Een nieuw verhaal: Europa gaat een stralende toekomst tegemoet! - Hoofdinhoud
Het klinkt bijna potsierlijk in deze turbulente tijden, maar juist nu heeft Europa uitzicht op een glanzende toekomst. Onder druk wordt alles vloeibaar, en juist dan hebben we de kans Europa opnieuw vorm te geven. En dat is hoognodig!
In de beginjaren van de Europese integratie, in de jaren vijftig, belden we met bakelieten telefoons, was er 12 uur TV-uitzending per week en had slechts één op de zeven gezinnen een auto. Vrouwen werden nog maar net handelingsbekwaam, en lidmaatschap van de VARA werd door de Katholieke Kerk verboden. De gasbel bij Slochteren, de Berlijnse Muur en de maanlanding waren allemaal nog niet in zicht. Twee op de drie mensen werkten in de landbouw of industrie. Europa maakte circa 20% uit van een wereldbevolking van 2,5 miljard inwoners.
De wereld is sindsdien radicaal veranderd. Niets bleef hetzelfde. Behalve de manier waarop we Europa besturen. De instellingen die in de jaren vijftig werden opgezet, bleven vrijwel onveranderd. De enige betekenisvolle verandering was de rechtstreekse verkiezing van het Europees Parlement sinds 1979. In de jaren vijftig werd Europa bestuurd door deftige diplomaten, achter gesloten deuren. En dat gebeurt nu nog steeds.
Maar de wereld is sinds de jaren vijftig radicaal veranderd. De wereld die we kenden komt niet meer terug. De geopolitieke verhoudingen zijn radicaal verschoven. De hegemonie van de VS en Europa is verleden tijd. Nieuwe economische grootmachten eisen hun plaats in het politiek leiderschap in de wereld. Terwijl China en Mexico bedrijven opkopen in Europa, en de eurozone een beroep doet op China en het IMF, vertrekken ambitieuze knappe koppen richting booming Brasil. De komende decennia zullen worden gekenmerkt door een hevige mondiale concurrentie om grondstoffen, energie en water. Europa heeft weinig eigen grondstoffen, en zal hard moeten werken om haar belangen veilig te stellen in een wereld waar over enkele decennia een vergrijsd Europa nog maar 5% uitmaakt van een wereldbevolking van 9,5 miljard.
In de jaren vijftig ging Europese eenwording vooral over de onderlinge verhoudingen van Europese landen. Vandaag de dag gaat het vooral om de verhouding van Europa met de wereld.
Informatie- en communicatietechnologie brengen een revolutie teweeg die zich laat vergelijken met de industriële revolutie. Maatschappelijke, economische en bestuurlijke verhoudingen veranderen ingrijpend en onomkeerbaar. De gevestigde orde wordt volledig ondersteboven gegooid. Informatie- en communicatietechnologie doen de betekenis van grenzen in rap tempo vervagen.
Het Model Jaren ’50 van het Europese bestuur is volstrekt niet meer toegerust voor de wereld van vandaag. De crisis legt genadeloos bloot dat de oude structuren vermolmd zijn, en de EU niet slagvaardig kan inspelen op de uitdagingen van vandaag. Het ongenoegen van de bevolking laat zien dat de oude methode van diplomatieke onderhandelingen nu dringend moet worden vervangen door transparante, democratische besluitvorming.
Van Rompuy en Barroso werken aan een ‘Masterplan’ waarmee de financieel-economische integratie van Europa een grote sprong vooruit maakt. Dat is op zich toe te juichen. Maar in plaats van dat achter gesloten deuren uit te onderhandelen, moeten ze juist gebruik maken van het nieuwe momentum in Europa. Nooit eerder was er zoveel debat over Europa, en het denken over Europa evolueert razendsnel. Van Rompuy, Barroso &co moeten niet achter gesloten deuren vergaderen, maar zich mengen in het intensieve publieke debat van vandaag. Premier Rutte moet niet vasthouden aan zichtbaar achterhaalde structuren uit de jaren ’50, maar volop meedoen aan de discussie over de toekomst van Europa. Het gaat niet om irrelevante institutionele reflecties, zoals hij meent, maar om radicale democratisering van Europa. Juist nu.
Het bestuur van Europa is uit de tijd van de bakelieten telefoon. Vandaag hebben we de kans een bestuur op te zetten voor het tijdperk van de iPhone.
— Dit is een korte samenvatting van het vandaag verschenen pamflet Een Nieuw Verhaal. Goed nieuws: Europa gaat een stralende toekomst tegemoet! Klik hier voor meer informatie.
Tags: bestuur, D66, eu, eurocrisis, europa, Merkozy, Sophie, Veld