Parlementaire beeldcultuur Nederland-Duitsland - Hoofdinhoud

Erich Salomon en het ideale parlement

Het Montesquieu Instituut heeft in de periode 2010-2014 het onderzoek van dr. Marij Leenders i (Centrum voor Parlementaire Geschiedenis) en dr. Andreas Biefang (Kommission für Geschichte des Parlamentarismus und der politischen Parteien, KGParl) financieel ondersteund om het werk en de invloed van parlementair fotojournalist Erich Salomon in kaart te brengen.

Doelstelling van het project is om te laten zien hoe fotojournalist Erich Salomon (1886-1944) in het Interbellum op geheel eigen wijze in Berlijn en daarna in Den Haag parlementariërs/politici in beeld bracht.

In Duitsland bestond sinds de jaren negentig van de negentiende eeuw een traditie van parlementaire fotojournalistiek waarbij Salomon aansluiting zocht, en hij wist deze door een eigen visie verder te ontwikkelen. In Nederland was dit genre nauwelijks ontwikkeld. Hoogwaardigheidsbekleders werden als statige personen neergezet: Salomon brak hiermee. Om het werk in historische context te plaatsen, besteden de onderzoekers aandacht aan de verschillende beeldtradities in Nederland en Duitsland (politieke tekeningen, commentariërende prenten en foto's).

Het was in Nederland niet toegestaan om foto's te maken tijdens de debatten in de Kamer. De regels die hiervoor bestonden en de wijze waarop Salomon als Duits joodse vluchteling, deze wist te omzeilen, is onderwerp van onderzoek. Eveneens zijn de bladen onderzocht waarin zijn foto's werden gepubliceerd en de wijze waarop de foto's werden ontvangen. Hierbij speelde de Nederlandse Illustratiepers (NIP), waar de uitgevers van dag -en weekbladen, eigenaars van fotopersbureaus en persfotografen lid van waren, een belangrijke rol. Verder is onderzocht of er onderlinge contacten bestonden tussen buitenlandse fotojournalisten / politieke tekenaars die noodgedwongen in Nederland verbleven.

Het boek werpt een nieuw licht op Erich Salomon, een van de beroemdste fotografen uit de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Als invalshoek is gekozen voor een historische benadering waarbij de foto's van Erich Salomon worden opgevat als journalistieke bijdragen aan het actuele debat van zijn tijd. In het boek staan de foto's die Erich Salomon maakte van het parlementaire bedrijf centraal. In Duitsland was Erich Salomon degene die de parlementaire fotografie in esthetisch en journalistiek opzicht vernieuwde, in Nederland werd hij de grondlegger ervan.

Het boek bevat ook artikelen over parlementaire cartoons in de periode tussen de beide wereldoorlogen en over de pogingen om de 'politiek op straat' als plaats van antiparlementaire actie in beeld te brengen. Door zijn werk in de context van de beeldcultuur van het interbellum te plaatsen, wordt op overtuigende wijze de karakteristieke pro-parlementaire beeldtaal van Erich Salomon zichtbaar.

Daarnaast bevat het boek ook verscheidende bijdragen over de invloed van Erich Salomon op de moderne fotografie en film.

Op donderdag 16 oktober 2014 vond in de Eerste Kamer te Den Haag de presentatie plaats van het boek Erich Salomon & het ideale parlement. Fotograaf in Berlijn en Den Haag, 1928–1940.

Een video opname en foto impressie zijn nu beschikbaar.

Op 30 juni 2015 werd het boek ook gepresenteerd in de Bundestag.

Op 30 november 2014 was Marij Leenders te gast bij het programma 'De kunst van het luisteren' van de Joodse omroep waarin zij vertelt over haar boek.