Goulash en grondrechten - Hoofdinhoud
In 1989 begon de val van het IJzeren Gordijn in Hongarije. In 2004 trad Hongarije als democratisch land toe tot de Europese Unie. Maar in 2012 wordt Hongarije met strakke hand geregeerd door Victor Orbán en zijn Fidesz partij. Met 53% van de stemmen verkreeg Fidesz een twee derde meerderheid in het parlement. Orbán gebruikte zijn supermeerderheid om er in slechts enkele weken een grondwetswijziging door te jassen, alsmede een aantal andere ingrijpende, vrijwel onomkeerbare “Kardinale wetten”, met volstrekte minachting voor de oppositie, minderheden, de Europese Unie, de Raad van Europa en de OESO, die allen hun zorg uitspraken over de autoritaire koers van Orbán’s regering.
Vorig jaar zorgde de nieuwe mediawet al voor grote ophef, en de centrum-linkse partijen in het Europees Parlement riepen de EU Commissie op om in te grijpen (alleen de Christen Democratische fractie stelde zich vierkant achter partijgenoot Orbán). Eurocommissaris Reding voor de Grondrechten liet zich niet zien, en uiteindelijk zorgde interventie van Commissaris Kroes nog voor een marginale verbetering.
Sindsdien zijn met nieuwe wetten en de nieuwe Grondwet de onafhankelijkheid van de centrale bank en het constitutioneel hof ingeperkt, is abortus volledig illegaal geworden, schrijft de Grondwet voor dat een huwelijk uitsluitend tussen man en vrouw is, verwijst de Grondwet naar Christelijke beginselen terwijl de nieuwe godsdienstwet met één pennenstreek niet alleen de erkenning van honderden religieuze en levensbeschouwelijke organisaties schrapt, maar ook hun bezittingen confisqueert.
Er zijn sterke parallellen met de eurozone. Zoals Griekenland de begrotingsregels kon overtreden, zo kan Hongarije de grondrechten en de rechtsstaat schenden. In beide gevallen gaat het om Europese regels en afspraken die niet worden nageleefd, maar waar de andere Lidstaten liever wegkijken dan dat ze ingrijpen door de EU moeten dulden. Zoals Griekenland de noodzaak van meer Europa in de eurozone aantoonde, zo legt Hongarije de noodzaak voor een sterker Europa bloot op het gebied van de grondrechten.
Maar voor het voortbestaan van de Europese Unie is het cruciaal dat de grondrechten net zo hard zijn als de gemeenschappelijke munt. Voor een volwaardige politieke unie moet niet alleen het Stabiliteitspact keihard worden nageleefd, maar ook het EU Handvest van de Grondrechten.
De EU Commissaris van de Grondrechten en het EU Agentschap voor de Grondrechten moeten echte Grondrechtenwaakhonden worden, in plaats van de huidige schoothondjes. Landen moeten niet alleen bij EU toetreding voldoen aan de criteria van een vitale democratie en rechtsstaat, maar ook als ze eenmaal EU lid zijn. Het EU Verdrag voorziet in schorsing van een Lidstaat die niet meer aan de criteria voldoet, maar de andere Lidstaten zullen uit eigenbelang nooit instemmen met het inzetten van zo’n zwaar wapen.
Want vandaag maken we ons zorgen om Hongarije, maar overal in Europa steekt een gure, autoritaire wind op. In vrijwel alle EU lidstaten worden in meer of mindere mate de grondrechten geschonden, de burgervrijheden ingeperkt en de rechtsstaat ondermijnd. De Nederlandse en Britse regering zagen intussen ijverig aan de stoelpoten van het bastion van de mensenrechten en democratie, het Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg.
Europa wordt op de proef gesteld. Hongarije is de testcase voor Europa als gemeenschap van waarden. Nu moet Europa tonen dat ze pal staat voor de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten.
Tags: europa, Europese Unie, grondrechten, Hongarije, Orbán, Victor Orbán