Profiel kabinet-Rutte I

PDC, 15 oktober 2010

De nieuwe ministersploeg van kabinet Rutte I¹ heeft een gemiddelde leeftijd van 52,4 jaar. Drie van de twaalf ministers zijn vrouw. Vrijwel alle ministers hebben Haagse ervaring. Dat geldt alleen strikt genomen niet voor Ivo Opstelten² (Justitie en Veiligheid), maar als oud-topambtenaar en partijvoorzitter kent hij de Haagse politiek van nabij. Opstelten is met 66 jaar tevens de oudste minister. Met 40 jaar is Melanie Schultz van Haegen³ (Infrastructuur en Milieu) de jongste minister.

In het kabinet gaan drie zittende ministers over: Piet Hein Donner⁴ van Sociale Zaken naar Binnenlandse Zaken en Maxime Verhagen⁵ van Buitenlandse Zaken naar Economische Zaken en Landbouw. Jan Kees de Jager⁶ blijft minister van Financiën. Henk Kamp⁷ (Sociale Zaken) was eerder minister, Mark Rutte⁸ (Algemene Zaken) , Marja van Bijsterveldt⁹ (Onderwijs) en Melanie Schultz waren staatssecretaris.

Eerder Tweede Kamerlid (en burgemeester) was Gerd Leers¹⁰ (Immigratie en Integratie), evenals de nieuwe minister van Defensie Hans Hillen¹¹. Hij is net als Uri Rosenthal¹² nu nog Eerste Kamerlid. Uit de Tweede Kamer is Edith Schippers¹³ (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) afkomstig. Zij was vicefractievoorzitter.

Mark Rutte is met 43 jaar en acht maanden drie maanden ouder dan toen Ruud Lubbers in 1982 aantrad als premier. Hij is de eerste VVD-premier, en de eerste vrijgezel sinds Kappeyne van de Coppello¹⁴. Tien van de twaalf ministers hebben een academische opleiding gevolgd. Alleen Rosenthal (Buitenlandse Zaken) is gepromoveerd. Jan Kees de Jager is de enige bedrijfseconoom.

Net als in Balkenende IV traden de fractievoorzitters van de regeringspartijen toe tot het kabinet.

Van de acht staatssecretarissen komen er vijf uit de Tweede Kamer. De drie 'buitenstaanders' zijn de CDA'ers Ben Knapen¹⁵, Henk Bleker¹⁶ en Marlies Veldhuijzen van Zanten¹⁷. De ex-Tweede Kamerleden zijn: Frans Weekers¹⁸, Paul de Krom¹⁹, Fred Teeven²⁰ en Halbe Zijlstra²¹ (VVD) en de CDA'er Joop Atsma²².

Onderstaande tabellen slaan alleen op de ministers.

Neem contact op met de redactie van PDC voor een overzicht van de leeftijdsopbouw van dit kabinet in vergelijking met eerdere kabinetten.

Neem contact op met de redactie van PDC voor een overzicht van de man/vrouwverhouding in dit kabinet in vergelijking met eerdere kabinetten.

Neem contact op met de redactie van PDC voor een overzicht van het opleidingsniveau in dit kabinet in vergelijking met eerdere kabinetten.

Neem contact op met de redactie van PDC voor een overzicht van de politieke ervaring in dit kabinet in vergelijking met eerdere kabinetten.

Ervaring als hoogleraar

Neem contact op met de redactie van PDC voor een overzicht van de ervaring als hoogleraar in dit kabinet in vergelijking met eerdere kabinetten.

Meer over

Bent u op zoek naar specifieke gegevens over bewindspersonen, bijvoorbeeld ten aanzien van de gemiddelde leeftijd, gemiddelde politieke ervaring of aantal vrouwen per kabinet? In het biografisch archief²³ van het Parlementair Documentatie Centrum zijn uitgebreide gegevens over bewindspersonen opgenomen. Deze gegevens zijn onder voorwaarden beschikbaar voor wetenschappelijk onderzoek en journalistieke publicaties. Neem voor meer informatie contact op via het contactformulier.

