De Noord-Hollandse beerput - Hoofdinhoud
Kees de Lange
De geest van Ton Hooijmaijers waart nog steeds rond in Noord-Holland. Na een langdurige episode waarin de provincie Noord-Holland bestuurlijk ernstig in diskrediet is gebracht, zou je verwachten dat er schoon schip gemaakt zou zijn. Dat kan natuurlijk pas als men lering trekt uit wat er gebeurd is. Daarbij is een belangrijke oorzaak geweest de nogal zieke heersende bestuurscultuur in Noord-Holland, met name bij de VVD. Waar men slagvaardigheid verwart met onberadenheid, bestuurlijke handigheid met een totaal gebrek aan fatsoen en wellicht corruptie, assertief gedrag met onbeschoftheid, is er wel enige ruimte voor vergaande veranderingen en verbeteringen. Zijn die er in de afgelopen jaren ook gekomen? Was de uitgesproken wil aanwezig om inderdaad schoon schip te maken? Of stond het verdoezelen van feiten en het beschermen van de eigen politieke positie in de afgelopen periode misschien toch voorop? Laten we maar eens zien.
Allereerst bestaat er in bestuurlijk Noord-Holland alle reden voor bescheidenheid, terughoudendheid, en allerminst voor arrogantie. De burger van onze provincie heeft zonder erom gevraagd te hebben een lange reeks schandalen en financiële debacles over zich heen gekregen. Je zou verwachten dat na het aftreden van Hooijmaijers alle projecten waar de man bij betrokken was en waarvoor hij verantwoordelijkheid droeg uitgebreid geanalyseerd zouden zijn en dat waar nodig met terugwerkende kracht ingegrepen zou zijn. Schoon schip maken heet dat. Maar is het ook gebeurd?
Helaas moeten we meteen al constateren dat er weinig tot niets van het verleden geleerd is. Ten aanzien van Distriport is er een memo van Hooijmaijers uitgegaan waarin gesteld wordt dat de provincie geen enkel risico loopt. Dit blijkt simpelweg gelogen. Zoals helaas te doen gebruikelijk in deze provincie worden opnieuw miljoenenrisico’s bij de belastingbetaler gedeponeerd. Niet alleen had een tijdige analyse de in dit memo gedebiteerde onzin al veel eerder aan het licht kunnen brengen, duidelijk is ook dat gedeputeerde Bond aanwezig was bij diverse cruciale gelegenheden, waaronder het tekenen van de zo langzamerhand beruchte geheime sideletter. Gedeputeerde Bond heeft niet ingegrepen. Evenmin heeft gedeputeerde Bond het nodig gevonden het hoogste orgaan in onze provincie, Provinciale Staten, in detail op de hoogte te brengen.
De burgers van de provincie zijn veel dank verschuldigd aan de actiegroep “Berkhout is Boos”. Zonder enige medewerking van de zijde van de provincie hebben zij met grote persoonlijke inzet met een beroep op de Wet Openbaarheid Bestuur voor de bestuursrechter openbaarheid van diverse stukken afgedwongen. Dat was in januari van dit jaar. Het college van GS was toen al op de hoogte van alle stukken inclusief de sideletter en heeft, kennelijk bewust, nagelaten Provinciale Staten op de hoogte te stellen.
Het niet tijdig inlichten van Provinciale Staten is naar de mening van mijn fractie, we sluiten ons graag aan bij de terminologie door de heer Leever gebruikt in het Noord-Hollands Dagblad, een politieke doodzonde. PS zijn het hoogste orgaan in onze provincie en wij worden geacht de uitvoering van besluiten door GS te beoordelen en te controleren. Als ons daarbij relevante informatie wordt onthouden, dan kan PS deze taak niet naar behoren uitoefenen en wordt daarmee ons democratische systeem van ‘’checks and balances’’ in de kern aangetast. Geen enkele politieke partij die het democratische proces serieus neemt, kan hier genoegen mee nemen. 50PLUS doet dat in elk geval niet.
