Onderzoek naar omvallende landen - Hoofdinhoud
Onderzoek naar omvallende landen
Welke politieke lessen zijn er te leren uit de economisch desastreuze ervaringen in IJsland? En welke politieke gevolgen hebben diepe crises op de verantwoordelijkheid en de houdbaarheid van politieke stelsels.
Met deze vragen gaat financieel specialist dr. Pieter Omtzigt (Kamerlid, CDA en lid van de parlementaire assemblee van de Raad van Europa) van 6 tot en met 9 mei naar IJsland, in opdracht van de Raad van Europa.
Dat hij naar IJsland gaat is geen toeval: het hele financiële bestel van IJsland met onder andere Icesave, ging volledig onderuit met ongekende gevolgen de economie, de werkloosheid en de politiek.
Een centrale vraag in het onderzoek gaat over de politieke verantwoordelijkheid in zulke tijden van extreme turbulentie. De gebeurtenissen in IJsland bieden vele lessen voor andere landen waar grote schulden, bankencrisis en valutacrises en diepe maatschappelijke onzekerheden de dagelijkse realiteit zijn.
Centraal in het onderzoek staat de grote impact van dit soort ontwikkelingen op de democratie, het politiek systeem en de politiek verantwoordelijken zelf in dergelijke landen. Een ander actueel ander voorbeeld van een land in diepe crisis en de effecten op het politieke systeem is Oekraïne. Niet alleen dat land worstelt met haar interne politieke verantwoordelijk, maar heel Europa worstelt met haar houding.
Omtzigts onderzoek in IJsland richt zich in het bijzonder op de rechtszaak tegen de voormalig minister-president, die terecht stond voor de consequenties van zijn economische beslissingen en de catastrofe die deze voor IJsland bracht.
Dit raakt de kern van het dilemma: in hoeverre kunnen politiek verantwoordelijken via de rechter gestraft worden voor bestuurlijk beleid en beslissingen, waarvoor in een reguliere democratie eerder verkiezingen en parlementaire enquêtes gebruikelijke instrumenten zijn.
Voor dit onderzoek zal Pieter een gesprek voeren met de hoofdaanklager van het tribunaal. Verder zal hij een gesprek voeren met de aangeklaagde voormalig minister president Geir Haard, leden van het parlement en staatsrechtsgeleerden.
Op basis van dat onderzoek zal Omtzigt een rapport opstellen voor de parlementaire assemblee van de Raad van Europa, dat eind van dit jaar zal verschijnen. Het rapport gaat naar de parlementen van de 47 Lidstaten van de Raad van Europa, zodat deze elk voor zich en als Europa gezamenlijk lessen kunnen trekken uit deze processen en het behoud van democratie en democratische verhoudingen ook in tijden van grote turbulentie en crisis.
Programma van het bezoek aan IJsland