Nederland op de schaamzetel - Hoofdinhoud

Sinds een paar dagen ben ik met enkele collega Kamerleden in New York als lid van de Nederlandse delegatie die deel neemt aan de toetsingsconferentie van het Non-Proliferatie Verdrag (NPV).

De conferentie begint maandag, maar zowel de staten als de non-gouvernementele organisaties (ngo’s) zijn al druk bezig met de voorbereidingen voor de onderhandelingen. Donderdag en vrijdag was er een vergadering over kernwapenvrije zones. Dit is niet een vrijblijvend etiket, maar een verdrag gecontroleerd door de VN en het Internationaal Atoom Energie Agentschap waarbij zowel de niet-kernwapen staten als de kernwapenstaten met elkaar afspraken maken over het erkennen van een kernwapen-vrij gebied. De eerste, het Verdrag van Tlatelolco is inmiddels meer dan veertig jaar oud en zorgde er voor dat Latijns Amerika en de Cariben kernwapenvrij zijn. Ook de South Pacific, Zuid Oost Azie, Afrika, Centraal Azie, Antarctica, de ruimte, de zeebodem en Mongolie zijn inmiddels kernwapenvrije zones.

De secretaris generaal van de VN, Ban Ki Moon spreekt de gedelegeerden toe. Hij ziet de uitbreiding van het aantal kernwapenvrije zones als de oplossing. ‘ You are leading by example, indeed the whole world should be a nuclear free zone’ .

Hij hekelt de houding van kernwapenstaten die menen kernwapens nodig te hebben om andere landen er van af te houden. ‘ Het is als kinderen leren niet met lucifers te spelen zegt hij. om ze die les te leren laat je ook niet je hele kelder eerst vol met bezine lopen. Dat is wat de kernwapenstaten doen, de kelder van deze wereldbol vol met benzine gooien om te voorkomen dat hij de lucht in vliegt’ .

Bij de bijeenkomst van staten die lid zijn van zo’n zone is Nederland slechts waarnemer. We zitten met de delegatie achteraan in de zaal. Een gevoel van schaamte bekruipt mij. Waarom is er in Europa nog steeds geen kernwapenvrije zone? Waarom is geen enkel NAVO land moedig genoeg om de nucleaire hoeksteen van de NAVO af te zweren? Waarom neemt Nederland hierin niet het voortouw? De houding van Verhagen blijft dubbel, hij is gecharmeerd van het idee de Amerikaanse kernwapens uit Europa in de VS te stationeren maar wel op basis van een afspraak dat ze in tijden van nood weer net zo hard hiernaar toe gevlogen kunnen worden om ingezet te worden. Dat schiet natuurlijk niet op..

Er is nog veel werk te doen om het zover te krijgen. Maandag beginnen hier de onderhandelingen. Minister Verhagen (ofwel : de M, zoals de ambtenaren hem hier noemen, wel zo makkelijk, want ook na de verkiezingen als er al lang een nieuwe minister is heet hij hier nog steeds de M) spreekt dan ook . Verhagen heeft huiswerk mee gekregen. Mijn motie die de Kamer breed steunde draagt hem op duidelijk te maken dat het Nederlandse volk en de Nederlandse regering geen behoefte (meer) heeft aan de Amerikaanse kernwapens in Europa. Een duidelijke en wenselijke boodschap. Nu moet hij hem alleen nog uitspreken…