Madrid (Nieuwsbrief) - Hoofdinhoud

Donderdagmiddag zat ik in een debat in de Tweede Kamer toen ik via mijn woordvoerder bericht kreeg dat het Nederlandse luchtruim aan het einde van de middag gesloten zou worden. De vulkanische aswolk uit IJsland maakte het vliegen onmogelijk. Ik moest die middag om zes uur vliegen naar Madrid. ’s Middags stond ook nog een debat gepland, maar in overleg met de Kamerleden werd dat gecanceld om mij de mogelijkheid te geven snel een vliegtuig te pakken.

Wonderwel lukte het om, ondanks wat file, rond half vier Rotterdam Airport te bereiken. Vliegtuig in, opstijgen en een minuut of wat later werd de luchthaven gesloten.

Ik moest naar de Spaanse hoofdstad voor een meerdaagse vergadering met mijn Europese collega- ministers van Financiën. Verschillende kwesties kwamen hier aan de orde, maar de financiële situatie in Griekenland beheerste toch wel een groot deel van de agenda. Een week eerder had ik op zondagmiddag al een teleconferentie gehad met alle ministers waarin de kiem werd gelegd voor een mechanisme om Griekenland geld te lenen indien zij niet meer op de markt terecht kunnen. Dit was nodig om grote problemen in Griekenland en onrust op de financiële markten in het eurogebied te voorkomen. Deze problemen zouden makkelijk hebben kunnen overslaan naar de rest van Europa en daarmee de stabiliteit ook in Nederland in gevaar kunnen brengen.

Geen lichtzinnige beslissing. De Grieken hebben er een potje van gemaakt, verkeerde cijfers gepresenteerd en zijn daardoor sterk in de problemen geraakt. Als je je vingers brandt, moet je ook zelf op de blaren zitten. Duidelijk was dan ook dat we niet de Grieken een zogenaamde ’bail out’ zouden geven (het overnemen van de schulden zodat zij minder terug hoeven te betalen). Maar Griekenland op geen enkel moment een reddingsboei toewerpen, zou vergaande en onacceptabele gevolgen hebben. Ik wil niet teveel speculeren over die gevolgen, maar laat ik zeggen dat het de gezonde appels in een mand geen goed doet om een rotte appel in dezelfde mand te hebben.

Onder strikte voorwaarden ben ik - in overleg met de Kamerleden van de commissie van Financiën - akkoord gegaan met een mogelijkheid om de Grieken geld te lenen. Het is en was een Nederlandse eis om het Internationaal Monetair Fonds (IMF) te betrekken. Dat is gelukt. Het betreft dus een cofinanciering door zowel het IMF als de eurolanden. Verder mag er geen sprake zijn van ’gratis geld’. Griekenland moet daarom bijvoorbeeld een flinke renteopslag betalen van 3 procent (en een soort eenmalige afsluitprovisie van maximaal 0,5 procent). Zo worden de Grieken geprikkeld snel weer naar de financiële markten terug te gaan. Ook wordt door het IMF, de Europese Centrale Bank (ECB) en de Europese Commissie streng gekeken of Griekenland wel voldoende maatregelen neemt om de overheidsfinanciën binnen afzienbare termijn weer op orde te krijgen. Flinke bezuinigingen dus en zelfs belastingverhogingen. Nederland heeft de mogelijkheid om elke keer dat er een lening naar Griekenland gaat, hierover een beslissing te nemen. Dus geen blanco cheque, maar elke keer een afweging om te zien of de Grieken vordering maken. Tot op de dag van vandaag heeft Griekenland nog geen gebruik hoeven maken van de reddingsboei.

Of ik nog in Madrid ben? Nee, niet meer. We waren net van plan een lange busrit vanuit Madrid te ondernemen (op overvolle wegen omdat er niet meer wordt gevlogen, ook de treinen waren volgeboekt) toen zich op het laatste moment een nieuwe kans voordeed: naar Berlijn vliegen. Gisteravond lukte het ons dus op het nippertje (want ook dat vliegveld ging weer snel dicht) per vliegtuig in Berlijn te komen. Vandaar ben ik met een auto van de ambassade naar Hannover gereden, waar ik kon overstappen in mijn eigen dienstauto. Met meteen een volle tas. Zoevend over de Deutsche Autobahn heb ik de verschillende spoedeisende notities afgedaan. Om half 4 uur vannacht was ik eindelijk thuis in Rotterdam.

En dan nog even kort Azië. Eind maart heb ik een bezoek gebracht aan Hong Kong, Shenzen en Beijing. In Hong Kong heb ik onder meer een belastingverdrag gesloten, wat een ontzettende positieve prikkel geeft voor wederzijdse investeringen. In Shenzen, het centrum van de maakindustrie, heb ik wat bedrijfsbezoeken afgelegd. Zo was ik bij de fietsfabriek van Zeeuw en voormalig profwielrenner Jan Kole. Ik bracht daar ook een bezoek aan autofabriek BYD voor elektrische auto’s.

De Chinezen legden mij hun productieproces uit, en ik was natuurlijk zo trots om het Nederlandse fiscale regime voor elektrische auto’s uit te leggen. Dat was overigens niet zo moeilijk. Geen aanschafbelasting, geen motorrijtuigenbelasting en geen bijtelling voor leaseauto’s. ‘No tax’ is een universeel begrip. In Beijing tenslotte bezocht ik de Centrale Bank, de Toezichthouder en het ministerie van Financiën. Gelukkig was er ook nog even kort tijd om over het plein van de Hemelse Vrede te wandelen.

Zo dit was het weer even. Voor het volgen van mijn dagelijkse bezigheden, ben ik te volgen op Twitter: @jcdejager. Op mijn website www.jankeesdejager.nl staan regelmatig verhalen en filmpjes van mij over actuele onderwerpen.

Hartelijke groet,

Jan Kees de Jager