Bijbaan of bijstudie? - Hoofdinhoud
Vandaag kwam een voor studenten en samenleving welbekend feit opnieuw onder de aandacht. Uit onderzoek van studentenkamers.nl bleek dat 86 % van de uitwonende studenten in Nederland de huur niet kan betalen van de basisbeurs. Bijna de helft van de uitwonenden betaalt een huurprijs tussen de 251 en 350 euro. 16% betaalt tussen de 351 en 400 euro en 7% is meer dan 500 euro per maand kwijt aan de huur. De basisbeurs voor uitwonende studenten van DUO is dit jaar 266,63 euro.
Dit bericht volgt op een eerder bericht van DUO waaruit bleek dat het gemiddelde bedrag dat studenten jaarlijks lenen om de studie te bekostigen in vijf jaar tijd met ruim 4000 euro is toegenomen. De gemiddelde schuld van studenten bij DUO is in 2012 gemiddeld ruim 14.000 euro. Vijf jaar eerder was dat nog ruim 10.000 euro. Ook is het aantal studenten met een studieschuld van meer dan 100.000 euro flink toegenomen.
Beide ontwikkelingen passen in een patroon van oplopende studieschulden en een dalende trend van overheidsbijdragen. De basisbeurs voor studenten is de afgelopen twee decennia afgenomen met 38% terwijl de studentenlening is gestegen met 105%.
Studeren en een bijbaan verwordt zo steeds meer tot werken en een bijstudie terwijl de schulden toenemen en de werkloosheid groeit. Op mijn Facebook-pagina verwoordde iemand het treffend:
‘Werken naast je studie, maar wel binnen 4 jaar afstuderen want studeren kost niet zoveel tijd, maar als het je tóch niet binnen 4 jaar lukt, krijg je een boete. Niets mis mee, had je maar harder moeten studeren. Kan je die niet betalen? Je kan lekker lenen bij DUO. Ook niets mis mee. Lage rente en je mag het binnen 15 jaar afbetalen. Lukt dat niet? Dan doe je het toch in 30 jaar? Schulden zijn niet erg en een goede motivatie om hard te werken. Is goed voor onze economie. Kan je vervolgens geen huis vinden om te huren omdat je ‘te veel’ geld verdient? Kopen! Kan makkelijk met een lening bij de bank. Hypotheek heet dat. Kan je die niet meer betalen? Verkopen! Lukt dat niet? Verkoop ‘m voor minder. Nog meer schulden? Neem nóg een baan erbij. Hard werken is goed voor de economie. Oh en niet vergeten te sparen voor wanneer je 67 bent, want wanneer je klaar bent met werken, bestaat er geen pensioen meer. Als dit vooruitzicht je bevalt, kan je ook meteen naar de VS verhuizen. Daar doen ze dit al jaren met veel succes.’
Het is een gechargeerd scenario, maar het gemak waarmee toenemende schulden van studenten worden goedgepraat terwijl de jeugdwerkloosheid toeneemt, is opmerkelijk. Ondertussen volgt het ene na het andere voorstel om studenten zo snel mogelijk en tegen zo een laag mogelijke prijs zo arbeidsproductief mogelijk te krijgen. Selectie aan de poort, de harde knip, een duurdere tweede studie, een prijzig schakeljaar, de langstudeerdersboete, financiering op output, beurzen voor studies met een ‘bijzonder maatschappelijk en economisch belang’, het zijn allemaal voorbeelden van een beperkte kijk op de waarde van onderwijs.
Studeren is meer dan studiepunten halen. Studeren is meer dan studiefinanciering. Studeren is meer dan een voorafje voor werk.
Het doel van het onderwijs is een lege geest vervangen door een open geest - M. Forbes
Ik hoop dat de komende weken de discussie over onderwijs niet beperkt blijft tot wel of geen sociaal leenstelsel, maar gericht is op het verbeteren van de kwaliteit en toegankelijkheid van het onderwijs - van voorschool tot universiteit - opdat wij geen klonen van elkaar de samenleving insturen, maar individuen die elk het talent hebben benut dat zij in zich dragen.
Vandaag vond op twitter een geanimeerde en inhoudelijke discussie plaats over het schakeljaar tussen HBO en WO. Dat smaakt naar meer.