Voorkom! - Hoofdinhoud
De vrijdag is de dag waarop de Kamer niet vergadert. Dan is er de tijd voor werkbezoeken, congressen, etc. Deze vrijdag heb ik zoveel mogelijk afspraken-vrij gehouden, om eens flink op te schieten met een aantal ‘achterstallige’ mailtjes, telefoontjes, brieven, etc. Zo heb ik vanmorgen langdurig getelefoneerd met een medewerker van de Stichting Voorkom over het belang van preventieve voorlichting over alcohol, drugs, gokken en roken. Deze stichting doet veel nuttig werk op dit terrein, vanuit een christelijke levensvisie (www.voorkom.nl). Zij schreven mij onlangs een brief naar aanleiding van een artikel, dat ik over alcoholmisbruik heb geschreven voor het oud-gereformeerde kerkblad.(hieronder opgenomen).
Alcoholmisbruik
Het was de afgelopen zomerperiode herhaaldelijk in het nieuws: alcoholproblematiek onder jongeren. Recente cijfers wezen uit dat het alcoholgebruik onder jongeren in vijf jaar tijd is verzesvoudigd. Honderden kinderen komen met een alcoholvergiftiging in het ziekenhuis terecht. Onthutsende berichten.
Het duurt lang voordat bepaalde misstanden werkelijk goed doordringen, en de ernst van deze alcoholellende daadwerkelijk wordt ingezien. Want, hoe onthutsend de gegevens ook zijn, nieuws is het bepaald niet. Al jaren wordt van allerlei kanten op deze problematiek gewezen. Twee jaar geleden stuurde de toenmalige minister van Volksgezondheid een brief aan de Tweede Kamer met alarmerende gegevens. Zeven van de tien jongeren drinkt al op of voor hun 12e jaar een eerste glas alcohol. Een op de drie vijftienjarigen is maandelijks dronken. Op 15-jarige leeftijd drinkt de helft van de jongens gemiddeld meer dan 5 glazen op een avond in het weekend en een op de vijf zelfs gemiddeld meer dan tien. Ook onder meisjes neemt het alchoholgebruik toe.
Nederlandse jongeren drinken het meeste in Europa en drinken per avond erg veel.
Het vroeger en vaker drinken van alcoholhoudende dranken is een problematiek die ook de reformatorische kring helaas niet voorbijgaat.
Er is alle reden om de risico’s en problemen ernstig te nemen. Arglistig is het hart. De inperking van een genotmiddel is nooit een populaire zaak, gaat tegen het vlees in! In deze sfeer gedijen gemakkelijk vergoelijkende of relativerende opmerkingen, zoals “gelukkig zijn ze in ieder geval niet aan de drugs” of “ach, een beetje drinken na hard werken hoort er in deze plaats of streek nu eenmaal bij, als je hard gewerkt hebt.” Bovendien zijn de economische belangen van de dranksector groot. Een invloedrijke dranklobby is actief aan het werk om straffe overheidsmaatregelen tegen te gaan.
Er zijn veel gezondheidsrisico’s aan fors alcoholgebruik, die des te sterker gelden als er op jonge leeftijd wordt gedronken. Het is schadelijk voor de ontwikkeling van de hersenen, en er is een aantoonbaar verband tussen schoolprestaties en alcoholconsumptie. Alcohol speelt bovendien een belangrijke rol bij agressie en geweld. Ongeveer 80% van het geweld op straat vindt plaats onder invloed van alcohol. Jaarlijks vallen er ongeveer 250 doden en raken meer dan 3000 mensen gewond als gevolg van verkeersongevallen met alcohol. De verslavingsproblematiek is enorm.
Kortom: alcohol maakt meer slachtoffers dan veel oorlogen, ziekten en natuurrampen. Als je het alles goed tot je laat doordringen, is het eigenlijk onvoorstelbaar dat er jarenlang vanuit maatschappij en politiek zo lauw en laconiek wordt gereageerd op deze misstand.
Overmatig alcoholgebruik, dronkenschap is niet alleen een maatschappelijke misstand, maar ook een zonde tegen God. Het is niet alleen zelf in strijd met bijbelse normen, maar maakt het ook gemakkelijker andere normen aan de laars te lappen en losbandig gedrag te vertonen: bijvoorbeeld als het gaat om de seksuele moraal. Alcohol heeft een verdovend effect op de natuurlijke remmingen. Het geweten wordt beneveld. Iemand die zich aan drank overgeeft, verliest de controle over zichzelf.
