33416 - Wet houdbare overheidsfinanciën

Dit wetsvoorstel werd op 25 september 2012 ingediend door de minister van Financiën, De Jager¹, de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Spies², en de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, Atsma³.

Dit voorstel is gebaseerd op de overweging, dat het wenselijk is een wettelijke regeling te treffen voor het doelgericht streven naar houdbare financiën van de collectieve sector in nationaal en Europees verband.

Wet inzake houdbare financiën van de collectieve sector (Wet houdbare overheidsfinanciën)

Van deze pagina bestaat een uitgebreide versie met het inleidende gedeelte van de memorie van toelichting, alle documenten in dit dossier, een overzicht van door dit wetsvoorstel gewijzigde wetten, een overzicht van Kamerleden en bewindslieden die bij de behandeling van dit dossier het woord hebben gevoerd en een overzicht van verwante dossiers.

• 1. 

  Uit de ICT-wereld afkomstige CDA-bewindspersoon, die als plaatsgenoot van premier Balkenende tot diens getrouwen behoorde. Werd, na penningmeester van het CDA te zijn geweest, in 2007 staatssecretaris van fiscale zaken in het kabinet-Balkenende IV. Toen de PvdA-bewindslieden in 2010 opstapten, werd hij minister van Financiën en hij bleef dat tot november 2012 in het kabinet-Rutte I. Had veel bemoeienis met de grote problemen in de eurozone en met name de Griekse schuldenkwestie. Stelde zich pragmatisch op. In het voorjaar van 2012 bracht hij, na de val van het kabinet het Lenteakkoord tot stand, zodat ons land aan EU-begrotingsregels voldeed. Van augustus 2014 tot maart 2020 bekleedde hij een topfunctie bij KPN. Zakelijke, nuchtere en populaire minister. Liefhebber van mooie auto's.
   
• 2. 

  CDA-politica met een veelzijdige bestuurlijke loopbaan. Na bij onderzoeksbureaus en de provincie werkzaam te zijn geweest, werd zij in 2002 Tweede Kamerlid. Hield zich vooral bezig met het milieubeleid en duurzaamheid, bestuurlijke vernieuwing, werk en bijstand, met zaken rond het koninklijk huis en met de werkwijze van de Kamer. In 2007-2010 vicefractievoorzitter en na de verkiezingen van 2010 waarnemend partijvoorzitter. Werd na de Statenverkiezingen van 2011 provinciebestuurder. In december dat jaar volgde zij Donner in het kabinet-Rutte I op als minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Na waarnemend burgemeester van Stichtse Vecht te zijn geweest, werd zij in december 2014 burgemeester van Alphen aan den Rijn. Per 1 februari voorzitter van Aedes. Nuchtere, betrokken bestuurder, die al op haar zeventiende politiek actief werd.
   
• 3. 

  Joop Atsma (1956) was van 9 juni 2015 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor het CDA. Hij was van 14 oktober 2010 tot 5 november 2012 staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu in het kabinet-Rutte I. Van 19 mei 1998 tot 14 oktober 2010 was hij Tweede Kamerlid. De heer Atsma was eigenaar van een pers- en publiciteitsbureau en was 12 jaar voorzitter van de KNWU (Koninklijke Nederlandse Wielrenunie). Daarnaast was hij lid van Provinciale Staten van Friesland. In 2013-2015 was hij voorzitter van het Productschap van Vee en Vlees. In de Tweede Kamer hield de heer Atsma zich bezig met sport, landbouw, voedselkwaliteit, media en de Waddenzee. Hij was voorzitter van de Tweede Kamercommissies voor Verkeer en Waterstaat en voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. In de Eerste Kamer hield hij zich onder meer bezig met milieu, klimaat en cultuur en was hij eerste ondervoorzitter.
   
• 4. 

  Wouter Koolmees (1977) was van 26 oktober 2017 tot 10 januari 2022 minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in het kabinet-Rutte III. Van 1 november 2019 tot 14 mei 2020 was hij tevens (tweede) viceminister-president. Van 17 juni 2010 tot 26 oktober 2017 was de heer Koolmees Tweede Kamerlid voor D66. Hij was toen financieel woordvoerder en vicefractievoorzitter. Na zijn studie werd de heer Koolmees economisch onderzoeker en daarna ambtenaar op het ministerie van Financiën en laatstelijk hoofd begrotingsbeleid bij het directoraat-generaal van de Rijksbegroting. Sinds 1 november 2022 is het president-directeur van de Nederlandse Spoorwegen.
   
