32414 - Initiatiefvoorstel Veteranenwet

Dit wetsvoorstel werd op 15 juni 2010 aanhangig gemaakt door de Tweede Kamerleden Eijsink (PvdA)¹, Poppe (SP)², Pechtold (D66)³ en Peters (GroenLinks)⁴ en werd laatstelijk verdedigd door de Tweede Kamerleden Eijsink, Van Dijk (SP)⁵, Hachchi (D66)⁶, El Fassed (GroenLinks)⁷, Voordewind (CU)⁸, Ouwehand (PvdD)⁹, Van der Staaij (SGP)¹⁰, Hernandez (PVV)¹¹, Bruins Slot (CDA)¹² en Bosman (VVD)¹³.

Dit voorstel is gebaseerd op de overweging, dat het wenselijk is om, met het oog op de waardering en erkenning van veteranen, regels vast te stellen omtrent de bijzondere zorgplicht van de minister van Defensie jegens veteranen.

Voorstel van wet van de leden Eijsink, Van Dijk, Hachchi, El Fassed, Voordewind, Ouwehand, Van der Staaij, Hernandez, Bruins Slot en Bosman tot vaststelling van regels omtrent de bijzondere zorgplicht voor veteranen (Veteranenwet)

Van deze pagina bestaat een uitgebreide versie met het inleidende gedeelte van de memorie van toelichting, alle documenten in dit dossier, een overzicht van door dit wetsvoorstel gewijzigde wetten, een overzicht van Kamerleden en bewindslieden die bij de behandeling van dit dossier het woord hebben gevoerd en een overzicht van verwante dossiers.

• 1. 

  Veertien jaar defensiewoordvoerster van de PvdA in de Tweede Kamer, die zich inzette voor veteranen en oorlogsgetroffenen, maar ook sprak over lastige dossiers als vredesmissies en de JSF. Was tevens actief in internationale parlementen en bijna vijf jaar een charmante en stijlvolle voorzitter van de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken. Zij begon haar loopbaan in het onderwijs, onder meer als kleuterleidster en muziekdocente. Daarna was zij, na een studie culturele antropologie, ambtenaar op Buitenlandse Zaken, laatstelijk als hoofd van de afdeling Zuidelijk Afrika.
   
• 2. 

  Twee perioden een activistisch SP-Tweede Kamerlid. Was in 1994 met Jan Marijnissen de eerste vertegenwoordiger van zijn partij in het parlement (tot 2002) en keerde na de verkiezingen van 2006 terug voor nog een periode van vier jaar. Had diverse baantjes gehad, onder meer in de haven en in de scheepvaart en was in het Rijnmondgebied betrokken bij milieuacties. Ook in de Kamer actief op milieugebied, maar tevens woordvoerder defensie, binnenlandse zaken, volkshuisvesting en ruimtelijke ordening. Sprak altijd in ronde bewoordingen, met een kenmerkend Rotterdams accent.
   
• 3. 

  Alexander Pechtold (1965) was in 2006-2018 fractievoorzitter en politiek leider van D66. Hij was sinds november 2006 Tweede Kamerlid. De heer Pechtold was verder van 31 maart 2005 tot 3 juli 2006 minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties. Hij is opgeleid als kunsthistoricus en werkte onder andere bij een veilinghuis. Van 1997 tot 2002 was hij wethouder in Leiden. Vanaf eind 2002 tot 2005 was hij voorzitter van D66. en in de periode 2003-2005 burgemeester van Wageningen. De heer Pechtold was enige jaren woordvoerder Europese zaken en onderwerpen rond het koninklijk huis. Verder was hij voorzitter van de vaste commissie voor Koninkrijksrelaties. Per 1 november 2019 werd hij algemeen directeur van het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen.
   
• 4. 

  Zes jaar GroenLinks-Tweede Kamerlid, na eerder advocaat bij een gerennomeerd advocatenkantoor en diplomaat in onder meer Kaboel te zijn geweest. Werd in 2006 als ambtenaar van Buitenlandse Zaken uitgezonden naar Afghanistan om de minister van Buitenlandse Zaken van dat land te adviseren. De betrokkenheid met dat land was ook tijdens haar Kamerlidmaatschap van belang vanwege de Nederlandse rol in de provincies Uruzgan en Kunduz. In de Tweede Kamer hield zij zich behalve met buitenlandse zaken bezig met justitie, openbaar bestuur, media en cultuur. Werd in de VS geboren als dochter van een Nederlandse strafrechtgeleerde en een Japanse moeder.
   