Er is dan ook alle reden om ernst te maken met het bestrijden van deze problematiek. De inzet moet erop gericht zijn om de leeftijd waarop kinderen beginnen met drinken, te verhogen. Bovendien is het zaak om overmatig alcoholgebruik tegen te gaan, op welke leeftijd dan ook.
Een goede aanpak begint thuis, in de opvoeding. Daar moet het goede voorbeeld gegeven worden. Je hebt geen wetenschappelijk onderzoek nodig - al is het wel beschikbaar! - dat naarmate ouders soepeler met alcohol omgaan, kinderen ook meer drinken. Uit een recent promotie-onderzoek van kinderpsychologe Van der Vorst kwam volgens een krantenbericht naar voren dat ouders invloed kunnen uitoefenen op het drinkgedrag van hun kinderen, zolang die nog niet met alcohol zijn begonnen. Kinderen van ouders die zelf weinig drinken en strenge regels hanteren, drinken beduidend minder of helemaal niet. Overigens bleek uit dit onderzoek ook dat ouders zichzelf veel strenger en oplettender vonden dat ze dat volgens hun kinderen zijn!
In de wetgeving zijn leeftijdsgrenzen gesteld voor het kopen van bier en wijn (zestien jaar) en sterke drank (achttien jaar). Het zou een goede zaak zijn als ouders ook thuis niet onder die grens gaan zitten en dus niet zouden goedvinden dat veel jongere kinderen al volop alcohol drinken.
Het is belangrijk dat ook vanuit de kerken krachtig stelling wordt genomen tegen alcoholmisbruik. Het is zeker waar dat de Bijbel in beginsel ruimte biedt voor matig alcoholgebruik Er wordt gesproken over wijn die het hart verheugt (Ps. 104:15). Het is wel goed te beseffen, dat als in de Bijbel wordt gesproken over wijn en sterke drank, het schijnt te gaan om dranken met een alcoholpercentage dat ten hoogste dat van bier is zoals we dat nu kennen. Een teveel aan drank, drankmisbruik wordt overduidelijk afgewezen in Gods Woord. Zie alleen hoe in de Spreuken hierover wordt gesproken. Overdaad aan wijn hoort bij dwaasheid! Wie geen maat houdt, is niet wijs: “De wijn is een spotter, de sterke drank is woelachtig; al wie daarin dwaalt, zal niet wijs zijn.” (Spr. 20:1). De wijn kan vlot naar binnen glijden, maar uiteindelijk bijt hij als een slang en steekt giftig als een adder (Spr. 23:32) Een goed gebruik kan dus hooguit een matig gebruik zijn.
Het is goed als ook maatschappelijke organisaties blijven hameren op deze problematiek en de gevaren van alcohol ook in het onderwijs een goede en herhaalde aandacht krijgen.
Ook de politiek heeft een belangrijke verantwoordelijkheid, gelet op de grote problemen en de ontwrichtende maatschappelijke gevolgen van drankmisbruik. De beteugeling van deze ongebondenheid is bij uitstek ook een overheidstaak. De bescherming van de gezondheid is hiermee gediend. Trouwens ook het in de hand houden van de zorgkosten. Denk ook aan de schade door arbeidsverzuim - er zijn nogal wat ziekmeldingen die verband houden met alcoholmisbruik.
Wat kan de overheid zoal doen tegen alcoholmisbruik? Het zal hier niet om een enkele maatregel gaan, maar om een doordacht pakket aan maatregelen. Het moet moeilijker gemaakt worden om aan alcohol te komen. De leeftijdsgrenzen die er gelden voor het verkrijgen van alcohol moeten beter gecontroleerd worden. Ook een prijsbeleid kan helpen: stuntprijzen voor kratten bier moeten worden tegengegaan. Verder is het nuttig de reclames aan te pakken - alcoholreclames zijn bij veel jongeren bekend en erg populair. Alcoholreclame ondergraaft de preventieboodschap, wekt de indruk dat het een normaal en onschadelijk middel is en nog stoer ook. Verder is het van belang dat ook aan ouders van opgroeiende kinderen, gerichte informatie wordt gegeven over de gevaren van alcohol. Daarnaast moeten openbare dronkenschap en het dronken rijden stevig worden bestraft.
Kortom: een veelzijdige en vasthoudende inzet is nodig. Een nuchtere benadering vraagt om een doeltreffende bestrijding van drankmisbruik. De vermaning in de zendbrief aan de gemeente van Efeze heeft ook voor onze tijd grote zeggingskracht: Wordt niet dronken in wijn, waarin overdaad is, maar wordt vervuld met de Geest. (Ef. 5:18).