Column: Politiek: leiderschap of lijderschap? - Hoofdinhoud
Het woord leiderschap wordt te pas en te onpas gebruikt in Nederland. Het is tijden bon-ton geweest om politici en premiers gebrek aan leiderschap te verwijten. Een mannelijke premier als Kok kreeg het verwijt saai te zijn, geen visie te hebben en geen leiderschap te tonen. In feite werd hij neergezet als een anti-leider, terwijl hij voor Nederland een moeilijke klus heeft geklaard. Uit het voorgaande voorbeeld blijkt wel dat Nederland niet gekenmerkt wordt door “macho-leiders”. Ik ben dan ook van mening dat er in deze tijd geen verschil tussen vrouwelijk en mannelijk leiderschap in de politiek bestaat.
Van vrouwen wordt gezegd dat ze meer inlevingsvermogen hebben, dat ze niet altijd het onderste uit de kan willen en een ander ook iets gunnen en dat ze wat meer op lange in plaats van korte termijn succes gericht zijn. In de praktijk om mij heen zie ik deze eigenschappen bij mannen en vrouwen. Per persoon verschillen de accenten, maar dat hoeft niet per se naar sekse te zijn. Het gaat er vooral om wat verstaan wordt onder goed leiderschap.
Politieke leiders in Nederland
Is dat grootse vergezichten schetsen waar het met Nederland naar toe moet en mensen daar enthousiast voor maken? Of is het veeleer ervoor zorgen dat Nederland goed wordt bestuurd, dat de diverse groepen in de samenleving zich daarbinnen kunnen ontplooien en dat problemen worden opgelost? Heb je in elke situatie wel behoefte aan hetzelfde soort leiderschap? Of is een ander type leiderschap in Nederland met zijn coalitieregeringen en de mentaliteit dat je je kop niet boven het maaiveld mag uitsteken nodig dan bijvoorbeeld in Amerika?
In mijn visie hebben Nederlandse politieke leiders - man of vrouw - toch echt andere eigenschappen nodig om te slagen dan bijvoorbeeld een Amerikaanse president. Met een concreet voorbeeld uit mijn eigen ervaring in de Tweede Kamer kan ik dat inkleuren. Samen met Ten Hoopen en Slob heb ik het initiatief genomen om een wetsvoorstel tegen kraken en leegstand (in de volksmond: het kraakverbod) in te dienen. Dat is een traject geweest van ongeveer 2,5 jaar. Een dergelijk initiatief begint ermee dat je met zijn drieën concreet bepaalt welke doelen met een wetsvoorstel gerealiseerd moeten worden en deze gedurende het traject vasthoudt ondanks alle adviezen en kritiek. Daarnaast is cruciaal dat je als team aan een onderlinge vertrouwensband werkt en je verdiept in elkaars posities en dilemma’s, gegeven de verschillende standpunten van partijen en posities van de initiatiefnemers in de Tweede Kamer. Zo was Ten Hoopen Kamerlid behorend tot een coalitiepartij, Slob fractievoorzitter van een coalitiepartij en ikzelf Tweede Kamerlid namens een oppositiepartij.
Tenslotte is het belangrijk om vanuit je voorstel het gesprek en debat in het land en in de Staten-Generaal met voor- en tegenstanders aan te gaan om te weten waar bezwaren of adhesiebetuigingen uit voortkomen, om zelf uit te leggen waarom je een dergelijk verbod op kraken nodig vindt, om draagvlak te creëren en om een meerderheid achter je voorstel te krijgen in de Tweede en Eerste Kamer. Uit het voorgaande blijkt dat je in Nederland altijd te maken hebt met diverse partijen met verschillende visies op de maatschappij en een andere achterban qua kiezers. Om zaken voor elkaar te krijgen zul je duidelijk moeten aangeven wat je wilt en hoe je daar wilt geraken door met concrete voorstellen te komen. Je zult ook moeten kijken waar gegeven de verschillen je elkaar kunt vinden en er zal aan de persoonlijke relatie gewerkt moeten worden om moeilijke momenten in een dergelijk langlopend samenwerkingstraject te kunnen overwinnen.
Diverse dimensies leiderschap
In mijn visie heeft leiderschap dan ook diverse dimensies. Leiderschap is ten eerste een stip op de horizon durven neerzetten en vooral eraan vasthouden en de weg er naartoe concreet invullen. Geen vergezichten, wel concrete plannen waar je met Nederland heen wilt! Nederlanders zijn nuchtere mensen die niet van grote verhalen houden.Leiderschap is ten tweede zorgen dat je een goed team mensen op allerlei niveaus - van kabinet via fracties en partijen - weet te selecteren en bij elkaar te houden. Een dergelijk team moet je stimuleren, motiveren en ook zorgen dat ze daadwerkelijk oplossingen en resultaten leveren. Dat ze plezier uitstralen en allemaal hun bijdrage leveren aan datzelfde toekomstige Nederland is daarbij essentieel! Leiderschap is ten derde mensen in Nederland het vertrouwen geven in hun eigen kunnen en hun eigen toekomst. Maar ook moeilijke besluiten durven nemen, daarvoor staan en aan mensen uitleggen waarom deze besluiten nodig zijn. Mensen tegelijkertijd enthousiasmeren om het beste uit zichzelf te halen en zich te blijven ontwikkelen.
Leiderschap is een veelkoppig fenomeen dat alleen blijvend wordt geaccepteerd en gewaardeerd als het vanuit een eigen visie, en ideeën positief wordt ingevuld. Leiderschap dat daarentegen bestaat uit het zich afzetten tegen anderen zonder stip op de horizon en eigen concrete voorstellen is in feite hol en zal tot lijderschap leiden!
Brigitte van den Burg (1961) is sinds 2006 Kamerlid voor de VVD. Zij is namens haar partij woordvoerder op de terreinen van Jeugdbeleid, Organisatie Overheid, Koninklijk Huis en Algemene Zaken.
Bron: http://www.talktoaletta.nu/blog/brigitte-van-der-burg-politiek-leiderschap-lijderschap