Kaketoe? Kaken toe over expertgroepen - Hoofdinhoud

Expertgroepen zijn belangrijke bronnen van kennis bij het ontwikkelen van nieuw EU-beleid. Maar wie zit er in en wiens belang dienen zij? Leden van expertgroepen zijn specialisten die op de loonlijst voor kunnen komen van een commerciële onderneming. De medewerker verwerft hierdoor niet alleen aanzien en informatie, het werk van zo’n vooruitgeschoven post bij de EU levert ook voor de onderneming zelf informatie van onschatbare waarde én relaties op. Het valt te raden welk belang prevaleert bij het beschikbaar stellen van denkkracht aan de EU. Al was ‘t maar het signaal dat een uitbreidingsplan nog even moet worden opgehouden omdat er binnenskamers een belangrijk Brussels beleids-ei wordt uitgebroed.

Mondig maken

Hoe gaat het in zijn werk? Bedrijven lenen specialisten uit aan de EU - soms voor honderden uren - om deel te kunnen nemen aan vergaderingen van één van de ruim 1.200 expertgroepen. Ze adviseren over nieuwe beleidsontwikkelingen. Soms zijn de namen van expertgroepleden te achterhalen, maar vaak ook niet. Brussel belooft wel veel, maar is uiterst traag in het verschaffen van inzicht. Er staan immers grote belangen op het spel. Hoe meer de burger weet, hoe mondiger hij wordt. Zelfs leden van het Europees Parlement worden met de antwoorden op hun vragen soms regelrecht het bos ingestuurd. Mevrouw Kluit-Riet ondertekent de antwoorden die vaak ‘beleidsarm’ in plaats van ‘informatierijk’ te noemen zijn.

‘Wij van WC-eend adviseren WC-eend’

Erik Meijer, Europarlementslid van de SP, stelde onlangs kritische vragen aan de Europese Commissie over de onafhankelijk van de leden van zulke expertgroepen. ‘Wie betaalt die bepaalt’ is in het zakenleven een gebruikelijke praktijk. Maar niet voor Europees commissievoorzitter Barroso. Hij stelt in zijn antwoord aan de SP onomwonden (sprekend over een werkgroep steenkoolverbranding): ‘Deze deskundigen treden op persoonlijke titel en onafhankelijk op, zonder commerciële belangen te behartigen. Het is de taak van deze groep de Commissie te adviseren over het toezicht op lopende onderzoeks-, proef- en demonstratieprojecten, om ervoor te zorgen dat het werk conform de subsidieovereenkomst wordt uitgevoerd.’

Ei van Barroso

De Europese Commissie blijkt dus zelfstandig te kunnen bepalen wie op persoonlijke titel optreedt en wie niet. Als de Europese Commissie besluit dat een papagaai voortaan kaketoe moet heten is het verschil toch opgelost? Zodra Barroso je onafhankelijk vindt, ben je het ook en moeten mondige mensen die dat willen controleren maar hun kaken toe houden.