zal zeker pijn gaan doen. Het gaat er dan wel om, dat die pijn rechtvaardig en zorgvuldig wordt verdeeld.
SGP-invloed
Een centrum-rechts kabinet kan slechts steunen op een krappe meerderheid. Dat heeft de publieke belangstelling voor de positie van de SGP de laatste tijd stevig aangewakkerd. Nu zien wij meestal graag veel aandacht voor onze standpunten. Ze zijn het voluit waard. Maar het doet geen recht aan onze positie als de invloed tot mythische proporties wordt opgeblazen. Laten we nuchter blijven. De SGP zit niet zoals de VVD en het CDA aan de onderhandelingstafel. Ook is er maar één gedoogpartij in beeld: de PVV. Onze positie is en blijft die van een onafhankelijke partij, die de voorstellen van een nieuw kabinet inhoudelijk, vanuit onze eigen Bijbelse principes zal beoordelen. Als de onderhandelende partijen ook over de coalitiemuren heen willen kijken naar de gevoelige punten bij andere partijen, dan is dit alleen maar verstandig te achten. Het is geen geheim wat wij belangrijk vinden. Dat staat gewoon in ons verkiezingsprogramma.
Vanuit de SGP gezien is de constructieve, onafhankelijke opstelling tegenover een nieuw kabinet niet bijzonder. Die normale houding springt nu echter meer in het oog, doordat de meeste andere partijen op voorhand luid en duidelijk hebben laten weten niets te zien in een centrumrechtse coalitie. Het is opvallend dat dit ook geldt voor de ChristenUnie. In diverse bijdragen in de christelijke dagbladen is de verschillende benadering van SGP en ChristenUnie al uitvoerig uit de doeken gedaan. Ik denk dat het goed is dat de argumentatie vanuit beide partijen inzichtelijk is gemaakt en de discussie is aangegaan. Dat laat juist zien dat we als verwante partijen met elkaar in gesprek willen blijven. Verschillen moeten fair en inhoudelijk besproken worden. Dat scherpt alleen maar op.