Debriefing Mozambique - Hoofdinhoud
Tijdens de debriefing op de ambassade in Maputo vanmorgenvroeg gaven de leden van de parlementaire delegatie allemaal hun impressies weer van het werkbezoek aan Mozambique. Omdat ik als voorzitter mee ben, heb ik mijn impressie niet gegeven. Maar op mijn blog geef ik graag enkele persoonlijke impressies. 7 jaar geleden was ik ook in Mozambique, o.a. met Kathleen Ferrier en Geert Wilders. Henk de Haan was toen onze delegatieleider. De overige delegatieleden hebben de politiek inmiddels verlaten. Geert Wilders was toen nog buitenlandwoordvoerder voor de VVD. In de huidige delegatie zijn Kathleen en ik dus de enigen die vanuit eigen ervaring een vergelijking kunnen maken.
De sfeer was toen gespannen. Nu valt het op dat mensen zeggen wat ze willen en openlijk kritiek uiten op ons of op de eigen regering. Dat beschouw ik als een duidelijke verbetering. De economische situatie is nauwelijks verbeterd. Er is sprake van economische groei, maar 54% van de bevolking leeft onder de armoedegrens en dat was in 2004 ook al het geval. Je ziet wel meer grote auto's en Mozambikanen die duidelijk laten blijken in goede doen te zijn. Er wordt wel iets meer geld verdiend, maar dat draagt onvoldoende bij aan vermindering van armoede. Het justitiële apparaat functioneert onvoldoende en mede daardoor blijft corruptie een probleem. Maar men is zich bewust van de problematiek en noemt corruptie nadrukkelijk als een probleem. Dat was 7 jaar geleden niet het geval; toen werd het gewoon ontkend. Nederlandse projecten of projecten waar Nederland financieel aan bijdraagt worden veel beter gemonitored dan 7 jaar geleden. De ambassadeur gaf als voorbeeld een Unicef project, waarbij fraude was ontdekt. Het project werd meteen stil gezet totdat de diefstal van - in dit geval muskietennetten-, was opgelost. Door er zo bovenop te zitten draagt Nederland niet alleen bij aan bewustwording en terugdringing van corruptie, maar wordt ook zorgvuldig met belastinggeld omgegaan.
Mozambique is rijk aan kool, gas en zeldzame grondstoffen. Kortgeleden is een enorm gasveld ontdekt. China zit op het vinkentouw. Brazilië krijgt grote concessies om op zeer grootschalige wijze biobrandstoffen te gaan verbouwen. Deze ontwikkelingen vormen een groot risico voor Mozambique. Eigendomsrechten van land van kleine boeren zijn niet goed vastgelegd. Landroof, milieuvervuiling, verlies van natuur en onrecht ligt volop op de loer. De risico's zijn aanwezig dat de politieke elite valt voor het grote geld. Mozambikanen zijn zich dat bewust en vragen blijvende betrokkenheid van Nederland. Als wij willen bijdragen aan vermindering van armoede, rechtvaardigheid en een duurzame ontwikkeling van landbouwgrond, kan Nederland veel doen in Mozambique. Mensen waarderen onze insteek en onze langjarige betrokkenheid bij hun land. De Mozambikanen zijn verantwoordelijk voor hun eigen toekomst en snappen dat drommels goed. Maar hun problemen zijn te groot om helemaal alleen op te lossen. Tijdens ons bezoek hebben we ook diverse voorbeelden gezien van betrokkenheid van het bedrijfsleven. Een Nederlands bedrijf bouwt aan een containerterminal in de haven van Beira, Vitens is betrokken bij de opbouw van de watervoorziening in Chimoio, de Nederlandse zakenman Vonk heeft de Mozambique honey company opgezet en zo hebben we nog meerdere voorbeelden van Nederlandse ondernemingszin in combinatie met sociale betrokkenheid gezien. De havenstad Beira wil dolgraag een stedenband met Amsterdam of Rotterdam. Het Nederlandse bedrijfsleven kan best wel wat meer doen en ik zie zeker mogelijkheden voor het agrarische bedrijfsleven. In oktober gaan de staatssecretarissen Bleker en Knapen naar Mozambique. Ik hoop dat vertegenwoordigers van het Nederlandse bedrijfsleven deze handschoen oppakken en meegaan met deze reis!