Immigratie halveren? Kansloos - Hoofdinhoud
De PVV laat met gemak alle plannen vallen, als het ze beter uitkomt, behalve die ene die ook in het gedoogaccoord staat: de immigratie moet met de helft worden teruggedrongen. Waarom weten we ondertussen wel: omdat Wilders plus aanhang van rechts graag geloven, of ons willen laten geloven, dat er zoiets gaande is als een ‘tsunami’ aan immigranten uit met name moslimlanden, die hierheen komen als vluchtelingen, gelukszoekers, profiteurs, vooral om hier veel problemen te maken, misbruik te maken van onze sociale voorzieningen en als het even kan de boel hier te ‘islamiseren’.
Maar er zijn ook nog een massa mensen die weliswaar vinden dat Wilders teveel tekeer gaat over die moslims, maar ook wel denken dat die stroom immigranten onze ‘spankracht’ te boven gaat. Alleen, er is al heel lang geen sprake meer van massa immigratie. Bovendien: er wordt teveel op één hoop geveegd: vluchtelingen die hun land verlaten om het gevaar dat ze daar lopen, mensen die hier naar toe komen omdat ze met een Nederlander getrouwd zijn, of de arbeidsmigranten, legaal of illegaal, die op zoek zijn naar werk.
Die laatste categorie maakt verreweg de grootste groep uit, en uitgerekend op die groep heeft de overheid het minste greep. Zoals Entzinger dat ook al zei, tijdens de bijeenkomst in De Nieuwe Liefde (hier), de komst van arbeidsmigranten fluctueert mee het het aanbod aan werk, en de werkgevers hebben daar dan ook meer invloed op dan de ministers. De vraag is bovendien waar het goed voor zou zijn om die immigratie drastisch te gaan beperken, mocht dat al kunnen.
Bevestiging, en nog meer feitenmateriaal vinden we in de Volkskrant van zaterdag, met een uitgebreid interview met Hein de Haas, een Nederlandse geograaf die onderzoek doet naar migratievraagstukken aan de Universiteit van Oxford. Dit is alvast zijn conclusie: het beeld dat we worden overspoeld met vluchtelingen klopt niet. Het zijn de politici die graag stoer over willen komen die dat zeggen.
Is er dan geen probleem met illegale vluchtelingen? Dat is er, maar het is veel kleiner dan wordt gedacht. Neem de crisis nu in Libië. Er zijn een paar honderdduizend mensen op de vlucht geslagen, maar de meesten gaan naar Egypte of Tunesië, en slechts 1 procent is in Italië of Malta terecht gekomen. Dus, zegt de De Haas, als Wilders zegt dat er opvang moet komen in de eigen regio, dat gebeurt al. En dan zijn er de bekende bootvluchtelingen die al zo’n twintig jaar komen. Er proberen jaarlijks duizenden mensen de Middellandse Zee over te steken, dat levert soms aangrijpende beelden op in de media als er iets mis gaat, maar ook dat zijn er bij elkaar niet meer dan 2 of 3% van de totale migratie uit de niet-EU landen.
De meeste migranten die illegaal worden komen legaal binnen, met een toeristenvisum of een tijdelijke werkvergunning. Dat zijn geen wanhopige gelukzoekers, het zijn grotendeels mensen die in Europa meer kunnen verdienen dan in hun land van herkomst, omdat er in de EU een grote behoefte is aan illegale, goedkope arbeid. Zolang die vraag daarnaar er is zullen ze komen. Het zijn ook niet de armste mensen die komen, degenen die illegaal arriveren moeten er behoorlijk veel geld voor betalen om naar de EU te komen. Als er geen vraag meer is blijven ze weg, zoals blijkt in Spanje - de meeste Marokkanen weten dat er op dit moment in Spanje geen droog brood te verdienen valt.
Ook in Nederland is voldoende illegaal werk, zoals in de horeca, denk aan afwassen, en in de tuinbouw, ook huishoudelijk werk is een typische migrantenjob geworden. Pogingen om die migrantenstroom in te dammen werken niet, of werken zelfs averechts. Neem de Marokkanen die vroeger als seizoensarbeiders werkten in Spanje. Die gingen als het seizoen weer over was terug naar huis. Maar nu het de mensen moeilijk gemaakt wordt om de EU in te komen gaan ze niet meer terug als ze hier eenmaal zijn.
Nee, die migranten komen niet op onze verzorgingsstaat af, ze komen af op werk. Dat beeld is vooral erg vertekend geraakt door de arbeiders die in de jaren zestig massaal hier naar toe zijn gehaald, (ook dat werd door Entzinger bevestigd) toen industrieën die op apegapen lagen kunstmatig in stand werden gehouden met subsidies en de goedkope arbeid van migranten. Toen die industrieën in de jaren tachtig naar de lagelonenlanden werden verplaatst werden veel van de arbeiders die hier inmiddels al lang waren werkloos, en belandden in de WAO, WW en bijstand. Er werd toen nog helemaal niet gedacht aan een integratiebeleid. Het zijn dus die specifieke historische omstandigheden die maken dat er door de toenmalige gastarbeiders een bovenmatig beroep wordt gedaan op de sociale zekerheid. Dat gebeurt zelden met de nu arriverende migranten.
