Historisch moment: internetvrijheid wettelijk vastgelegd - Hoofdinhoud

Gisteravond schreef Nederland geschiedenis in de internetwereld. De Eerste Kamer nam het wetsvoorstel tot wijziging van de Telecomwet aan. Daarin zaten enkele voorstellen om het internet vrij en open te houden. Daarmee werd een grote stap gezet na jarenlang debat.

Wat is er precies aangenomen?

• - 

  Netneutraliteit: providers mogen geen diensten blokkeren of belemmeren; ze moeten het internet ‘neutraal' dus zonder enige beperking doorgeven.
• - 

  Verbod om internet af te sluiten: gebruikers kunnen alleen vanwege wanbetaling worden afgesloten, niet om andere vage redenen zoals bijvoorbeeld een meningsverschil met de helpdesk wat nu in veel algemene voorwaarden prijkt, of voor een overtreding van het auteursrecht.
• - 

  Internetverbinding mag niet worden afgetapt, bijvoorbeeld met DPI, om kennis te nemen van de inhoud van de internetcommunicatie en dus ook niet om te weten welke diensten of applicaties een klant gebruikt (uiteraard mag justitie wel aftappen met rechterlijk bevel)
• - 

  Voor het gebruik van trackingtechnieken, zoals tracking cookies, gelden voortaan dezelfde voorwaarden als voor het verwerken van persoonsgegevens. Eén van die voorwaarden is dat het surfgedrag van een internetter alleen gevolgd mag worden als de gebruiker daar nadrukkelijk toestemming voor heeft verleend. Uiteraard kan die toestemming eenmalig, bijvoorbeeld in de toekomst door specifieke browserinstellingen.
• - 

  Kabelaanbieders als UPC en Ziggo moeten concurrenten de mogelijkheid bieden om het basispakket kabeltelevisie ook aan te gaan bieden. Dat is nu vaak nog het analoge pakket, maar kan ook het digitale basispakket zijn. Ze moeten dat tegen bijna-kostprijs aanbieden, zodat consumenten keuze krijgen en waarschijnlijk bij concurrenten goedkoper uit zullen zijn. Zo is de concurrentie op de telefoonlijnen van KPN ook begonnen.

De aanvaarding van deze wet door de Eerste Kamer is het slot van een jarenlange discussie over internetvrijheid. Laat ik kort vertellen hoe dat is gegaan.

In 2005 kondigden grote Amerikaanse providers aan dat ze geld wilden vragen aan dienstenaanbieders als Google en Yahoo. Daarmee zetten ze het fundament van het internet, als een ongehinderde verbinding tussen allerlei netwerken, op het spel. Immers, wie niet zou betalen, zou geen onbelemmerde doorgang meer krijgen.

In Nederland barstte de discussie in 2009 pas echt los toen bekend werd dat Apple, in opdracht van AT&T Skype ging blokkeren via 3G. Ook in Nederland kon je daardoor Skype mobiel niet gebruiken. Ook de Nederlandse providers KPN en Vodafone bleken Voip niet toe te staan. Ik stelde Kamervragen en probeerde de discussie aan te zwengelen. Het ministerie van EZ zag nog geen noodzaak tot ingrijpen, maar er kwam wel op initiatief van staatssecretaris Heemskerk een conferentie over netneutraliteit. Ik was erbij om te discussiëren met ambtenaren en betrokkenen. Het debat kwam op gang.

Veel credits zijn vervolgens voor Bits Of Freedom die na de herstart in de zomer van 2009 grote successen heeft geboekt. Eerst kwamen in vele verkiezingsprogramma's passages over een vrij internet, daarna zelfs ook in het regeerakkoord. Bits of Freedom was ook een verbindende kracht achter de schermen om partijen bij elkaar te krijgen. Ik had zelf al amendementen in voorbereiding, maar was bang dat ze het niet zouden halen omdat de coalitie misschien een blok zou willen vormen tegen PvdA-plannen. Mede door de inzet van Bits of Freedom kwamen ook allerlei andere Kamerleden in beweging om iets te gaan doen. We besloten bij elkaar te gaan zitten. Met dank aan de berichtgeving over de Whatsapp-heffing door KPN, bleek ook de PVV mee te willen doen. In een unieke samenwerking van PvdA, SP, GL, D66 en de PVV haalden de genoemde voorstellen een meerderheid.

Het maandenlange gelobby van kabel- en cookielobbyisten bij de Eerste Kamerfracties heeft daar geen verandering in kunnen brengen. Nederland heeft internetvrijheid stevig vastgelegd in de wet en heeft daarmee geschiedenis geschreven als tweede land ter wereld (na Chili). Hopelijk kan het leiden tot een sneeuwbaleffect, zodat de rechten van burgers overal in Europa zwaarder zullen wegen dan de macht van grote internetproviders.

Bits of Freedom heeft laten zien dat een goed georganiseerde lobby van onderop, door burgers die voor hun rechten opkomen, kan 'winnen' van de miljoenen kostende lobby-apparaten van de grote telecom- en kabelbedrijven. Burgerrechten vragen in een moderne tijd om een moderne invulling. Met de nieuwe Telecomwet is vastgelegd dat het recht op informatie en de vrije toegang tot diensten op internet voor inwoners van Nederland een burgerrecht is dat door internetproviders niet mag worden aangetast.