Bussen Schiermonnikoog uit China of uit Nederland? - Hoofdinhoud

Op Schiermonnikoog krijgen ze elektrische bussen. Zes stuks. Terwijl het Eindhovense bedrijf VDL, met een fabriek in Heerenveen, internationaal koploper is in de ontwikkeling van elektrische bussen, bestelde de provincie Friesland de bussen in China. De overheid zou juist innovatie in Nederland moeten ondersteunen.

Het besluit van de provincie Friesland herinnert mij aan jarenlange discussies die ik met ministers van Economische Zaken heb gehad over de rol van de overheid als 'launching customer': de overheid zou haar rol als grote marktpartij moeten benutten om innovatie in Nederland te ondersteunen. Immers, als de overheid innovatieve producten afneemt, is het voor bedrijven makkelijker hun vernieuwende producten naar de markt te brengen. Voorwaarde is natuurlijk wel dat de producten ook echt inovatief zijn en niet kwalitatief minder dan die producten van buitenlandse concurrenten.

De elektrische bus rijdt nog niet. Er zijn nog slechts protoypes. Het gaat, dat mag duidelijk zijn, om vrij rijdende bussen. Dus geen trollies zoals die in Arnhem rondrijden. Er wordt de bussen een grote toekomst voorspeld. Geen uitlaatgassen in de stad, schoon, goedkoop. Bussenbouwers wedijveren om koploper te worden in de nieuwe markt. Nederland heeft VDL (in samenwerking met enkele andere innovatieve Nederlandse bedrijven). VDl heeft nota bene een fabriek in Heerenveen, maar toch koos de provincie Friesland voor een Chinese concurrent. Die was goedkoper. Dat is niet zo gek. Volgens berichten betaalt de Chinese overheid een groot deel van de kosten om het bedrijf een voorsprong te geven op de wereldmarkt. Oneerlijke concurrentie dus. Daar zouden Nederlandse overheden niet aan mee moeten werken. Sterker, ze zouden innovatieve Nederlandse bedrijven een handje moeten helpen door bij hen inovatieve producten te bestellen.

In dit geval is er nog een extra reden. Wij willen dat Nederland niet alleen een kennisland is, waar producten bedacht worden, maar ook een maakland waar innovatieve producten gemaakt worden. Kennis- en kapitaalintensieve producten als bussen zijn bij uitstek geschikt in zo'n economische strategie. Het levert groei en banen op als dat soort bedrijven de kans krijgen zich in Nederland te ontplooien.

Jacques Monasch en ik stelden Kamervragen. En we zullen opnieuw de discussie aangaan met de minister van Economische Zaken omdat wij willen dat de Nederlandse overheid de Nederlandse economie een handje helpt door vernieuwende producten van topkwaliteit bij Nederlandse bedrijven te kopen.

Vragen van de leden Van Dam en Monasch (beiden PvdA) aan de minister van EL&I over de aanbesteding van elektrische bussen in Friesland

• 1. 

  Bent u bekend met het bericht ‘Friese droombusorder gaat naar...China'(1)?

• 2. 

  Bent u ervan op de hoogte dat Nederland dankzij stevige investeringen in innovatie één van de koplopers is als het gaat om de ontwikkeling van elektrische bussen? Bent u het met de PvdA-fractie eens dat het goed zou zijn als de geïnvesteerde innovatiegelden gaan renderen door verkoop van deze bussen?

• 3. 

  Bent u het met de PvdA eens dat de overheid een ondersteunende rol zou kunnen spelen door als (eerste) klant innovatieve producten te kopen bij Nederlandse bedrijven?

• 4. 

  Bent u het met de PvdA eens dat het nogal wrang is dat de provincie Friesland haar geld overmaakt aan een Chinees bedrijf en niet aan de Nederlandse producent van elektrische bussen die nota bene een fabriek in Heerenveen heeft staan?

• 5. 

  Kunt u bevestigen dat het Chinese bedrijf dat de aanbesteding gewonnen heeft forse staatssteun ontvangt van de Chinese overheid? Bent u het in dat geval met de leden van de PvdA-fractie eens dat er dan sprake is van oneerlijke concurrentie?

• 6. 

  Bent u bereid de provincie Friesland te verzoeken, of indien mogelijk zelfs op te dragen door vernietiging van het aanbestedingsbesluit, de aanbesteding over te doen en het Chinese bedrijf uit te sluiten vanwege de oneerlijke staatssteun?

• 7. 

  Bent u het met de PvdA eens dat Nederlandse overheden bij het kopen van innovatieve producten in de eerste plaats naar het aanbod van Nederlandse bedrijven te kijken wanneer die kwalitatief niet onder doen voor andere aanbieders of zelfs voorop lopen?

(1) De Volkskrant, 17-8-2012, p.23