• 5. 

  Jasper van Dijk (1971) was van 30 november 2006 tot 6 december 2023 lid van de Tweede Kamerfractie van de SP. In de periode maart-juli 2023 werd hij tijdelijk vervangen door Frank Futselaar. Hij was medewerker van de SP-fracties in de Tweede Kamer en het Europees Parlement en gemeenteraadslid in Amsterdam. De heer Van Dijk was eerst woordvoerder onderwijs, sociale zaken en integratie en werd later woordvoerder defensie, buitenlandse zaken, ontwikkelingssamenwerking, Europa en asiel en migratie.
   
• 6. 

  Talentvolle D66-politica, die door haar overhaaste vertrek naar de Verenigde Staten in 2016 echter veel commotie en vragen opriep. Kwam in 2010 voor D66 in de Tweede Kamer en hield zich met name bezig met defensie, lucht- en scheepvaart en Koninkrijksrelaties. Was ook lid van de parlementaire enquêtecommissie woningcorporaties. Na haar studie bedrijfskunde had zij een officiersopleiding bij de Koninklijke Marine gevolgd en daarna was zij officier Logistieke Dienst. Was vervolgens ambtenaar op het ministerie van Economische Zaken en hoofd planning en controle bij de Commando DienstenCentra van het ministerie van Defensie. In 2007 Jonge Ambtenaar van het Jaar. Is nu eigenares van een kapsalon.
   
• 7. 

  In Vlaardingen geboren zoon van een Palestijnse vader, die twee jaar als Tweede Kamerlid voor GroenLinks woordvoerder was op het gebied van buitenlandse zaken, ontwikkelingssamenwerking, Europese samenwerking en defensie. Hij werkte daarvoor onder meer als lobbyist en campagneleider bij organisaties op het gebied van ontwikkelingssamenwerking en mensenrechten, zoals Oxfam Novib en Oxfam International. Had bijzondere belanstelling voor digitale vrijheid en gebruikte zelf veelvuldig twitter. Na zijn Kamerlidmaatschap was hij directeur van Open State Foundation, dat zich richt op digitale transparantie en open data. Sinds juli is hij hoofd Public Policy Google in Nederland. Daarnaast is hij lid van de Raad van Toezicht van BNNVARA.
   
• 8. 

  Gedurende ruim veertien jaar een sociaal bewogen Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie. Begon zijn loopbaan als hulpverlener in Irak en was later actief in de Christelijke hulpverleningsorganisatie Dorcas. Was korte tijd werkzaam voor enkele Tweede Kamerleden van de PvdA, maar verliet in 1994 die partij. Na onder meer fractiemedewerker en voorlichter van de CU te zijn geweest, werd hij in november 2006 Tweede Kamerlid. Hield zich bezig met buitenlandse zaken, immigratie en asiel, defensie, ontwikkelingssamenwerking, schulden, jeugdzorg en alcoholbeleid. Tevens was hij fractiesecretaris en vicefractievoorzitter en lid van het Presidium. Zette zich in het bijzonder in voor minderjarige asielzoekers. Na zijn Kamerlidmaatschap was hij enige tijd wethouder in Alkmaar. Vanaf 1 juli 2023 is hij directeur-bestuurder van de Stichting Tot Heil des Volks
   
• 9. 

  Esther Ouwehand (1976) is sinds 30 november 2006 lid van de Tweede Kamerfractie van de PvdD (Partij voor de Dieren) en sinds 9 oktober 2019 fractievoorzitter en partijleider (trad als zodanig op 24 september 2023 tijdelijk terug). Mevrouw Ouwehand verving eerder van 11 oktober 2018 tot 31 januari 2019 Marianne Thieme als fractievoorzitter en nam ook in januari-mei 2012 het fractievoorzitterschap al even waar. Mevrouw Ouwehand was eerder medewerker op het partijbureau van de Partij van de Dieren. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023 was zij opnieuw lijsttrekker van haar partij.
   
• 10. 

