Een nucleair tribunaal? - Hoofdinhoud

Gisteren kwam Balkenende ineens met een heel nieuw voorstel: er moet een nucleair tribunaal komen dat staten kan aanpakken die nucleair materiaal aan terroristen leveren. Ik zet me in de Kamer in voor beperking van het aantal kernwapens en tegengaan van de ontwikkeling van nieuwe kernwapens door landen die er nu nog geen hebben. Elk idee dat daar aan bijdraagt is welkom. Maar nu twijfel ik sterk of het gaat om een goed doordacht plan.

Staten die illegaal nucleair materiaal verspreiden terwijl ze het non-proliferatieverdrag hebben ondertekend kunnen door de Veiligheidsraad worden aangepakt. Dat gaat moeizaam, doordat de grote kernwapenstaten niet altijd willen optreden. Zo is China pas net om om Iran harder aan te gaan pakken. Zou een tribunaal dat werkelijk veranderen?

Zo'n tribunaal dat staten aanspreekt is te vergelijken met het Internationaal Gerechtshof. De praktijk leert ons dat uitspraken van het Internationaal Gerechtshof nauwelijks politieke implicaties hebben als niet beide gedaagde staten zich vooraf committeren aan de uitkomst. Dat zal bij zo'n tribunaal niet anders zijn. De kans dat China, Rusland en de VS dit tribunaal vergaande bevoegdheden gaan geven, vergelijkbaar met de Veiligheidsraad of het Internationaal Strafhof, lijkt uitgesloten.

Het Internationaal Strafhof zou personen kunnen vervolgen, mits het daarvoor bevoegd wordt. Volgende maand is in Kampala een conferentie over de statuten van het Internationaal Strafhof. Nederland heeft de verspreiding van nucleair materiaal niet op de agenda gezet.

Dit alles maakt het voorstel van Balkenende vreemd. Het lijkt op een achternamiddag bedacht. Het werd door Obama meteen afgeserveerd, want Obama zei keihard geen behoefte te hebben aan meer bureaucratie en nieuwe instituties. Dat de onze reputatie niet veel goeds. Van de premier van een land dat het internationaal recht hoog in het vaandel heeft, zou je een betere voorbereiding verwachten. Verhagen haastte zich vandaag in een debat om te zeggen dat het helemaal niet het voorstel van Balkenende was, terwijl de eigen CDA-website nog steeds zegt dat Balkenende het heeft voorgesteld. Een klucht die weinig professioneel overkomt.