Een Palestijnse staat? - Hoofdinhoud
In gesprek met Ismail Daiq, minister van Landbouw van de Palestijnse Nationale Autoriteit.
Een Palestijnse staat?
Vanuit Jeruzalem, dat 800 meter boven de zeespiegel ligt, rijden we naar Jericho, 300 meter onder de zeespiegel. De vallei van de Jordaan, die hier uitmondt in de Dode Zee, is het diepste punt van de aarde. De afstand Jeruzalem-Jericho bedraagt ongeveer 45 kilometer. 1100 meter dalen door een woestijnachtig berglandschap. Tegen de berghellingen zijn bedoeïenenkampen te zien met ezels, schapen en kamelen. 4 jaar geleden was ik hier ook en was de sfeer veel grimmiger. Nu zijn er nauwelijks roadblocks en laten Israëlische militairen zich niet zien. In de Jordaanvallei bezoeken we enkele agrarische projecten. Eerst een pakstation waar tomaten, dadels, aardbeien en kruiden worden verpakt volgens de modernste normen, zodat de produkten geëxporteerd kunnen worden. We bezoeken ook een grote kruidenboerderij waar basilicum, rozemarijn en dragon worden verbouwd. Het ziet er goed uit en ruikt heerlijk. We gaan ook nog naar een boerderij waar in grote kassen van tentdoek cherrytomaten aan grote tomatenplanten hangen. De boer wordt geadviseerd door een Israëlische collega die vandaag ook aanwezig is. Ik vraag of de politieke situatie van invloed is op hun samenwerking. 'Ach welnee' zeggen ze beiden. Samenwerking tussen boeren gaat uitstekend; we verstaan elkaars taal.
De minister van landbouw van de Palestijnse Nationale Autoriteit, Ismail Daiq, is ook aanwezig en ik vraag wat zijn grootste zorgen zijn. ' Water en settlers' antwoordt hij. De waterverdeling wordt door Israël gedaan. Boeren boren waterputten die soms 800 meter diep zijn. Maar Palestijnse boeren krijgen zelden toestemming om waterputten te slaan. Settlers bezetten heuveltoppen in de Jordaanvallei en maken de buurt onveilig. Er wordt geschoten op mensen en dieren. Palestijnen voelen zich onveilig en kunnen niet meer over wegen rijden in de buurt van een settlement. Minister Daiq beklaagt zich regelmatig bij zijn Israëlische collega en vindt daar op zich een gewillig oor, maar er verandert niets. Het ergste vindt hij dat deze settlers direct toestemming krijgen om waterputten te slaan en zoveel water oppompen dat het grondwater zakt, waardoor het moeilijker wordt voor de Palestijnse boeren om aan water te komen. We gaan kijken bij een hevig snorrende waterpomp achter stevig prikkeldraad. Een grote buis gaat naar een Israelische nederzetting en een miezerig stroompje water gaat naar de Palestijnse landerijen. Minister Lieberman gaf aan dat de Palestijnen zich eerst eens economisch moeten ontwikkelen; dat lukt met deze strategie niet!
We lunchen in Jericho met de goeverneur van de stad, Majed Al-Fityani. Jericho ontwikkelt zich en er komen steeds meer toeristen naar deze oudste stad van de wereld. Roadblocks om de stad zijn er nog wel, maar stellen niet veel meer voor. De situatie is duidelijk verbeterd, maar ook de goeverneur vraagt zich af hoe lang de invloed van Israël nog moet duren.
's Middags bezoeken we de enige Palestijnse bierbrouwerij in Tabyeh, een plaatsje waar Christelijke Palestijnen wonen. het bier heet ook Tabyeh en smaakt prima! We worden bij de bierbrouwer thuis uitgenodigd. Zijn broer is de burgemeester van het dorp. De hele familie is teruggekomen uit de VS, waar ze succesvolle zakenmensen waren, om een bijdrage te leveren aan de opbouw van een Palestijnse staat. Al snel ontstaat een discussie over de huidige situatie in Tabyeh en het hele Midden-Oosten. Vanuit het raam zijn op een heuveltop de caravans van een nieuwe illegale nederzetting te zien. De bierbrouwer vertelt dat hij volop exporteert naar Israël en de rest van de wereld, maar 200 kilometer om moet rijden naar een grensovergang waar zijn biervaten gescand worden. Zijn vrouw vertelt dat er nog steeds vliegende roadblocks zijn en dat je niet weet waar die opduiken. Maar wat dan? Iedereen wil zo snel mogelijk een einde aan de huidige situatie. Niemand van de Palestijnse gesprekspartners is bang voor Hamasachtige toestanden; ook de christelijke Palestijnen niet.Palestijnen willen een moderne staat waarin je vrij kunt zijn en met respect behandeld wordt. De bierbrouwer is voor een éénstaat oplossing, waarbij de westelijke Jordaanoever onderdeel gaat uitmaken van Israël. Dit lijkt me weinig realistisch. Tussen de regels door kun je horen dat deze oplossing vooral wordt ingegeven door gebrek aan vertrouwen in de eigen leiders. Iedere Palestijn die we vandaag spreken, hunkert naar een vreedzame verandering. De Israëli's lijken juist een afwachtende houding aan te nemen en leggen de nadruk op de grote veiligheidsrisico's voor Israël. Ik denk dat te lang wachten en de wijze van optreden tegen de Palestijnen juist grotere veiligheidsrisico's oproept. Er is verwarring en frustratie bij zowel Palestijnen als Israeli's en een langetermijn visie heb ik niet gehoord. Juist nu het hele Midden-Oosten in brand staat is een naar binnen gerichte houding een veiligheidsrisico op zich. Dit gaat niet alleen maar op voor Israël en de Palestijnen, maar ook voor de USA en de EU!
Henk Jan Ormel,
Oost-Jeruzalem, 26 februari 2011