  Kees van der Staaij (1968) is sinds 1 juni 2024 staatsraad bij de Afdeling advisering van de Raad van State. Hij was van 19 mei 1998 tot 6 december 2023 Tweede Kamerlid voor de SGP. De heer Van der Staaij was in 2010-2023 politiek leider van de SGP. Hij was eerder adjunct-chefjurist bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. In de Tweede Kamer hield hij zich onder meer bezig met algemene politiek onderwerpen, veiligheid en justitie, buitenlandse zaken, Koninklijk Huis en volksgezondheid, welzijn en sport. Hij zat verder een werkgroep voor die de herziening van het Reglement van Orde van de Tweede Kamer voorbereidde en in 2021 een werkgroep over versterking van de positie van de Tweede Kamer. Bij zijn vertrek was hij de nestor van de Kamer.
   
• 11. 

  Voormalige officier van de Koninklijke Landmacht, die twee jaar Tweede Kamerlid was. Defensie-woordvoerder van de PVV tot hij zich in juli 2012 uit onvrede met de fractieleiding samen met Wim Kortenoeven van de PVV-fractie afsplitste. Was voor hij Kamerlid werd onder meer als militair actief in Kosovo en Afghanistan en later adviseur gezondheidheidszorg bij de directie Operaties van de Defensiestaf. In de Kamer hield hij zich met name bezig met militaire uitzendingen, materieel en defensiepersoneel.
   
• 12. 

  Hanke Bruins Slot (1977) was van 5 september 2023 tot 2 juli 2024 minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Rutte IV. Tussen 10 januari 2022 en 5 september 2023 was zij minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in dat kabinet. Daarvoor was zij lid van Gedeputeerde Staten van Utrecht en daarvoor van 17 juni 2010 tot 5 juni 2019 Tweede Kamerlid voor het CDA. Zij was eerder senior beleidsmedewerker op het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en stapte daarna over naar het leger. In 2008 was ze commandant van een panzerhouwitzer­detachement in Uruzgan (Afghanistan). Als Kamerlid was zij woordvoerster defensie, binnenlands bestuur, medisch-ethische thema's en sportbeleid. Sinds 2025 is zij actief bij de Koninklijke Landmacht.
   
• 13. 

  André Bosman (1965) was kandidaat voor de VVD bij de Eerste Kamerverkiezingen 2023. Hij was in de periode 2010-2021 Tweede Kamerlid. Bosman is voormalig vluchtcommandant, squadronvlieger en vlieginstructeur bij de Koninklijke Luchtmacht. Was eerder voor de VVD bestuurlijk actief in Zeeland en werkte onder meer als liason officier op het hoofdkwartier van ISAF in Kaboel. Defensiewoordvoerder van de VVD-fractie en later woordvoerder Europese zaken en Koninkrijksrelaties.
   
• 14. 

  Zich bescheiden opstellend PvdA-Tweede Kamerlid, dat tijdens haar ruim tienjarige Kamerlidmaatschap in minder 'zichtbare' debatten en overleggen wel vaak effectief was. Hield zich bezig met zorg-gerelateerde onderwerpen, met name over de eerstelijnszorg en was woordvoerster externe veiligheid. Voor zij Kamerlid werd voorzitter van de raad van bestuur van Bureau Jeugdzorg Groningen. In 2011-2012 was zij voorzitter van de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken en van 2012-2017 van de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Sinds 2017 is zij directeur van de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde.
   
• 15. 

  Doortastende politica van D66, die een lange carrière had in het openbaar bestuur en die vanaf haar zestigste nog ruim vijf jaar Tweede Kamerlid was. Ging na de mulo op haar zeventiende werken als secretaresse in de zorg en kwam via de gemeenteraad van Boskoop in het lokale bestuur. In 1990 werd zij burgemeester van Obdam en daarna volgde Beverwijk. Maakte in 2000 de overstap naar de politie als districtschef in Hilversum. Vervolgens was zij korpschef Gooi en Vechtstreek en vanaf 2006 in Fryslân. Als Kamerlid hield zij zich met name bezig met veiligheid en justitie. Lid van het Presidium en drie jaar voorzitter van de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken. Zij was waarnemend burgemeester van de gemeenten Súdwest-Fryslân en Dongeradeel.
   
• 16. 

