Israël en dubbele paspoorten - Hoofdinhoud
(Gideon Levy)
Het merendeel van de Amerikaanse joden zou het als een persoonlijke tragedie ervaren als Israël zou verdwijnen. Hier. Het is kennelijk meer een emotionele of symbolische investering dan een praktische, want ondertussen zijn ze niet van plan om er te gaan wonen. (De bekende grap: een zionist is een jood die een andere jood betaalt om in Israël te gaan wonen). Het is een reserveland, voor het geval.
Mocht het voor de joden weer erg worden, dan is er een plek waar je altijd zeker bent van toegang - met een geschiedenis in de achtergrond van pogingen tot vluchten om aan de vervolging te ontkomen en dan voor een dichte grens te staan is dat begrijpelijk.
Ondertussen ervaren steeds meer jonge joden een tegenstelling tussen de normen en waarden die ze in de VS meekrijgen en die in Israel. In de VS hebben de joden er als minderheid belang bij dat er niet gediscrimineerd wordt, dat ze ook als minderheid als volwaardige burgers worden behandeld, en zo gaat dat daar ook. Maar in Israel zijn zij de meerderheid, en de anderen, de niet-joden, zijn de minderheid, en volgens de zionistische leer heb je er daar als jood belang bij om die niet-joodse minderheid geen volwaardig burgerschap te geven, want dat zou de ‘democratische en joodse staat’ aantasten. Dat botst nogal, voor wie dat tot zich door wil laten dringen.
Wat ook de onderliggende motivatie kan zijn, Israël blijft een land om naartoe te gaan op vakantie, maar niet om er te gaan wonen. Prettig om te weten dat je er altijd terecht kunt mocht het ooit nodig zijn.
In Israël is wat anders gaande. Of misschien hetzelfde in spiegelbeeld. Ik heb het al eens eerder vermeld, nu schrijft ook Gideon Levy erover: steeds meer Israëlische joden zorgen ervoor dat ze een tweede paspoort hebben. Voor het geval dat. Kunnen ze weg. Het populairste land om een reservepaspoort van te hebben? O ironie van de geschiedenis: Duitsland. Ongeveer honderdduizend Israëli’s hebben een Duits paspoort op zak.
Jaarlijks komen er zevenduizend Israëli’s bij die een meestal Europees paspoort aanvragen - waarmee het ook makkelijker is om naar de VS te komen. Daar loop je niet mee te koop, want het kan gezien worden als wantrouwen jegens de joodse staat, als lafheid om te willen vluchten uit het land dat nu juist een einde had moeten maken aan die fundamentele joodse onzekerheid. Toen Avraham Burg, voormalig Knessetlid, een paar jaar geleden liet weten een Frans paspoort te hebben verworven omdat hij er niet langer op vertrouwde dat het in Israël nog lang goed zou gaan, kreeg hij een storm van protest over zich heen. Maar de rijen mensen die bij een buitenlandse ambassade een tweede paspoort probeerden te krijgen werden er niet korter van.
(Avraham Burg sprak op de Gay Pride in Jerusalem)
Gideon Levy, kritisch Israëlische journalist, neemt het de mensen niet kwalijk. Misschien zouden mensen zich in Israël veiliger voelen wanneer ze niet een regering hadden die ervoor zorgt dat ze dagelijks bang gemaakt worden - de bewering dat Israël fundamenteel bedreigd wordt is een bewuste strategie om de vrijheid te hebben noodmaatregelen af te roepen, anti-democratische wetten te maken tegen eenieder die te kritisch is, de bezette gebieden te blijven bezetten, de bewapening verder op te voeren, en nog steeds van de burgers te verwachten dat ze jaren van hun leven in militaire dienst zijn. Dagelijks worden ze bang gehouden, schrijft Levy, met de Iraanse bom, de moslimbroederschap in Egypte, de schurken in Gaza, al die vreselijke Israël omringende mensen die niets liever zouden willen dan de joodse staat te vernietigen. Geen wonder dat er mensen in de rij staan om weg te kunnen als het zover is: niet alleen worden ze stelselmatig bang gemaakt, ook de angst dat deze regering aardig op weg is om die dreigende profetieën waar te maken hakt erin - luister naar Avraham Burg met zijn Franse paspoort die vindt dat Israël allang een andere, democratische en niet langer zionistische koers zou moeten varen, die vindt dat Israël bezig is om zichzelf te vernietigen.
Israël zou in principe sterk genoeg kunnen zijn om de eigen burgers het gevoel te geven dat ze aan één paspoort genoeg hebben, schrijft Levy, maar dat zoveel duizenden het zekere voor het onzekere nemen laat vooral zien dat er iets fundamenteel fout is gegaan in Israël. Eens werd Israël gesticht om een vluchthaven te bieden voor de in Europa aan een gruwelijk lot ontsnapte joden, en nu wordt Europa een vluchthaven voor de Israëli’s, diezelfde plek waar ze eens aan ontvluchtten. De vraag die Levy aan zijn landgenoten stelt is of ze geen betere ideeën hebben om ervoor te zorgen dat Israël voor hen een land blijft waar ze oud in willen worden. Levy zelf is niet van plan om een tweede paspoort aan te vragen. Hoewel ze het hem daar niet makkelijk maken.
Het verhaal van Levy, hier.