• 5. 

  Eddy van Hijum (1972) is sinds 2 juli 2024 minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en (derde) vicepremier in het kabinte-Schoof. Hij was van 6 december 2023 tot 2 juli 2024 Tweede Kamerlid voor NSC. Eerder was hij elf jaar Tweede Kamerlid voor het CDA. Voor hij Kamerlid werd was hij werkzaam als adviseur op het gebied van bestuurlijke organisatie en onderzoeker op het gebied van waterbeheer. Tevens was hij toen gemeenteraadslid in Zwolle. Hij maakte deel uit van de onderzoekscommissie onderhoud spoor en was fractiesecretaris en presidiumlid. In 2014 maakte hij de overstap naar de provinciale politiek en werd hij (tot 2023) gedeputeerde in Overijssel. Als Tweede Kamerlid voor NSC hield hij zich bezig met financiën, Europees en internationaal monetair beleid en financiën medeoverheden.
   
• 6. 

  Carola Schouten (1977) is sinds 10 oktober 2024 burgemeester van Rotterdam. Zij was minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en viceminister-president in het kabinet-Rutte III en van 10 januari 2022 tot 2 juli 2024 minister voor Armoedebestrijding, Participatie en Pensioenen en viceminister-president in het kabinet-Rutte IV. Van 18 mei 2011 tot 26 oktober 2017 en van 31 maart 2021 tot 10 januari 2022 was mevrouw Schouten Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie. Eerder was zij medewerkster financiën en sociale zaken van de Tweede Kamerfractie van de ChristenUnie. Zij groeide op in Giessen in het Land van Heusden en Altena. In de Tweede Kamer hield zij zich onder meer bezig met financieel-economische aangelegenheden, sociale zaken, pensioenen en wonen.
   
• 7. 

  Vrij bezadigde en altijd zorgvuldig opererende financiële woordvoerder van de SP-fractie in de periode van het kabinet-Rutte II. Zette zich onder meer in voor vergroting van de rol van banken bij duurzaamheid en bracht daarover een initiatiefnota uit. Daarnaast maakte hij zich sterk voor het tegengaan van witwaspraktijken en belastingontwijking. Begon zijn loopbaan bij bedrijven op gebied van informatietechnologie en was voor hij Kamerlid werd beleidsmedewerker financiën van de SP-fractie.
   
• 8. 

  Tony van Dijck (1963) is sinds 30 november 2006 lid van de Tweede Kamerfractie van de PVV. Hij was managementconsultant en enige jaren woonachtig en werkzaam op Curaçao, onder meer als ondernemer in de horeca. De heer Van Dijck woont in Den Haag. Hij is woordvoerder financiën.
   
• 9. 

  Mark Harbers (1969) was van 10 januari 2022 tot 2 juli 2024 minister van Infrastructuur en Waterstaat in het kabinet-Rutte IV. Van 26 oktober 2017 tot en met 21 mei 2019 was hij staatssecretaris van Justitie en Veiligheid in het kabinet-Rutte III. Hij was eerder in 2009-2018 en 2019-2022 Tweede Kamerlid voor de VVD, onder meer als financieel woordvoerder en fractiesecretaris. Verder was hij eerste ondervoorzitter van de Kamer en voorzitter van de commissie voor de Rijksuitgaven. De heer Harbers was eerder politiek adviseur van minister Zalm en in de periode 2007-2009 wethouder van Rotterdam. Als Kamerlid was hij in de periode 2019-2022 woordvoerder klimaat, energiebeleid en stikstofbeleid.
   
• 10. 

  Wetenschapper die acht jaar Tweede Kamerlid was voor de SGP. In 1999-2003 was hij voorzitter van de SGP-jongeren. Promoveerde in 2004 op een studie over afvalverwerking. Was daarna onderzoeker aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en verbonden aan daaraan gelieerde onderzoeksinstituten. Bijzonder hoogleraar empirische economie van de publieke sector in Rotterdam. Als Kamerlid hield hij zich onder meer bezig met financiën, sociale zaken, economische zaken, landbouw, defensie, milieu en ontwikkelingssamenwerking. Kon als lid van een kleine fractie het nodige bereiken en genoot van het parlementaire werk, maar zag zich vanwege privéomstandigheden genoodzaakt de politiek te verlaten.
   