  SP-politicus en huisarts uit Oss, die met een onderbreking van een jaar tussen 2006 en 2021 Tweede Kamerlid was. Enige jaren wethouder van sociale zaken en volksgezondheid in zijn woonplaats en later raadslid. Als Kamerlid woordvoerder zorg (m.n. preventie, ziekenhuiszorg, geneesmiddelen), natuurbeleid, woningmarkt en ruimtelijke ordening. Actief Kamerlid, dat rijkelijk gebruikmaakte van het vragenrecht. Pleitbezorger van versterking van de rol van de huisarts in de zorg. Was in 2010-2012 voorzitter van de commissie voor Rijksuitgaven en maakte deel uit van de enquêtecommissie Fyra. Bracht een wet over het beëindigen van de pelsdierhouderij in het Staatsblad.
   
• 17. 

  Bijna dertien jaar politiek leider van de in 2002 opgerichte Partij voor de Dieren, die er vanaf 2006 in slaagde haar partij in vier verkiezingen een vaste (en steeds sterkere) positie in het parlement te bezorgen. Stond bekend als een goede, vasthoudende debater, die haar bijdragen steeds afsloot met: "En voorts ben ik van mening dat er een einde moet komen aan de bio-industrie". Trachtte tevergeefs een wettelijk verbod op onverdoofd ritueel slachten in te voeren. Werkte voor zij Tweede Kamerlid werd bij Stichting Bont voor Dieren en de Stichting Wakker Dier. In 2022 werd zij directeur van het wetenschappelijk bureau van de Partij voor de Dieren.
   
• 18. 

  Malik Azmani (1976) is sinds 2 juli 2019 lid van het Europees Parlement voor de VVD, waarvoor hij lijsttrekker was. Hij maakt deel uit van de fractie Renew Europe. De heer Azmani was van 17 juni 2010 tot 7 juni 2019 Tweede Kamerlid voor de VVD. Hij werkte als procesvertegenwoordiger bij de IND in Zwolle en was lid van de directie van de IND in Rijswijk. Hij was gemeenteraadslid in Ommen van 2010 tot 2014. Van 2013 tot 2016 was hij tevens lid van de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa. De heer Azmani was als Kamerlid onder meer woordvoerder asiel, migratie. In 2014-2018 was hij voorzitter van de vaste commissie voor Europese Zaken. In het Europees Parlement houdt hij zich bezig met justitie en veiligheid, migratie en buitenlandse zaken.
   
• 19. 

  CDA'er die een jaar en drie maanden deel uitmaakte van de Tweede Kamer. Hij was eerder, sinds 1976, werkzaam bij de politie en hoofd van de afdeling internationaal politieonderwijs van de Nederlandse Politieacademie. Verder was hij negen jaar voorzitter van de vakbond van middelbaar en hoger politiepersoneel. Als Kamerlid hield hij zich bezig met defensiepersoneel en waterbeleid. Maakte zich sterk voor het behoud van de waterschappen. Werd bij zijn afscheid getypeerd als een oprecht geïnteresseerde en sympathieke collega.
   
• 20. 

  Hoffelijk lid van de PVV-Tweede Kamerfractie in de periode november 2010 tot september 2012. Toen hij op 63-jarige leeftijd Kamerlid werd, had hij een carrière achter zich in het bedrijfsleven, in belangenorganisaties en als rijksambtenaar. De kennis die hij daarin had opgedaan van sociale zekerheid en pensioenen kwam hem ook als Kamerlid te stade. Hij voerde onder meer het woord over het ontslagrecht en de AOW-leeftijd. Verder maakte hij deel uit van de tijdelijke commissie lessen uit de arbeidsmigratie. Combineerde stellige standpunten met milde humor.
   
• 21. 

  Wetenschapper die acht jaar Tweede Kamerlid was voor de SGP. In 1999-2003 was hij voorzitter van de SGP-jongeren. Promoveerde in 2004 op een studie over afvalverwerking. Was daarna onderzoeker aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en verbonden aan daaraan gelieerde onderzoeksinstituten. Bijzonder hoogleraar empirische economie van de publieke sector in Rotterdam. Als Kamerlid hield hij zich onder meer bezig met financiën, sociale zaken, economische zaken, landbouw, defensie, milieu en ontwikkelingssamenwerking. Kon als lid van een kleine fractie het nodige bereiken en genoot van het parlementaire werk, maar zag zich vanwege privéomstandigheden genoodzaakt de politiek te verlaten.
   
• 22. 

