Unvollendete - Hoofdinhoud

Vandaag mijn maandelijkse column in De Limburger/Limburgs Dagblad

Henri-Georges Clouzot was een Franse filmregisseur. In 1964 werkte hij aan een film, L’enfer, die nooit werd voltooid en waarvan recent de opnames zijn teruggevonden. Er werd een documentaire over gemaakt die deze week in première is gegaan en die ik tevoren al mocht bekijken. Zeer de moeite waard. Vooral door de weergaloze hoofdrol van mijn idool Romy Schneider.

Niemand in de hele filmgeschiedenis heeft meer indruk op mij gemaakt dan Romy Schneider. Zoiets is altijd een kwestie van smaak en mijn opvatting dat zij één van de mooiste vrouwen uit de menselijke geschiedenis was, zal zeker niet door iedereen worden gedeeld. Maar het is niet alleen haar oogverblindende schoonheid die mij fascineert. Het is ook haar grote vakmanschap, haar toewijding aan haar kunst, haar regisseurs en hun films. Er zijn namelijk in mijn ogen drie soorten acteurs: de harde werkers, die zich iedere keer weer moeten zien te identificeren met hun personage, waardoor vooral de rol en niet de acteur opvalt; de sterren, die ongeacht de rol die zij moeten spelen eigenlijk altijd zelf voorop blijven staan en de supersterren, die ondanks hun sterrenstatus iedere keer weer een originele rol neerzetten, waardoor zij echt iets toevoegen aan de filmgeschiedenis. Romy Schneider was een superster.

Natuurlijk denken we allemaal aan Sissi zodra haar naam valt. Sissi is sinds een halve eeuw voor opeenvolgende generaties de piek op hun kerstboom. Ieder jaar worden de films herhaald en ieder jaar boren zij een nieuw publiek aan. Tijdloos in al hun naoorlogse vluchtromantiek. Voor Schneider had de rol iets van een giftige pil. Zij werd er in één klap een grote ster mee, nog voor haar zeventiende verjaardag. Maar zij zou ook nooit meer echt loskomen van het imago van sprookjesprinses. Al zou zij de rest van haar turbulente en tragische leven onafgebroken en obsessief vechten om zich van Sissi’s huid te ontdoen.

In Duitsland gunde men haar dat niet en Hollywood bood haar geen kans. Dus week zij uit naar Frankrijk, in de hoop een onderdeel te kunnen worden van de filmische revolutie die daar gaande was onder de naam ‘nouvelle vague’. Zij werd met enig wantrouwen ontvangen, maar zou een diva worden en samenwerken met de allergrootste regisseurs van haar tijd, waaronder Luchino Visconti, Claude Chabrol, Orson Welles en Claude Sautet. Altijd in dienst van de visie van haar regisseurs, altijd bereid zich helemaal te geven, nooit bezorgd om haar imago, wel om de kwaliteit van haar werk.

Maar voor mij is Romy Schneider meer dan een filmster. Zij symboliseert ook de emancipatiestrijd van mijn moeders generatie. De meeste vrouwen die in de jaren veertig en vijftig opgroeiden, voelden zich door de samenleving en hun ouders in een Sissi rol gedwongen. Vrouwen moesten zich voegen in het sprookje van de ondergeschikte echtgenote en moeder, dienstbaar zijn aan man en kinderen en vooral daaruit hun levensgeluk halen. Niemand heeft hiertegen harder gevochten dan Romy Schneider. Haar vlucht naar Frankrijk, haar rebelse rollen, haar turbulente leven waren onderdeel van de vrijheidsstrijd van een vrouw van haar generatie, een strijd die door miljoenen andere vrouwen in dezelfde periode met groot succes is gevoerd. Iedere keer weer probeerde haar omgeving van Romy weer Sissi te maken en iedere keer vocht zij terug, eiste zij een volwaardige rol, als actrice, als vrouw en als moeder. Want zij zag, anders dan de meest radicale feministen van haar tijd, geen enkele tegenstelling tussen haar strijd voor gelijkberechtiging en haar sensualiteit, haar erotiek en haar moederschap. In die zin was zij haar tijd ver vooruit en past zij meer bij de feministen van vandaag.

Net als L’enfer is Romy Schneiders leven onvoltooid gebleven. In 1982 stierf zij, na een dodelijke cocktail van alcohol en slaappillen, uitgeput door het leven en door het verdriet over de tragische dood van haar zoon. Haar kunst leeft voort, niet alleen door het fabelachtige acteerwerk, maar ook door het haarscherpe tijdsbeeld en de bijdrage aan de emancipatiestrijd. In de Deutsche Kinemathek in Berlijn is tot 30 mei een prachtige tentoonstelling over haar te zien. Reden genoeg voor een bezoek aan de Duitse hoofdstad.

Origineel bericht alleen toegankelijk voor leden facebook