• 11. 

  Econoom die ruim zes jaar Tweede Kamerlid voor de PvdA was en in die functie het woord voerde over fiscale en financieel-economische zaken (hij was tweede financieel woordvoerder). Opereerde wat op de achtergrond, want zijn kracht lag niet in het debat. Vanwege zijn kennis van de financiële sector en intelligentie wel een gewaardeerd Kamerlid. Was verder voorzitter van de parlementaire ondervragingscommissie fiscale constructies en ondervoorzitter van de parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties. Voor zijn Kamerlidmaatschap vanaf 1985 (met een onderbreking van vier jaar) redacteur en columnist economie en politiek van Het Financieele Dagblad.
   
• 12. 

  Vooraanstaande PvdA-politicus, die in 2000 Tweede Kamerlid werd en in 2012 verrassend minister van Financiën. Wageningse ingenieur en voor hij Kamerlid werd plaatsvervangend hoofd van het stafbureau algemene leiding van het ministerie van LNV. In de Kamer spoedig een gewaardeeerd woordvoerder integratiebeleid en in 2007-2008 voorzitter van de onderzoekscommissie onderwijsvernieuwingen. Later woordvoerder asiel en vicefractievoorzitter. Pragmatisch en degelijk. Noemde zichzelf 'niet het meest opgewonden type'. Slaagde er in het oplopende overheidstekort onder het kabinet-Rutte II om te buigen naar een overschot. Kreeg ook in de EU gezag en zag zich in januari 2013 gekozen worden tot voorzitter van de eurogroep. Speelde daardoor een centrale rol bij het bedwingen van de financiële problemen van Griekenland en bij het voorkomen van een bankencrisis op Cyprus. Sinds 13 september 2022 is hij burgemeester van Eindhoven.
   
• 13. 

  Peter Essers (1957) was van 11 juni 2019 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor het CDA. Eerder was hij dat in de periode 2003-2015. De heer Essers is verder hoogleraar belastingrecht aan de Universiteit Tilburg en redacteur van diverse tijdschriften op fiscaal gebied. In zijn eerste periode als Kamerlid hield hij zich behalve met financiën bezig met economische zaken en hoger onderwijs en was hij voorzitter van de vaste commissie voor Financiën. Dat laatste was hij sinds oktober 2021 opnieuw.
   
• 14. 

  SP-Eerste Kamerlid in twee perioden, eerst in 2007-2015 en daarna in 2018-2019. Docent economie aan de Universiteit van Amsterdam en directeur van de masteropleiding aan deze universiteit en een internationaal erkend Marx-expert. Schreef een handzame samenvatting van Das Kapital. In de Eerste Kamer was hij woordvoerder financiën en economische zaken en in debatten daarover hield hij altijd gedegen, wetenschappelijk onderbouwde bijdragen, vaak gebruikmakend van cijfers en tabellen.
   
• 15. 

  Joris Backer (1953) was van 7 juni 2011 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor D66. Hij was directeur Corporate Legal van Schiphol. Voorheen was hij onder meer advocaat en werkzaam bij Shell. De heer Backer was voorzitter van de commissie die in 2006 en 2010 het D66-verkiezingsprogramma schreef. Hij hield zich in de Eerste Kamer onder meer bezig met Europa, justitie, financiën (begroting) en wetenschap. De heer Backer was in de periode 2015-2019 tweede ondervoorzitter van de Eerste Kamer en van 11 juni tot 2 juli 2019 tijdelijk Voorzitter.
   
• 16. 

  In Groningen geboren maar vooral in Limburg bestuurlijk actieve econoom, die in 2011 Eerste Kamerlid voor de PvdA werd. Was bestuurder van Ernst & Young/Capgemini en werd in 2005 vicevoorzitter van het College van Bestuur van Universiteit Maastricht. In 2014 verruilde hij die functie voor het voorzitterschap van het bestuur van de koepel Limburgs Voortgezet Onderwijs (LVO). Politiek actief als raadslid in Maastricht en in de Eerste Kamer woordvoerder financiën, pensioenen en buitenlandse zaken. Was tevens voorzitter van de commissie voor Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking en voorzitter van het Beneluxparlement. In 2018 enkele maanden fractievoorzitter. Trad als zodanig terug na discussies rond misstanden bij Maastrichtse VMBO-scholen, die onder LVO vielen.
   