• 1. 

  Dit minderheidskabinet van VVD en CDA werd gevormd na de Tweede Kamerverkiezingen 2010 en trad op 14 oktober 2010 aan als opvolger van het kabinet-Balkenende IV. Voor een meerderheid in de Tweede Kamer sloten de regeringspartijen een gedoogakkoord met de PVV. VVD-leider Mark Rutte werd de eerste premier van VVD-huize.
   
• 2. 

  VVD-bestuurder, minister en partijvoorzitter, die werd gevormd in de gemeenteadministratie en daarna op 28-jarige leeftijd aan een indrukwekkende loopbaan begon als burgemeester. Na een onderbreking van vijf jaar als topambtenaar op Binnenlandse Zaken werd hij in 1992 eerste burger van Utrecht en ruim zes jaar later van het voorheen 'rode bolwerk' Rotterdam. Was een krachtig, maar soepel handhaver van gezag. Daarna nog waarnemer in Tilburg en vanaf 2008 voorzitter van de VVD. Politieke peetvader van Mark Rutte en na de formatie van diens eerste kabinet, waarin hij een groot aandeel had, minister van Veiligheid en Justitie. Voerde voortvarend een nieuwe Politiewet in. Kwam in het kabinet-Rutte II minder uit de verf en moest voortijdig aftreden. Rasbestuurder met een fors postuur en sonore basstem, die amicaal en prettig in de omgang is.
   
• 3. 

  VVD-politica, die na een succesvol driejarig wethouderschap in Leiden al op jonge leeftijd staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat werd in de kabinetten-Balkenende. Voerde in de Kamers met het gemak het woord zonder al te zeer op haar ambtenaren te hoeven steunen. Maakte verruiming van grote rivieren mogelijk om overstromingen te voorkomen en bracht met minister Zalm een wet om Schiphol te privatiseren tot stand. Werd in 2007 directeur zorginkoop bij Achmea, maar keerde in 2010 in het kabinet-Rutte I terug als minister voor Infrastructuur en Milieu en behield die post in Rutte II. Wist de verhoging van de maximumsnelheid naar 130 km/uur door te voeren en bracht de omvangrijke Omgevingswet tot stand. Hoewel zij als politiek talent te boek stond, voerde zij toch vooral op een zakelijke, wat a-politieke wijze beleid.
   
• 4. 

  Piet Hein Donner (1948) was van 1 februari 2012 tot 1 november 2018 vicepresident van de Raad van State. Hij was van 22 juli 2002 tot 21 september 2006 minister van Justitie, van 22 februari 2007 tot 14 oktober 2010 minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en van 14 oktober 2010 tot 16 december 2011 minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Daarvoor was de heer Donner onder meer voorzitter van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en lid van de Raad van State (1998-2002). In 2001-2002 leidde hij een commissie die adviseerde over de WAO-problematiek en in 2002 en 2003 trad hij op als informateur. In de periode november 2006-februari 2007 was hij Tweede Kamerlid voor het CDA. Sinds december 2018 is hij minister van staat.
   
• 5. 

  CDA-voorman, die het tot minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Balkenende IV en vicepremier in het kabinet-Rutte I bracht, maar die in 2012 afzag van het politiek leiderschap. Zoon van een Limburgse gedeputeerde. Als (jong) historicus werd hij fractiemedewerker en, in 1989, Europarlementariër, alvorens in 1994 de overstap te maken naar de CDA-Tweede Kamerfractie. Ontpopte zich als vaardig woordvoerder asielbeleid en buitenlandse en Europese zaken. Toen Balkenende in 2002 premier werd, nam hij het fractievoorzitterschap over. Als diens secondant schuwde hij harde uithalen naar tegenstanders niet ('Met Bos bent u de klos'). Genoot van het ministerschap van BZ, maar mede vanwege rugklachten werd hij in 2010 minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Stond bekend als emotioneel en slim en als strateeg. Vanaf 2013 was hij tien jaar voorzitter van Bouwend Nederland.
   
• 6. 