En de jongere Turken en Marokkanen? Dat zijn inmiddels mensen die in Nederland zijn geboren, en dat is niet een kwestie van immigratiebeleid maar van integratiebeleid zegt De Haan. Dat zijn dus de kinderen en kleinkinderen van die grote groep gastarbeiders. De meesten van de tweede en derde generatie integreren wel degelijk, maar er is ook een kleinere groep die niet goed aan de bak komt. Wat daar voor nodig is, is een integratiebeleid dat gericht is op arbeidsparticipatie, op de sociale problematiek in migrantengezinnen, op onafgemaakte scholing en op tegengaan van de discriminatie op de arbeidsmarkt. Daar moet in worden geïnvesteerd. Die problemen los je ook al niet op door een strenger migratiebeleid.
De politiek gedraagt zich erg halfslachtig, vindt De Haas. In Zuid Europa zou de economie tot stilstand komen als de illegale arbeid zou worden uitgebannen. Ook in Nederland wordt er een oogje dichtgeknepen als het gaat om de illegale arbeid die we nodig hebben, maar tegelijkertijd wordt er af en toe opgetreden tegen illegale migranten om de kiezers te laten zien dat de politici geen watjes zijn.
En de familiemigratie, is die dan niet gedaald door de maatregelen van de overheid? Waarschijnlijk maar zeer gedeeltelijk. Belangrijk is dat Turkije een stuk welvarender is geworden, waardoor de immigratie vanuit Turkije bijna helemaal is opgedroogd. En het komt ook omdat er steeds meer Turkse en Marokkaanse Nederlanders die hier geboren zijn hier een partner vinden en niet langer in het land van hun ouders. Ook Entzinger zei het al: het is een heel kleine groep, op het geheel van de immigranten, het is volstrekt onduidelijk wat er mee gewonnen zou zijn om het diegenen die naar een partner in Nederland willen komen nog moeilijker te maken - mocht dat al kunnen, gezien de EU afspraken. Het zijn bovendien voor een groot gedeelte Nederlanders die er last van zullen krijgen.
Dus geen halvering van de immigratie? Kansloos, zegt De Haan, nog afgezien van of het nodig zou zijn. Het kabinet heeft een pakket aan maatregelen gepresenteerd, waarvoor de Europese regels veranderd moeten worden. Maar dat gaat niet lukken. “Minister Leers komt altijd heel stoer terug uit Brussel, maar hij kan nog geen deuk in een pakje boter slaan.” En zelfs als de maatregelen worden ingevoerd, zoals de strengere regels voor gezinshereniging, zijn effecten beperkt. Het gaat zoals gezegd maar om een hele kleine groep. Op de grootste groep immigranten heeft de overheid geen greep. “Alleen als de economie volledig inzakt of als Nederland de internationale mensenrechten opzegt, kan de doelstelling van het kabinet gehaald worden”
En de maatregel om illegaliteit ook nog strafbaar te maken? Dan wordt het nog gemakkelijker om Illegale arbeiders uit te buiten, zegt De Haan. In het verleden was het mogelijk om illegaal in Nederland te verblijven, en tegelijk legaal te werken en belasting te betalen. Maar dat kan sinds de Koppelingswet niet meer. Het gevolg is niet dat er minder illegale migranten zijn, maar wel dat de lonen nog verder zijn gedaald. Maak je illegaliteit ook nog strafbaar, dan dring je de migranten nog verder de marginaliteit in. Maar daar verdwijnen ze niet mee.
Een samenleving zonder zwart werk, dus zonder illegale migratie, bestaat niet, zegt De Haan. Zolang dat niet uit de klauwen loopt is dat niet erg. De illegale migranten doen het werk dat anders blijft liggen. Het werk dat Henk en Ingrid niet willen doen. Het is een illusie dat je dat kunt uitbannen.
Er hangt in Nederland ten onrechte een negatieve sfeer rond de term ‘economische migrant’, zegt hij. “We moeten nadenken over de periode na de crisis, als de arbeidsmarkt weer krap zal zijn. Dan hebben we mensen nodig. Over hoogopgeleide mensen wordt al nagedacht, maar ook voor hen staat Nederland tegenwoordig niet meer bekend als een open en gastvrij land. Maar er zal ook behoefte zijn aan minder hoog geschoolde werknemers, denk aan de zorg.”
Het wordt, kortom, tijd dat de politici die nu stoere taal uitslaan voor de publieke tribune, realistischer worden, de feiten beter kennen, beseffen dat je de illegale migratie nooit uit kunt bannen, en dat dat ook niet hoeft, maar dat er veel meer nadruk moet komen op een goed integratiebeleid. Waar je de PVV uiteraard niet over hoort. Hoewel Ingrid haar illegale werkster natuurlijk niet graag kwijt zou willen. En al die politici ook niet.