• 17. 

  Peter Ester (1953-2022) was van 7 juni 2011 tot zijn overlijden op 11 december 2022 Eerste Kamerlid voor de ChristenUnie. Hij was lector arbeidsmarktvraagstukken en innovatief ondernemerschap aan de Hogeschool Rotterdam. Daarvoor was hij onder meer hoogleraar sociologie in Tilburg, directeur van onderzoeksinstituten, gasthoogleraar in de VS en plaatsvervangend kroonlid van de SER. In de Eerste Kamer hield hij zich bezig met sociale zaken en werkgelegenheid, financiën en Koninkrijksrelaties.
   
• 18. 

  Gepensioneerde hoogleraar scheikunde aan de Vrije Universiteit, die in 2011 voor OSF in de Eerste Kamer kwam. Hield zich in de Eerste Kamer met vele onderwerpen bezig. Was als OSF'er tevens nauw verbonden met 50PLUS, waarvan hij bestuurder was, tot het in 2012 na een conflict met Jan Nagel tot een breuk kwam. Kort voor de verkiezingen van 2015 brak hij ook met de OSF, waarna hij als zelfstandige eenmansfractie doorging. Een rol als eenling leek voor hem, als wetenschapper en onafhankelijk denker, ook het best passend. Bij interrupties moest de Voorzitter hem geregeld vragen enige bondigheid in acht te nemen. Was in 2009-2011 tevens voorzitter van de Nederlandse Bond voor Pensioenbelangen.
   
• 19. 

  Edith Schippers (1964) was van 13 juni 2023 tot 14 januari 2025 voorzitter van de VVD-fractie in de Eerste Kamer. Zij was minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in het kabinet-Rutte I en kabinet-Rutte II en daarvoor van 2003 tot 2010 Tweede Kamerlid voor de VVD. Als Kamerlid hield zij zich bezig met zorg. In 2006 werd zij vicefractievoorzitter. Mevrouw Schippers was voor zij in de politiek ging onder meer werkzaam bij VNO-NCW. Na haar ministerschap werd zij voorzitter van de raden van bestuur van DSM Nederland en DSM Europa. Dat bleef zij tot mei 2023. Nu is zij lid van de Raad van Bestuur van de Mosadex Groep.
   
• 20. 

  Martin van Rijn (1956) was van 23 maart tot 9 juli 2020 tijdelijk minister voor Medische Zorg in het kabinet-Rutte III. Hij doorliep een ambtelijke loopbaan, eerst bij het ministerie van VROM en daarna bij Binnenlandse Zaken en VWS, waar hij directeur-generaal Gezondheidszorg was. Had toen een groot aandeel in totstandkoming van de Zorgverzekeringswet. Als staatssecretaris in het kabinet-Rutte II voerde hij - samen met minister Schippers - grote hervormingen door in de zorg, die gepaard gingen met bezuinigingen en decentralisatie. Bracht in dat kader nieuwe wetgeving tot stand, zoals de Wet langdurige zorg en een nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning. Kwam in politiek zwaar weer vanwege de chaos bij de toekenning van persoonsgebonden budgetten. In de periode 2020-2025 was hij voorzitter van AEDES, de koepel van woningcorporaties.
   
• 21. 

  Eerste Kamerlid voor de PVV uit Noord-Brabant. Was in Twente werkzaam als diëtiste en docente, alsmede in de toeristische branche. In 2011-2015 was zij Statenlid in Noord-Brabant. In de Eerste Kamer hield zij zich bezig met zorg en volksgezondheid en met jeugdbeleid. Voerde onder meer het woord bij wetgeving over marktwerking in de zorg, bij de behandeling van de nieuwe Jeugdwet en Wet maatschappelijke ontwikkeling 2015. Pleitbezorger van transparantie en kwaliteitsbewaking in de zorg.
   
• 22. 

