Lezenswaardig opinieartikel van collega Rene Leegte - Hoofdinhoud

Beste energiebron in een niet-ideale wereld (Volkskrant)

RENÉ LEEGTE

Morgen spreekt de Tweede Kamer over de randvoorwaardenbrief voor een nieuwe kerncentrale. De kans bestaat dat er een formeel 'ja' komt, maar dat de Kamer, gedreven door emotie, de voorwaarden zo opschroeft dat dit in de praktijk een 'nee' blijkt te zijn. Dat zou het proces stopzetten en ons jarenlange achterstand bezorgen. Meer nog, het zou een knieval zijn voor de mensen die vooruitgang tegenhouden uit angst, onwetendheid en behoudendheid.

De discussie over energie is hypocriet. Iedereen wil alles, tot het moment dat het aankomt op de concrete uitwerking. Dan willen we in de praktijk toch niets. Biobrandstoffen zijn belangrijk, maar het verhogen van bijmengpercentages leidt tot weerstand. Met het idee om de gasinfrastructuur van Nederland te benutten als een gasrotonde voor Europa is iedereen het eens, maar tegen alle opties voor de uitvoering ervan is weerstand.

Onder Balkenende werden energiemaatschappijen overgehaald om kolencentrales te bouwen, omdat we dan biomassa kunnen bijstoken. Inmiddels zijn we tegen kolencentrales en leidt biomassabijstook tot een hoge prijs van tortilla's. En aan de natuurramp in Japan worden argumenten ontleend in de strijd tegen kernenergie.

Intussen kijken wij aan tegen een wereldwijd energietekort dat onze voorstelling te boven gaat. Om de verantwoordelijkheid voor het oplossen van dit probleem te ontwijken, wordt geroepen om energiebesparing. Maar wie serieus zegt dat energiebesparing leidt tot minder energieverbruik, heeft de literatuur van de afgelopen 150 jaar niet bijgehouden.

Sinds 1865, toen de Britse econoom en filosoof William Stanley Jevons het boek De kolenkwestie schreef, weten wij dat besparing paradoxaal genoeg leidt tot meer verbruik. In het kort komt het er op neer dat efficiënter gebruik van kolen voor het smelten van ijzererts leidt tot lagere kosten voor het smelten van ijzer en daarmee tot een lagere prijs van ijzer. De lagere prijs leidt tot een grotere vraag, waardoor het totale kolenverbruik toeneemt. In moderne taal kennen we dit als het terugneem- (rebound) en het terugslag- (back fire) effect.

Wie de statistieken goed leest, ziet dan ook een rechtstreekse correlatie tussen economische groei en energieverbruik. Alle besparingsmaatregelen ten spijt. Met andere woorden: energiebesparing is goed voor de innovatie en de economie, maar om aan onze energiebehoefte te kunnen voldoen, zullen we echt werk moeten maken van hernieuwbare bronnen én kernenergie.

Natuurlijk is de VVD zich bewust van de risico's van kernenergie en begrijpen we de emotie die is ontstaan na de ramp in Japan. Maar we kunnen er niet omheen dat een enorm energietekort op ons afkomt en dat kernenergie met straatlengtes de meest effectieve en schone manier is om hierin te voorzien. Als we deze technologie afwijzen, zit er in de toekomst nog maar één ding op, en dat is elektriciteit importeren uit andere landen. En laat er geen misverstand over bestaan hoe zij aan die elektriciteit gaan komen: door kerncentrales.

Met reactoren doen wij meer dan energie opwekken. Dagelijks worden 30 duizend patiënten geholpen dankzij de medische isotopen uit de reactor in Petten, 10 miljoen patiënten per jaar. En met de neutronen die vrijkomen bij de kernsplitsing wordt in Delft fundamenteel onderzoek gedaan naar metalen. Dit onderzoek is nodig voor de ontwikkeling van bijvoorbeeld elektrische auto's en het verder verbeteren van zonnecellen. Zonder nucleaire technologie geen duurzame samenleving.

Daarnaast is er de vraag over het nucleaire afval. Maar als we kijken naar de uitstoot van CO2 van de huidige olie en kolencentrales (die verreweg de meeste energie opwekken) kan een vergelijking alleen maar in het voordeel van kernenergie uitslaan. Zelfs Patrick Moore, Greenpeace-activist van het eerste uur, heeft er spijt van dat hij dit niet eerder heeft ingezien. Bovendien hebben we nu al nucleair afval en dat moeten we ook opslaan. Als we meer reactoren in bedrijf nemen, zal er meer afval zijn, maar de hoeveelheden zijn te overzien. Zo is berekend dat het nucleaire afval van een gezin na een heel mensenleven de grootte bedraagt van 1 biljartbal. Dat is wat anders dan de tonnen CO2 die we nu dagelijks de lucht in blazen.

Een veel gehoord argument is dat Nederland de energie van een nieuwe centrale niet nodig heeft. Tegelijkertijd zeggen dezelfde mensen dat we wel windenergie uit Duitsland en Denemarken mogen importeren. Alleen wie zich afwendt van Europa en de rest van de wereld, kan negeren dat wij in het centrum van de noordwest-Europese energiemarkt opereren. Alleen hij die zijn ogen sluit voor de werkelijkheid hecht waarde aan dit argument.

De VVD heeft vertrouwen in de vooruitgang van de mensheid. De wetenschap en technologie hebben ons in Nederland de afgelopen eeuwen onnoemlijk veel gebracht. Als zich betere alternatieven aandienen, die een betrouwbare, schone én betaalbare energiemix opleveren, is de VVD de eerste die daarmee aan de slag gaat. Maar tot die tijd moeten we, als altijd, de kansen grijpen die de technologie ons biedt. En ons daarbij tegelijk zeer bewustzijn van de nadelen en risico's.

De auteur is woordvoerder milieu en energie voor de VVD in de Tweede Kamer. Hij hekelt het door angst en behoudzucht ingegeven verzet tegen kernenergie: zolang er geen alternatieven zijn, kunnen we niet zonder.