Doorbreek taboe van nieuw EU-verdrag - Hoofdinhoud

Europa moet op de schop. D66 wil het taboe doorbreken: er moet een nieuw Europees Verdrag komen. Een verdrag dat het vastgelopen raderwerk van Europa weer lostrekt. Een nieuw verdrag waarmee Europa alle uitdagingen slagvaardig en daadkrachtig aan kan pakken. Een verdrag voor een Europa met lef.

Twee eerdere pogingen om Europa toe te rusten voor de 21e eeuw strandden op groeiend nationalisme. Noch het Verdrag van Nice, noch het Verdrag van Lissabon gaven Europa de slagkracht die het nodig heeft. Na de weggestemde Grondwet in 2005 was de opluchting groot toen in 2009 het Verdrag van Lissabon eindelijk van kracht werd. Maar al het gejubel kon niet verhullen dat het Verdrag te weinig, te laat was. En de urgentie van hervormingen in de Europese Unie is sindsdien alleen maar groter geworden. Wie dat niet gelooft, hoeft alleen maar te kijken naar de chaos en verlamming in de eurozone.

Deze week beleefde Europa de zoveelste cliffhanger: Slowakije stemde tegen verruiming van het noodfonds, omdat één van de coalitiepartijen tegen is. Laat het even doordringen: een klein minipartijtje in een minilandje is in staat een mondiale reservemunt om zeep te helpen! Nu stemt Slowakije in een tweede ronde vóór, en scheert Europa voor de zoveelste keer langs de afgrond. Maar de situatie legt het failliet van het huidige politieke systeem genadeloos bloot: de EU wordt verlamd door veto’s, nationale belangen en achterkamertjes. De eurocrisis is vooral een politieke crisis. De oplossing moet dan ook politiek zijn.

Vele prominente politici, economen, ondernemers en andere opinieleiders dringen aan op snelle en diepgaande hervormingen. Vandaag betoogde ook de Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Guido Westerwelle, in de Volkskrant dat er snel een Verdragswijziging moet komen om het Europese noodfonds permanent te maken en een Supercommissaris voor begrotingszaken te kunnen benoemen.

Het voorstel van premier Rutte en anderen voor een nieuwe Eurocommissaris is een stapje in de goede richting. Maar wie de kleine lettertjes leest, ziet dat het oude wijn in nieuwe zakken is. De bezuinigingscommissaris van Rutte wordt net als de Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlands Beleid, een topambtenaar die naar het pijpen van de lidstaten moet dansen en feitelijk vleugellam is. Zo’n ambtenaar wordt voorgedragen door de lidstaten, het Europees Parlement kan hem/haar niet op het matje roepen of naar huis sturen.

D66 wil dat er een nieuw EU Verdrag komt. Het taboe moet doorbroken. Er moet een conventie komen, met vertegenwoordigers uit de lidstaten en het Europees Parlement, die binnen een jaar voorstellen op tafel legt om Europa de slagkracht te geven die nodig is. En dan moet het niet alleen gaan over begrotingsregels en een Supercommissaris, maar óók over een volwaardig EU-buitenlandbeleid zonder verlammende veto’s, en moeten er bindende afspraken over bijvoorbeeld veiligheid, grensbewaking en burgerrechten worden gemaakt. Ook zou de Europese Commissie veel kleiner moeten worden, en moeten individuele Eurocommissarissen door het Parlement naar huis kunnen worden gestuurd.

We kunnen zo niet doormodderen! Rutte en De Jager spelen spelletjes, rispen af en toe iets op dat Europees klinkt en doen alsof het een pro-Europese koerswijziging is. D66 is een verantwoordelijke partij. Wij steunen zelfs een minderheidskabinet, als dat in het algemeen belang is. Maar de tijd van voetje-voor-voetje is voorbij, wij willen een grotere sprong voorwaarts.

Verdragswijzigingen zijn ingrijpend en de procedure is ingewikkeld. Na afwijzing van de Grondwet in 2005 had men de buik vol van constitutionele discussies. Maar wat moet, dat moet! De nood is nu hoog en onder druk wordt alles vloeibaar. Het huidige Verdrag leidt onherroepelijk tot desintegratie van de Europese Unie. Met een nieuw Europees Verdrag kan Europa haar leidende rol in de wereld houden en versterken. D66 gaat ervoor!

Sophie in ‘t Veld, Gerard Schouw