Spannende week! - Hoofdinhoud

Wat een spannende week!

Maandag en dinsdag waren we nog druk met de laatste loodjes van de verkiezingscampagne.

Woensdag zijn we voor het laatst tijdens deze verkiezingscampagne het land in getrokken.

Heel boeiend om in korte tijd zoveel mensen te spreken en op markten in Vlaardingen, Sliedrecht en Oud-Beijerland SGP-sinaasappelen uit te delen en gesprekken te voeren over van alles en nog wat.

En toen kwam er een spannende verkiezingsavond. Al direct na negen uur kwam er een voorlopige uitslag, die heftige verschuivingen liet zien. Voor de SGP een stabiel resultaat - behoud van twee Kamerzetels. Daar zijn we dankbaar voor. Tegelijkertijd hoopten we dat er bij de definitieve uitslag nog een restzetel bij zou komen. De blijdschap voor het behoud van onze twee Kamerzetels stond echter wel in een somber totaalbeeld - dramatisch verlies voor het CDA, en ook een zetel verlies voor de ChristenUnie. Dat is een pijnlijke teruggang voor de christelijke politiek als geheel.

Tijdens onze uitslagenavond in Wassenaar, werd het heel stil toen we meekeken met de toespraak van minister-president Balkenende, waarin hij zijn terugtreden afkondigde. Een ingrijpend moment. Ik heb bijzonder veel respect voor de manier waarop hij zich in moeilijke tijden jarenlang als minister-president voor Nederland heeft ingezet.

De hoop op een derde zetel voor de SGP bleef op onze uitslagenavond nog lang bestaan. In vrijwel alle plaatsen kwamen we namelijk in de plus uit. Totaal gaat het om een winst van zo’n 10.000 stemmen. Dat is aanzienlijk. Om een uur of twee in de nacht werd echter duidelijk dat de lijstcombinatie ChristenUnie van SGP bij elkaar toch te weinig stemmen op zich had verzameld om nog een restzetel in de wacht te slepen. We moeten dus nog even geduld hebben voor een derde zetel…

De dag na de verkiezingen hadden we onze fractievergadering om de uitslag te bespreken

en ook na te denken over de vraag wat wij moeten gaan adviseren over een nieuw te vormen coalitie. We hebben Elbert Dijkgraaf voor het eerst als nieuw SGP-kamerlid hartelijk welkom geheten in onze fractievergadering. Ook onze oud-partijleider Van der Vlies was er ook bij.

Mooi om onze eerste fractievergadering te beginnen met het Woord van God en met gebed. We lazen uit Psalm 46 - temidden van alle turbulentie is er een schuilplaats te vinden bij God, Die alles regeert. We hebben gedankt voor het behoud van onze twee zetels. Die stabiliteit is toch geen vanzelfsprekendheid bij alle gigantische verschuivingen die hebben plaatsgevonden!

Verder hebben we natuurlijk uitgebreid de tijd genomen om de verkiezingsuitslag te bespreken, de gevoelige klap die de christelijke politiek als geheel heeft gekregen. Die klap drukt de vreugde over de aanzienlijke stemmenwinst die we als SGP hebben kunnen boeken.

Vrijdagavond om half negen werd ik bij de Koningin verwacht in de serie gesprekken met fracievoorzitters over de formatie. Voor mij was het in mijn nieuwe verantwoordelijkheid voor eerst. Een bijzondere belevenis.

Onze boodschap was dat de aanpak van belangrijke kwesties, waaronder het gezond maken van de overheidsfinanciën, om het spoedige aantreden van een stabiele en slagvaardige coalitie vraagt.

Tegen alle op basis van de verkiezingsuitslag te vormen meerderheidscoalities zijn serieuze bedenkingen in te brengen. Ideale oplossingen zijn niet voorhanden.

• - 

  Bij een coalitie met de PVV rijzen onder meer twijfels over de stabiliteit gelet op het gebrek aan ervaring.
• - 

  De praktijk leert dat een coalitie waarin zowel CDA als PvdA deelnemen, geen recept voor daadkracht en harmonie is.
• - 

  Een coalitie met PvdA en VVD stuit eveneens op moeilijkheden, gelet op de fors uiteenlopende programmatische keuzes van beide partijen in relevante sociaal-economische kwesties.

Feit is dat de verkiezingsuitslag laat zien dat de VVD de grootste partij is geworden. De PVV - ontstaan vanuit de VVD - heeft onmiskenbaar de grootste winst geboekt. Daarom ligt het onderzoeken van de mogelijkheden voor een coalitie waarin beide partijen deelnemen in de rede. Het CDA komt gelet op de optimale programmatische overeenstemming het meest in aanmerking als derde partij in zo’n coalitie.

Een bijzonder aandachtspunt is dat een dergelijke coalitie slechts op een krappe meerderheid in de Tweede Kamer zou steunen. Bovendien is er vooralsnog geen meerderheid van geestverwante fracties in de Eerste Kamer. Onderzocht dient te worden, in hoeverre dit mogelijke nadeel, niet tevens een voordeel kan opleveren. Dit kan immers ook een goede prikkel zijn om te investeren in parlementair draagvlak buiten de coalitiefracties.

In dit licht hebben wij in overweging gegeven een kabinetsinformateur van VVD-huize te benoemen die binnen korte termijn de mogelijkheid onderzoekt voor een centrum-rechtse coalitie van VVD, PVV en CDA.

Mijn bezoek aan paleis Noordeinde is niet onopgemerkt voorbijgegaan. Opvallend genoeg ging dat niet over de inhoud van het uitvoerige advies dat na afloop van het gesprek openbaar is gemaakt, maar juist over iets wat er niet in stond!

Alle aandacht richtte zich op de vraag die ik van journalisten kreeg naar aanleiding van uitlatingen van anderen: is de SGP bereid eventueel gedoogsteun te verlenen aan een centrum-rechts kabinet?

Ik heb daarop geantwoord dat dit getalsmatig niet nodig is. VVD, PVV en CDA zouden samen al over een meerderheid van 76 zetels beschikken. Wel zou het goed zijn als de informateur zou bekijken hoe problematisch het is dat een coalitie maar over een krappe meerderheid beschikt.

Mocht de conclusie zijn, dat een vorm van steun van een vierde partij nodig is, dan is de SGP bereid daarover in gesprek te gaan. Dat past bij de constructieve opstelling die de SGP altijd inneemt, en zeker ook in deze moeilijke situatie. Een bespreekbare optie dus: er valt over te praten.

Maar gedoogsteun is natuurlijk alleen aan de orde als dat qua programma van een nieuwe coalitie ook verantwoord is, en er voor de SGP ook iets tegenover staat. Gedogen is niet gratis. Het kan niet zo zijn, dat wij steun geven aan een coalitie die verslechteringen zou doorvoeren op ethisch gevoelige punten, zoals de bescherming van het leven, behoud van zondagsrust en de vrijheid van onderwijs - om maar een paar voorbeelden te noemen.

Sterker nog: de vrees voor ethische verslechteringen is juist een extra motief om een eventueel verzoek tot gedoogsteun aan een centrum-rechts kabinet serieus in overweging te nemen. De vrees is immers gerechtvaardigd, dat als een centrum-rechts kabinet niets wordt, een nieuw paars kabinet, aangevuld met Groen Links op het pluche zal komen. Die paars-groene bui zien wij al hangen. Reden temeer om hier zorgvuldig mee om te gaan….