  CDA'er op de rechterflank en 'spindoctor' avant la lettre. Zoon van een katholieke officier en opgegroeid in 't Gooi. Was leraar in Hilversum en Bussum en daarna politiek verslaggever van het NOS Journaal. Speelde als voorlichter een belangrijke rol bij het uitdragen van pijnlijke maatregelen door minister Ruding. Was vervolgens twaalf jaar een invloedrijk Tweede Kamerlid van het CDA en onder meer fractiesecretaris. Na vier jaar voorzitterschap van het College van Zorgverzekeringen Eerste Kamerlid en in 2010 verrassend minister van Defensie in het kabinet-Rutte I. Moest toen noodgedwongen flinke bezuinigingen accepteren en verdedigen. Politicus die niet schuwde door ferme uitspraken voor de nodige reuring te zorgen.
   
• 23. 

  Friese sociaaldemocrate die, na in het jeugd- en cultureel werk en de kinderopvang actief te zijn geweest, bestuurder van Leeuwarden werd. Na negen jaar wethouderschap werd zij in 1995 burgemeester van Winschoten en veertien jaar later gedeputeerde van Drenthe. Kwam na haar vertrek daar in 2011 voor de PvdA in de Eerste Kamer en bleef dat met een onderbreking van twee jaar tot en met 2019. Was enige tijd voorzitter van de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking en sprak onder meer over justitie, defensie en huurwetgeving. Tijdens haar Eerste Kamerlidmaatschap waarnemend burgemeester van De Wolden, van Marum, en in 2013-2015 van het Groningse Haren. In 2021-2022 was zij opnieuw waarnemend burgemeester van De Wolden.
   
• 24. 

  Ruard Ganzevoort (1965) was van 7 juni 2011 tot 13 juni 2023 Eerste Kamerlid voor GroenLinks. Sinds 2005 was hij hoogleraar praktische theologie en decaan aan de Vrije Universiteit. Sinds augustus 2023 is hij rector van het Insternational Institute of Sociale Studies. Eerder was hij onder meer Nederlands-Gereformeerd predikant, docent en lector. De heer Ganzevoort was binnen GroenLinks voorzitter van "De Linker Wang", platform voor religie en politiek. Hij is expert op het gebied van pastorale zorg en trauma. De heer Ganzevoort was voorzitter van de vaste commissie voor Koninkrijksrelaties en van de commissie die een parlementair onderzoek uitvoerde naar effectiviteit van antidiscriminatie­wetgeving. Hij hield zich verder bezig met volksgezondheid, zorg, onderwijs, wetenschapsbeleid, cultuur en sport.
   
• 25. 

  Generaal-majoor b.d. der Mariniers, met een grote staat van dienst op het gebied van defensie en veiligheid. Werd in de Eerste Kamer, waarvan hij voor de VVD twaalf jaar deel uitmaakte, dan ook algemeen als autoriteit op dat gebied erkend. Hij was onder meer adviseur van de secretaris-generaal van de Verenigde Naties op het gebied van vredesoperaties en verbonden aan het Haagse Centrum voor Strategische Studies. In 2011-2015 was hij voorzitter van de vaste commissie voor buitenlandse zaken, defensie en ontwikkelingssamenwerking en daarnaast maakte hij deel uit van onder meer de parlementaire vergaderingen van NAVO en OVSE. Behalve met buitenlandse zaken hield hij zich ook bezig met Koninkrijksrelaties.
   
• 26. 

  Christendemocratische jurist, die zowel vier jaar zitting had in de Raad van State als elf jaar lid was van de Eerste Kamer. Hij is (emeritus) hoogleraar informatierecht aan de Universiteit Leiden en was daar eerder hoogleraar inleiding tot rechtswetenschap. Begon zijn loopbaan als advocaat en was vervolgens rechter. In de Eerste Kamer onder meer woordvoerder justitie en buitenlandse zaken en tweede ondervoorzitter van de Kamer. Gezaghebbend senator op het gebied van informatierecht, bescherming van de persoonlijke levenssfeer en ICT. Scherpzinnige jurist, die vanwege zijn praktijkervaring goed op zijn plek was in de Senaat en die niet aarzelde tegengas te geven als privacyschendingen dreigden.
   
• 27. 