  Uit de ICT-wereld afkomstige CDA-bewindspersoon, die als plaatsgenoot van premier Balkenende tot diens getrouwen behoorde. Werd, na penningmeester van het CDA te zijn geweest, in 2007 staatssecretaris van fiscale zaken in het kabinet-Balkenende IV. Toen de PvdA-bewindslieden in 2010 opstapten, werd hij minister van Financiën en hij bleef dat tot november 2012 in het kabinet-Rutte I. Had veel bemoeienis met de grote problemen in de eurozone en met name de Griekse schuldenkwestie. Stelde zich pragmatisch op. In het voorjaar van 2012 bracht hij, na de val van het kabinet het Lenteakkoord tot stand, zodat ons land aan EU-begrotingsregels voldeed. Van augustus 2014 tot maart 2020 bekleedde hij een topfunctie bij KPN. Zakelijke, nuchtere en populaire minister. Liefhebber van mooie auto's.
   
• 7. 

  Henk Kamp (1952) was van 24 september 2021 t/m tot 10 januari 2022 minister van Defensie in het (demissionaire) kabinet-Rutte III. Eerder was hij in het kabinet-Balkenende I minister van Volkshuisvesting en nam later in dat kabinet ook Defensie op zich; een ministerschap dat hij ook bekleedde in Balkenende II. Had toen intensieve bemoeienis met de missies in Irak en Uruzgan. Na twee jaar Kamerlid en een functie op de Antillen keerde hij in 2010 terug als minister van Sociale Zaken in het kabinet-Rutte I. Wegbereider van het kabinet-Rutte II en daarin minister van Economische Zaken. De heer Kamp begon zijn loopbaan als fiscaal rechercheur en wethouder van Borculo en werd in 1994 Tweede Kamerlid voor de VVD. Sinds 1 januari 2018 was hij voorzitter van branchevereniging ActiZ (zorg).
   
• 8. 

  Mark Rutte (1967) is sinds 1 oktober 2024 secretaris-generaal van de NAVO. Hij was van 14 oktober 2010 tot 2 juli 2024 minister-president en minister van Algemene Zaken. Sinds 2006 was hij politiek leider van de VVD. In 2006-2010 was de heer Rutte fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer. Hij was van 17 juni 2004 tot 28 juni 2006 staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap belast met wetenschapsbeleid, beroepsonderwijs en studiefinanciering. Daarvoor was hij bijna twee jaar staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid belast met onder andere volksverzekeringen, bijstand en arbeidsomstandigheden. De heer Rutte was eerder voorzitter van de JOVD en manager bij een werkmaatschappij van Unilever.
   
• 9. 

  CDA-politica en bestuurder, die achtereenvolgens wethouder, burgemeester, partijvoorzitter, staatssecretaris, (kort) Tweede Kamerlid en minister was. Vervolgens werd zij, na drie jaar directeur van het Ronald McDonald Kinderfonds te zijn geweest, in 2016 burgemeester van Delft. Was aanvankelijk werkzaam in de gezondheidszorg en werd na een gedwongen voortijdig vertrek als wethouder van Almere op 33-jarige leeftijd burgemeester van Schipluiden. Staatssecretaris voor voortgezet onderwijs in het kabinet-Balkenende IV. Maakte zich sterk voor kwaliteitsverbetering, onder meer door een rekentoets en een leerlingvolgsysteem. Liep als minister tijdens kabinet-Rutte I niet weg voor pijnlijke bezuinigingen. Vasthoudende en toegewijde bestuurder, met een groot plichtsbesef, die zich even makkelijk verstaat met bestuurders als met 'gewone' burgers.
   
• 10. 