  Ruard Ganzevoort (1965) was van 7 juni 2011 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor GroenLinks. Sinds 2005 was hij hoogleraar praktische theologie en decaan aan de Vrije Universiteit. Sinds augustus 2023 is hij rector van het Insternational Institute of Sociale Studies. Eerder was hij onder meer Nederlands-Gereformeerd predikant, docent en lector. De heer Ganzevoort was binnen GroenLinks voorzitter van "De Linker Wang", platform voor religie en politiek. Hij is expert op het gebied van pastorale zorg en trauma. De heer Ganzevoort was voorzitter van de vaste commissie voor Koninkrijksrelaties en van de commissie die een parlementair onderzoek uitvoerde naar effectiviteit van antidiscriminatie­wetgeving. Hij hield zich verder bezig met volksgezondheid, zorg, onderwijs, wetenschapsbeleid, cultuur en sport.
   
• 23. 

  Vooraanstaande ethica op medisch gebied, die zestien jaar Eerste Kamerlid voor de VVD was. Hoogleraar in Leiden, en voorts onder meer voorzitter van de Ethische Adviesraad van Sanquin en vicevoorzitter van de Commissie medische ethiek van het Leids Universitair Medisch Centrum. Hield zich in de Eerste Kamer onder andere bezig met hoger onderwijs en volksgezondheid. Speelde een belangrijke rol bij het door de Senaat afwijzen van het wetsvoorstel Elektronisch Patiënten Dossier. Kwam zowel buiten als binnen het parlement duidelijk en krachtig uit voor haar opvattingen. Was in 2007-2011 eerste ondervoorzitter van de Eerste Kamer.
   
• 24. 

  Sociaal voelende en maatschappelijk geëngageerde huisarts uit Groningen, die twaalf jaar voor de SP in de Eerste Kamer zat. Van huis uit betrokken bij de gezondheidzorg. Was voor zij Eerste Kamerlid werd twee jaar voorzitter van de Landelijke Huisartsenvereniging. Deskundig en daardoor ook bij politieke 'tegenstanders' een gewaardeerd Kamerlid. Dat betrof allereerst het terrein van de volksgezondheid, maar verder onderwerpen als welzijn, landbouw, natuur en voedselkwaliteit, ruimtelijke ordening en milieu. Was acht jaar voorzitter van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
   
• 25. 

  PvdA-bestuurder, minister en senator. Studeerde psychologie en was wetenschapper en docent op tandheelkundig gebied. Haar bestuurlijke loopbaan liep via de Amsterdamse raad, de Universiteit van Amsterdam, een wethouderschap in Amsterdam en het burgemeesterschap in Nijmegen tot een ministerschap in het kabinet-Balkenende IV (2007-2010). In dat kabinet was zij minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Daarna voorzitter van de HBO-raad en in 2011-2015 Eerste Kamerlid. Hield zich in de Senaat bezig met volksgezondheid en verkeer. Gold als een krachtdadige en charmante bestuurder, maar was als minister wat minder gelukkig omdat haar wat ongeduldige en doelgerichte bestuursstijl soms weerstand opriep.
   
• 26. 

  Juriste in de D66-Eerste Kamerfractie 2011-2015, die zich als Kamerlid vooral bezighield met justitie, asielbeleid, zorg en sociale zaken. Zo voerde zij het woord bij de behandeling van wetsvoorstellen over langdurige zorg, het Nederlanderschap, verhoging van de AOW-leeftijd, de gerechtelijke indeling en vernieuwing van de wet maatschappelijke ondersteuning. Voor zij in de Eerste Kamer kwam achttien jaar werkzaam als advocaat en daarna tweeëntwintig jaar als rechter, kantonrechter en vicepresident van de rechtbank in Amsterdam.
   
• 27. 

  Tien jaar Eerste Kamerlid voor het CDA en de laatste vier jaar daarvan eerste ondervoorzitter. Had een veelzijdige loopbaan in bestuur en onderwijs. Hij was onder meer docent geschiedenis, ambtenaar in Rotterdam, gemeentesecretaris van Arnhem en in 2005-2013 voorzitter van het College van Bestuur van de Universiteit Twente. Werd daarna voorzitter van de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie. In de Eerste Kamer voorzitter van de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en woordvoerder voor onder meer economische zaken, landbouw, natuur, onderwijs, volksgezondheid en infrastructuur. Leidde ook een Kamercommissie die de werkwijze tegen het licht hield. Bezadigde, maar vasthoudende debater.