Ismail Haniye en de Palestijnse staat - Hoofdinhoud
In 1997 interviewde ik Ismail Hania (of Haniyeh) Hij was toen nog sportcoach en studentencoördinator en nog niet zo grijs. Ik had geen idee dat ik een toekomstig president zou interviewen, en ook de portee van wat hij zei ontging me toen nog grotendeels. Dat Hamas in feite al bereid was om een compromis te sluiten, en met Fatah samen te werken aan een twee-staten oplossing, dat wil zeggen, een Palestijnse staat binnen de grenzen van 1967. Of anders gezegd: op de Westoever en in de Gazastrook.
Daar dacht ik aan omdat het opnieuw als nieuws wordt gepresenteerd in Haaretz dat Haniye bereid is om een beperkte Palestijnse staat te accepteren. “We accept a Palestinian state on the borders of 1967, with Jerusalem as its capital, the release of Palestinian prisoners, and the resolution of the issue of refugees,” Haniyeh said, referring to the year of Middle East war in which Israel captured East Jerusalem and the Palestinian territories. “Hamas will respect the results (of a referendum) regardless of whether it differs with its ideology and principles,” he said, provided it included all Palestinians in Gaza, the West Bank and the diaspora.
Dat is dus niet nieuw. Haniyeh zei dat ook al twee jaar geleden in een interview in Haaretz door Amira Hass. Zie hier. En Khaled Meshal zei het ook. Zie Siegman, hier. Maar niemand luistert.
En dertien jaar geleden had iedereen die bereid was om het Hamas te praten het ook al kunnen weten.
Zie hieronder, het korte interview dat ik maakte, en dat in hoofdstuk 1 van Het beroofde land verscheen.
“Het was niet gemakkelijk om een woordvoerder van Hamas te spreken te krijgen. ‘Ze hebben genoeg van buitenlandse journalisten’, vertelt Khaled me, maar hij zal het voor me proberen, hij kent nog een man uit de gevangenis. Een heel redelijke man, in de gevangenis had hij door de contacten met andere politieke groeperingen veel van zijn dogmatische houding laten varen.
Op de afgesproken tijd komt hij weliswaar niet opdagen, maar twee dagen later staat hij opeens in het kantoor van de Society: Ismail Hania. Hij geeft Khaled een hand en omhelst hem. Ik krijg geen hand, maar dat had ik ook niet verwacht. De deur van de kamer waarin ik hem interview, laat ik openstaan. Hania kijkt streng boven zijn ronde Hamas-baard, en als hij praat kijkt hij me vrijwel niet aan. Als moslim mag hij dat niet, een vreemde vrouw aanstaren, en dan nog wel een die geen hoofddoek draagt.
Hania is studentencoördinator aan de Islamitische Universiteit. En sportcoach. Vier jaar in de gevangenis, een jaar in ballingschap in Libanon. Hij maakt deel uit van de commissie die met het Palestijns Gezag onderhandelt. Eigenlijk komt zijn verhaal in grote lijnen overeen met wat de andere opposanten vertelden. Tegen de Oslo-akkoorden. ‘Onderhandelingen leveren alleen iets op als de twee partijen evenveel macht hebben, en wij hadden dat niet. We zijn voor elke centimeter bevrijding van Palestijns land. We zijn voor terugtrekking van de bezetting uit Gaza en de Westoever, terugtrekking van de nederzettingen, vrijlating van alle politieke gevangenen, en recht van terugkeer voor de vluchtelingen. Daarna kunnen we tot een werkelijke wapenstilstand komen, eerder niet.’
Maar was Hamas niet tegen het erkennen van de staat Israël? Hij aarzelt. ‘Wat we eigenlijk willen, is een islamitisch-Palestijnse staat in het hele gebied, waarin ook Joden kunnen wonen. Met verkiezingen. Waarom niet? Joden hebben vaker in islamitische staten geleefd, zoals achthonderd jaar geleden in Andalusië, en zelfs Golda Meir heeft moeten toegeven dat de Joden het toen niet slecht hadden. In Duitsland hadden ze het slecht, maar onder islamitisch recht niet. De profeet Mohammed heeft nog gezegd dat een christen of een Jood die onder de islam leeft, gehuisvest en behandeld moet worden alsof het de Profeet is. Ja, we hebben twee visioenen: één een islamitische staat, maar dat duurt nog generaties, en een toekomstbeeld voor nu, en dat is dat Israël zich terugtrekt achter de grenzen van 1967. Daarin proberen we samen te werken met de PLO, ook al hebben we verschillen van mening.’
Heeft Hamas dan afgezien van gewapend verzet? ‘Hamas heeft altijd meer gedaan dan dat, we hebben sociale voorzieningen, we geven de jeugd sport. En kijk, we waren bezet, ons land was gestolen, onze mensen waren gedeporteerd. We waren slachtoffers van zionistische terroristen. Net als de Nederlanders tijdens de Duitse bezetting. Jullie hadden het recht om je land te verdedigen, ook met gewapend verzet, wij hebben dat ook. We hebben vier miljoen vluchtelingen, ook de mensen die hier leven hebben geen mensenrechten, elke dag worden er nederzettingen bijgebouwd, wordt er land geconfisqueerd. Hebben wij niet het recht om ons land te verdedigen, te vechten om het terug te krijgen? Maar als het met vrede kan, als we met vrede onze rechten terug kunnen krijgen, dan met vrede.’
Hij heeft een boodschap voor het Nederlandse volk, dat veel geleden heeft onder de bezetting: ‘Wij hebben hulp nodig bij het vestigen van een onafhankelijke staat. We moeten elkaar vaker ontmoeten, onze volken.’ Hij was erg gelukkig toen in een voetbalwedstrijd in Boekarest eindelijk de Palestijnse vlag kon wapperen. En hij heeft als sportman grote bewondering voor Ruud Gullit. Eindelijk komt er een brede lach op zijn strenge gezicht. Als hij weggaat geeft hij me nog steeds geen hand, maar hij zegt: ‘Ik hoop dat we elkaar de volgende keer kunnen ontmoeten in Jeruzalem, de hoofdstad van de Palestijnse staat.’”