  Limburgs CDA-Tweede Kamerlid, gemeentebestuurder en minister. Was geruime tijd werkzaam op het snijvlak van bestuur en bedrijfsleven en kwam in 1990 tussentijds in de Tweede Kamer. Hield zich daar bezig met handelsbeleid en grote infrastructurele projecten en was een geducht tegenspeler van de verkeersministers. Kaartte in 2001 met Van Gijzel de bouwfraude aan. Vanaf 2002 een populaire burgemeester van Maastricht, die krachtig optrad tegen criminele activiteiten. Stapte in 2010 op toen een deel van de raad het vertrouwen opzegde vanwege een integriteitskwestie. Werd in oktober dat jaar vrij onverwacht minister voor Immigratie en Asiel (en sinds 16 december 2011 tevens voor Integratie) in het kabinet-Rutte I . Moest schipperen tussen verlangens van gedoogpartij PVV en de realiteit van internationale afspraken over asiel. In 2018-2020 was hij waarnemend burgemeester van Brunssum.
   
• 11. 

  CDA'er op de rechterflank en 'spindoctor' avant la lettre. Zoon van een katholieke officier en opgegroeid in 't Gooi. Was leraar in Hilversum en Bussum en daarna politiek verslaggever van het NOS Journaal. Speelde als voorlichter een belangrijke rol bij het uitdragen van pijnlijke maatregelen door minister Ruding. Was vervolgens twaalf jaar een invloedrijk Tweede Kamerlid van het CDA en onder meer fractiesecretaris. Na vier jaar voorzitterschap van het College van Zorgverzekeringen Eerste Kamerlid en in 2010 verrassend minister van Defensie in het kabinet-Rutte I. Moest toen noodgedwongen flinke bezuinigingen accepteren en verdedigen. Politicus die niet schuwde door ferme uitspraken voor de nodige reuring te zorgen.
   
• 12. 

  VVD-politicus en bestuurskundige, die een belangrijke rol speelde tijdens de formatie 2010 en daarna minister van Buitenlandse Zaken werd in het kabinet-Rutte I. Autoriteit op het gebied van veiligheids- en crisismanagement en oprichter van COT Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement BV. In Rotterdam en Leiden hoogleraar bestuurskunde en elf jaar Eerste Kamerlid voor de VVD, waarvan vijf jaar fractievoorzitter. Ondernam in 2010 met Wallage tevergeefs pogingen om een Paars kabinet te vormen, met GroenLinks als vierde partij. Zijn ministerschap verliep moeizaam. Had geen al te goede relatie met zijn ambtenaren. Hij kreeg verder onder meer te maken met de terechtstelling van Iraans-Nederlandse in Iran. Verdedigde met succes deelname aan missies in Afghanistan, Libië en Zuid-Soedan en zette zich in voor een vrij internet.
   
• 13. 

  Edith Schippers (1964) was van 13 juni 2023 tot 14 januari 2025 voorzitter van de VVD-fractie in de Eerste Kamer. Zij was minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in het kabinet-Rutte I en kabinet-Rutte II en daarvoor van 2003 tot 2010 Tweede Kamerlid voor de VVD. Als Kamerlid hield zij zich bezig met zorg. In 2006 werd zij vicefractievoorzitter. Mevrouw Schippers was voor zij in de politiek ging onder meer werkzaam bij VNO-NCW. Na haar ministerschap werd zij voorzitter van de raden van bestuur van DSM Nederland en DSM Europa. Dat bleef zij tot mei 2023. Nu is zij lid van de Raad van Bestuur van de Mosadex Groep.
   
• 14. 

  Energieke, beminnelijke liberale politicus, die in Den Haag een vermaard advocaat was. Stond bekend om zijn rechtskennis, vaardigheid als gevat debater en werklust. Hoewel hij tot de jong-liberalen behoorde, werd hij in 1876 'leader' van de liberale Kamerclub. In 1877 vormde hij een kabinet, waarin hij minister van Binnenlandse Zaken werd. Bracht de door de confessionelen fel bestreden Wet op het lager onderwijs tot stand. Zijn kabinet viel uiteen door de tegenstelling tussen progressieve en gematigde liberalen. Was na 1879 een 'vergeten' staatsman al kwam hij in 1888 nog in de Eerste Kamer. Was toen echter veel conservatiever dan voorheen. Vrij onconventioneel, maar aangenaam gezelschap.
   
• 15. 