  Marcel de Graaff (1962) was van 12 februari 2020 tot 16 juli 2024 lid van het Europees Parlement. Hij maakte tot oktober 2022 deel uit van de fractie Identiteit & Democratie. Sinds 20 januari 2022 was dat namens FVD, daarvoor voor de PVV. Eerder was hij Europarlementariër van 1 juli 2014 tot 2 juli 2019. In 2011-2014 was de heer De Graaff Eerste Kamerlid en in 2012-2014 voorzitter van de PVV-Eerste Kamerfractie. Hij was lijsttrekker van de PVV bij de Europese verkiezingen 2014 en in 2019. De heer De Graaff was ICT-consultant. Hij studeerde theologie in Nijmegen.
   
• 28. 

  D66-politicus die spoedig een gewaardeerd Tweede Kamerlid werd en in 1998 minister zonder portefeuille in het kabinet-Kok II belast met grotesteden-, integratie- en overheidscommunicatiebeleid. Was voor hij in de politiek kwam werkzaam bij de VNG, organisatie-adviseur, interim-manager en vicevoorzitter van de landelijke stichting projecten opvang asielzoekers. In de Kamer woordvoerder volksgezondheid en minderhedenbeleid en vicefractievoorzitter. Bracht een initiatiefwet tot stand over de aanstellingskeuring. Als minister net zo vlot en gewoon in de omgang als hij dat als Kamerlid was. Verliet de politiek na de verkiezingsnederlaag van 'paars' in 2002. Sinds 2003 was hij werkzaam bij zorgverzekeraar Menzis Zorg en daarvan was hij in 2004-2015 bestuursvoorzitter. Was daarna vijf jaar president-directeur van de Nederlandse Spoorwegen.
   
• 29. 

  Wetenschapper en SP-bestuurder, die op betrekkelijk jonge leeftijd Eerste Kamerlid werd. Was universitair docent, programmaleider van kenniscentrum Nicis Institute en vanaf 2009 vijf jaar directeur van het wetenschappelijk bureau van de SP, alsmede redacteur van 'Spanning', het tijdschrift van dat bureau. In 2009 promoveerde hij aan de VU. Van 18 juni 2014 tot 30 mei 2018 was hij wethouder voor sociale zaken van Amsterdam. Als Eerste Kamerlid woordvoerder op het gebied van bestuurlijke aangelegenheden. Zo sprak hij bij de behandeling van grondwetsherzieningen, herindelingen en voorstellen op het gebied van het kiesrecht.
   
• 30. 

  Politicus die ruim een halve eeuw actief was op vele fronten en bij meerdere partijen, vanaf 2011 bij 50PLUS. Begon bij de PvdA-jongeren, werd voorman van Nieuw Links en was later Eerste Kamerlid voor die partij. Was jarenlang programmamaker bij de VARA en lange tijd een prominent partijbestuurder van de PvdA. Stapte later uit die partij en richtte de lokale partij Leefbaar Hilversum op, die succesvol was bij de gemeenteraadsverkiezingen, waarna hij in 2001 wethouder werd. Medeoprichter van Leefbaar Nederland, waarvan hij ook voorzitter werd. Haalde Pim Fortuyn in de politiek. Na mislukte pogingen een nieuwe partij op te richten, keerde hij in 2011 terug in het politieke centrum als medeoprichter van 50PLUS. Was als voorzitter naast Henk Krol voorman van die partij en acht jaar Eerste Kamerlid. Schaker, die wist hoe in Hilversum en Den Haag 'de hazen liepen' en volop gebruikmaakte van die kennis.
   
• 31. 

  Fractievoorzitter van de ChristenUnie in de Eerste Kamer in de jaren 2011-2019. Was in 2007 lid geworden van de Eerste Kamer, waarin hij een gewaardeerde rol speelde in debatten over uiteenlopende onderwerpen. Hij was lector aan de Gereformeerde Hogeschool Zwolle en bijzonder hoogleraar wijsbegeerte in Rotterdam en daarna rector en buitengewoon hoogleraar aan de Theologische Universiteit Kampen. Eerder was hij directeur van het wetenschappelijk instituut van de ChristenUnie. Verwierf veel waardering voor de wijze waarop hij het door een Eerste Kamercommissie uitgevoerde onderzoek leidde naar privatiseringen en verzelfstandiging van overheidsdiensten. Combineerde een scherpe geest en vasthoudendheid met public spirit en wellevendheid in het debat.