In de korte tijd die verlopen is na de verkiezingen van 2 maart j.l. is er in de provincie helaas al sprake geweest van meerdere incidenten waarbij PS voorbijgelopen werd en waarbij de leden van PS de voor de uitoefening van hun taak essentiële informatie uit de krant mochten vernemen. Ik denk aan de aankondiging van de coalitiesamenstelling, de onverkwikkelijke soap rond de Arondeuslezing, en nu als klap op de vuurpijl Distriport. Kennelijk is er GS niet zoveel gelegen aan het tijdig en volledig informeren van het hoogste orgaan in onze provincie. Integendeel, met de arrogantie die de macht helaas vaak kenmerkt wordt zelfs in PS geprobeerd met name de kleine partijen monddood te maken. Juist die partij die in de affaire Hooijmaijers de meeste ranzige boter op het hoofd heeft, loopt hierbij voorop. Je moet maar durven.
Waar staan we nu? De provincie is sinds vrijdag in een proces gewikkeld met een aantal projectontwikkelaars die al eerder beslag hebben laten leggen op de gronden. PS mochten het weer uit de pers vernemen. Dagen, weken, maanden, jaren heeft men de tijd gehad de enige instantie met werkelijke zeggenschap in het hele proces, PS, bij de zaak te betrekken. Men heeft dat nagelaten en men heeft daarmee ernstig gefaald. Pas afgelopen vrijdag werd bij Statenleden persoonlijk een envelop thuisbezorgd met nieuwe informatie. Nog afgezien van de kosten van een dergelijke exercitie is de timing ervan niets meer of minder dan een slag in het gezicht van alle leden van PS. Hoe kan men in redelijkheid verwachten dat mensen die geacht worden hun taak in deeltijd te vervullen meteen na het weekend een afgewogen oordeel kunnen hebben over een dergelijk omvangrijk dossier? Niet het geven van openheid lijkt aan de basis te staan van deze handelwijze, maar vooral de wens om nog snel voor het zomerreces een aantal zaken zonder al te veel commotie toe te dekken. Na pogingen de kleine fracties monddood te maken kunt u niet verwachten dat we hier en nu bereid zijn op deze veel te korte termijn vergaande beslissingen te nemen die de belangen van onze burgers in zeer belangrijke mate raken. 50PLUS zal zich daar in elk geval met alle macht tegen verzetten.
Hoe verder? Het volledige College van GS heeft ernstig gefaald en dat kan niet zonder gevolgen blijven. Het komt op mijn fractie dan ook curieus over dat er zeer onlangs alsnog een onderzoek naar het handelen van Hooijmaijers is ingesteld in het dossier Distriport. 50PLUS kan zich niet aan de indruk onttrekken dat een zondebok als Hooijmaijers in dit stadium wel buitengewoon goed van pas komt. Liever dan het hanteren van afschuifmethodieken, is voor 50PLUS klip en klaar dat het falen van GS vooral op het conto van gedeputeerde Bond komt. Vooral door zijn toedoen en door het niet nakomen van zijn verantwoordelijkheden ten opzichte van PS zijn we in een situatie beland waarbij de burger alle risico’s van wanbeleid op het bord krijgt. Voor 50PLUS is dit niet aanvaardbaar. 50PLUS verwacht dan ook dat gedeputeerde Bond zelf de gevolgen van zijn nalatigheid onder ogen zal zien en vrijwillig terug zal treden. Niet voor niets spreken we van een politieke doodzonde. Nu kan gedeputeerde Bond bewijzen dat hij als een man staat voor zijn eigen handelen en bereid is de politieke consequenties ervan onder ogen te zien. Nu kan hij daadwerkelijk tonen dat openheid in de politiek prioriteit heeft boven alle andere overwegingen. Het is genoeg geweest. De geest van Hooijmaijers moet onmiddellijk terug in de fles. Daar kunnen we geen jaren, maanden, weken, dagen, nee daar kunnen we zelfs geen uren meer op wachten.