  Ben Knapen (1951) was van 8 februari 2022 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor het CDA. Eerder was hij dat van 9 juni 2015 tot 24 september 2021 (en vanaf 11 juni 2019 fractievoorzitter). De heer Knapen was van 14 oktober 2010 tot 5 november 2012 staatssecretaris van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Rutte I en van 24 september 2021 tot 10 januari 2022 minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Rutte III. Eerder was hij lid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid en bijzonder hoogleraar media en kwaliteit aan de Radboud Universiteit. Daarvoor was de heer Knapen onder meer buitenland-correspondent, adjunct-hoofdredacteur en hoofdredacteur van NRC Handelsblad, directeur voorlichting bij Philips en bestuurder van uitgeverij PCM. In 2013 werd hij vertegenwoordiger van de Europese Investeringsbank bij de Europese Unie.
   
• 16. 

  Groningse CDA-bestuurder, die als staatssecretaris voor landbouw, visserij, natuur en buitenlandse handel in het kabinet-Rutte I vaak in de belangstelling stond. Na ambtelijke en wetenschappelijke functies en na werkzaam te zijn geweest als organisatie-adviseur, was hij tien jaar gedeputeerde in Groningen. Was verder drie keer lijsttrekker bij de Statenverkiezingen en in 2009-2010 directeur van RTV Noord. Na de nederlaag van het CDA bij de Kamerverkiezingen van 2010 werd hij interim-voorzitter van zijn partij en in die rol maakte hij de weg vrij voor een CDA-VVD-kabinet, met de PVV als gedoogpartner. Door dossiers als ontpoldering van de Zeeuwse Hedwigepolder, dierenwelzijn (met name ritueel slachten) en forse bezuinigingen op natuurbeleid en door mediaoptredens een spraakmakend bewindsman.
   
• 17. 

  Deskundige op het gebied van ouderengeneeskunde, die in 2010 namens het CDA staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport werd in het kabinet-Rutte I. Daarvoor was zij verpleeghuis-arts en manager in de ouderenzorg, voorzitter van de beroepsvereniging van verpleeghuisartsen en docent verpleeghuis-geneeskunde aan de VU. Vanwege de noodzaak om de kostenstijging in de zorg om te buigen, moest zij pijnlijke maatregelen verdedigen zoals het drastisch beperken van het persoonsgebonden budget. Had het als politieke buitenstaander dan ook in meer dan één opzicht lastig. Bij haar aantreden, maakte de PVV, gedoogpartner van het kabinet, problemen over haar dubbele paspoort. Zij had als geboren Zweedse ook die nationaliteit.
   
• 18. 

  Limburgse VVD-politicus, die na financieel woordvoerder van de Tweede Kamerfractie te zijn geweest in 2010 staatssecretaris van Financiën in het kabinet-Rutte I werd. Hij bleef dat in het kabinet-Rutte II, maar moest voortijdig aftreden, omdat zijn positie was ondermijnd door ernstige problemen bij de belastingdienst met de verwerking van toeslagen. Een nauwe band met de omstreden Roermondse VVD'er Jos van Rey had hem eerder al in problemen gebracht. Voor hij in 1998 Kamerlid werd, was hij advocaat en geruime tijd gemeenteraadslid (fractievoorzitter) in Weert. Na zijn aftreden als staatssecretaris waarnemend burgemeester van Heerlen en van Beek. In 2016-2020 was hij bewindvoerder bij de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling. Tegenwoordig is de heer Weekers secretaris-generaal van de Benelux Unie.
   
• 19. 

  Evenwichtige, uit het bedrijfsleven afkomstige VVD-politicus, die na ruim zeven jaar Tweede Kamerlid te zijn geweest staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid werd in het kabinet-Rutte I. Hij verdedigde in die functie drastische hervormingen en bezuinigingen op de sociale werkplaatsen, de uitkeringen voor jonggehandicapten (Wajong) en de bijstand. Maakte voor hij in de Haagse politiek kwam carrière bij Shell, onder meer in Dubai en Londen. In de Tweede Kamer hield hij zich eerst vooral bezig met verkeer en openbaar vervoer en daarna was hij woordvoerder integratie- en immigratiebeleid. Gold als exponent van de rechtervleugel. Sinds 1 maart 2015 is hij bestuursvoorzitter van TNO en verder is hij voorzitter van Nederland-Distributieland.
   
• 20. 

  Kamerlid en staatssecretaris, die daarvoor als officier van justitie naam had gemaakt als 'crimefighter'. Was in 2002-2003 fractievoorzitter van Leefbaar Nederland en toonde zich toen een gedegen Kamerlid. In 2010 keerde hij terug in de Tweede Kamer, maar nu voor de VVD. Als staatssecretaris van Veiligheid van Justitie verdedigde hij in het parlement meer dan de minister veel justitiewetgeving. In het kabinet-Rutte II had hij de lastige portefeuille asielbeleid. Trad in maart 2015 af toen minister Opstelten viel over de 'bonnetjesaffaire' over de deal uit 2000 die Teeven als OvJ met een crimineel had gesloten. Hij keerde kort daarna terug als Tweede Kamerlid. Ongecompliceerde, hardwerkende politicus, die na zijn vertrek uit de politiek als buschauffeur en ondernemer aan de slag ging.
   
• 21. 

  In de Stellingwerven geboren VVD-politicus die het tot staatssecretaris, fractievoorzitter en minister van Buitenlandse Zaken bracht, maar zijn politieke loopbaan abrupt moest afbreken. Voor hij in 2006 Tweede Kamerlid werd onder meer werkzaam bij Shell, directeur van een projectmanagmentsbureau en fractievoorzitter van de VVD in de gemeenteraad van Utrecht. Als Kamerlid hield hij zich bezig met de zorg en hoger onderwijs en was hij lid van de onderzoekscommissie onderwijsvernieuwingen. Voerde als staatssecretaris in het kabinet-Rutte I, ondanks veel protest, krachtdadig forse bezuinigingen in de cultuursector door. Tijdens Rutte II was hij als fractievoorzitter een belangrijke steunpilaar voor dat kabinet. Buitenlandse Zaken in Rutte III was als 'beloning' daarvoor te beschouwen, maar ontmaskering van een door hemzelf opgeklopt verhaal over de Russiche dreiging, dat hij in 2016 op het VVD-congres had verteld, ondermijnde zijn gezag en dwong hem tot vertrek.
   
• 22. 

  Joop Atsma (1956) was van 9 juni 2015 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor het CDA. Hij was van 14 oktober 2010 tot 5 november 2012 staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu in het kabinet-Rutte I. Van 19 mei 1998 tot 14 oktober 2010 was hij Tweede Kamerlid. De heer Atsma was eigenaar van een pers- en publiciteitsbureau en was 12 jaar voorzitter van de KNWU (Koninklijke Nederlandse Wielrenunie). Daarnaast was hij lid van Provinciale Staten van Friesland. In 2013-2015 was hij voorzitter van het Productschap van Vee en Vlees. In de Tweede Kamer hield de heer Atsma zich bezig met sport, landbouw, voedselkwaliteit, media en de Waddenzee. Hij was voorzitter van de Tweede Kamercommissies voor Verkeer en Waterstaat en voor Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. In de Eerste Kamer hield hij zich onder meer bezig met milieu, klimaat en cultuur en was hij eerste ondervoorzitter.
   
• 23. 

  De stichting PDC is een zelfstandige voortzetting van het voormalige Parlementair Documentatie Centrum van de Universiteit Leiden en partner van het Montesquieu Instituut. PDC verzamelt, redigeert en publiceert al tientallen jaren informatie over Kamerleden en bewindslieden in de vorm van een digitaal biografisch archief. Dit archief bevat alle personen (meer dan 5.000) die sinds 1796 tot op de dag van vandaag een rol spelen of hebben gespeeld in het landelijk bestuur zoals Kamerleden, bewindslieden, leden van het Europees Parlement, staatsraden en leden van de Rekenkamer. In het kader van Tweede en Eerste Kamerverkiezingen worden ook gegevens verzameld over (kansrijke) kandidaten.