Trojka Spanje, België, Hongarije

De drie achtereenvolgende EU-voorzitterschappen¹ Spanje, België en Hongarije werkten samen als Trojka². Ze hadden een gezamenlijk beleidsprogramma opgesteld waar zij als voorzittende landen aan hebben gewerkt.

Spanje was voorzitter van 1 januari t/m 30 juni 2010, België van 1 juli t/m 31 december 2010 en Hongarije van 1 januari t/m 30 juni 2011.

Gezamenlijke prioriteiten

De bestrijding van de economische crisis, het behoud van banen en juist een groei van de werkgelegenheid waren voor de hele periode van groot belang. De nieuwe 2020-strategie³ van de Europese Unie speelde hierin een belangrijke rol. De 2020-strategie beslaat vele beleidsterreinen. Naast het verbeteren van de coördinatie van de nationale economieën raakt deze ook het onderzoeksbeleid, onderwijsbeleid, sociaal beleid en de verduurzaming van de economie. Ook het toezicht op de financiële markten kreeg veel aandacht.

Het klimaat⁴ was voor alle drie de voorzitterschappen een prioriteit. Na het falen van de grote VN-klimaattop in Kopenhagen (december 2009) moest er opnieuw onderhandeld worden met de andere landen over een nieuw internationaal verdrag. Ondertussen ging de Europese Unie kijken wat het zelf voor maatregelen in zou voeren.

Ook moest een nieuwe Europese strategie voor energie gestalte krijgen. De nadruk lag op efficiënter omgaan met energie, het opwekken van schone energie, het verzekeren van de toevoer van energie naar Europa en een goede infrastructuur.

Onderhandelingen over de meerjarenbegroting van de Unie voor 2014 en verder, evenals de hervorming van het Europese landbouwbeleid, werden steeds belangrijker gedurende de trojka.

Individuele accenten

Naast de gezamenlijke beleidsdoelen hadden de afzonderlijke voorzitterschappen ook eigen thema's.

Spanje

Spanje maakte het bevorderen van gelijke rechten tussen mannen en vrouwen⁵ tot speerpunt. Ook was er veel aandacht voor de betrekkingen met Latijns-Amerika. Het Spaanse voorzitterschap organiseerde veel bijeenkomsten met regeringsleiders uit die regio.

Daarnaast was het Spaans voorzitterschap het eerste voorzitterschap dat aan de slag ging onder de nieuwe regels van het Verdrag van Lissabon⁶. Het verdrag leidde tot onduidelijkheid over de precieze verhoudingen tussen de nieuwe functie van vaste voorzitter van de Europese Raad⁷, de vernieuwde Hoge Vertegenwoordiger van het Buitenlands- en Veiligheidsbeleid⁸ en het voorzitterschap zelf. Het kostte tijd en aandacht om de juiste balans te vinden.

België

Het Belgische voorzitterschap had zich aanvankelijk willen richten op alles wat met veiligheidsbeleid te maken heeft. Dit zou binnen de EU gelden voor de samenwerking op het gebied van justitie en politie. In het kader van de bedreigingen van buitenaf was mondiale samenwerking in de strijd tegen terrorisme een speerpunt. Verder wilden de Belgen zich inzetten voor het verbeteren van douane- en grenscontroles.

Bij aanvang van het voorzitterschap werd de aandacht wat meer verschoven naar sociaal- en werkgelegenheidsbeleid. Maar bovenal wilde het voorzitterschap voortbouwen op bestaande initiatieven en belangrijke zaken afronden, en minder de nadruk leggen op nieuwe initiatieven. Het voorzitterschap heeft veel aandacht moeten geven aan de crisis rond de euro en aan de onderhandelingen over de begroting voor 2011.

Hongarije

De Hongaren richtten hun blik op de uitbreiding van de EU met de westelijke Balkanlanden en Kroatië, en wilden meer dan Spanje en België de nadruk leggen op het Europese energiebeleid. Daarnaast kreeg het Hongaarse voorzitterschap de vernieuwing van het regionale beleid onder zijn hoede. Bovendien wilde het Hongaarse voorzitterschap al een eerste rondgang maken over de voortgang van de 2020-strategie, die onder Spaans voorzitterschap was vastgesteld. Ook dit voorzitterschap moest veel aandacht geven aan de problemen rond de euro.

• 1. 

  Elk half jaar (van januari t/m juni en van juli t/m december) wordt de Europese Unie afwisselend voorgezeten door een lidstaat. Het land dat voorzitter is, leidt de vergaderingen van de Raad van de Europese Unie. Het Voorzitterschap van de Raad speelt een essentiële rol bij de sturing van het wetgevend en politiek besluitvormingsproces.
   
• 2. 

  De trojka is het samenwerkingsverband tussen drie lidstaten die aaneengesloten het voorzitterschap van de Europese Unie bekleden. Ieder voorzitterschap geldt voor een periode van zes maanden, een trojka beslaat dus een periode van anderhalf jaar. Op die manier moet er meer samenhang komen in het beleid van de Europese Unie. Er worden afspraken gemaakt over het inhoudelijke (wetgevings)programma dat de landen willen volgen. Er wordt ook wel gesproken van 'trio' in plaats van trojka.
   
• 3. 

  De EU 2020-strategie was de langetermijnstrategie van de Europese Unie voor een sterke en duurzame economie met veel werkgelegenheid. Deze strategie bouwde voort op de Lissabon-strategie (2000-2010) en moest ervoor zorgen dat de Europese economie zich ontwikkelde tot een zeer concurrerende, sociale en groene markteconomie. Net als bij de Lissabon-strategie was de looptijd van de EU 2020-strategie tien jaar.
   
• 4. 

  De meeste wetenschappers zijn het er over eens dat de aarde door de uitstoot van broeikasgassen opwarmt en dat extreme weersomstandigheden vaker voorkomen. Deze klimaatverandering zet de leefbaarheid van veel gebieden op aarde onder druk en heeft grote gevolgen voor onder andere natuur en landbouw. Om de gevolgen te beperken is internationaal afgesproken de wereldwijde temperatuurstijging te beperken tot 2°C ten opzichte van het pre-industriële tijdperk. Ook de Europese Unie spant zich zowel op Europees niveau als op mondiaal niveau in om klimaatverandering tegen te gaan.
   
• 5. 

  Gelijkheid en het tegengaan van discriminatie nemen een belangrijke plek in op de agenda van de Europese Unie. Door middel van wetgeving zorgt de EU ervoor dat burgers overal in de Europese Unie dezelfde mate van bescherming tegen discriminatie genieten.
   
• 6. 

  Dit Europese verdrag voerde een aantal hervormingen door om de Europese Unie democratischer en beter bestuurbaar te maken nadat in 2004 en 2007 twaalf nieuwe landen lid zijn geworden van de Europese Unie. Het Verdrag van Lissabon is op 1 december 2009 in werking getreden.
   
• 7. 

  De vaste voorzitter van de Europese Raad leidt de werkzaamheden van deze Raad, die bestaat uit Europese regeringsleiders of staatshoofden. Ook treedt de vaste voorzitter op als vertegenwoordiger van de Europese Raad in contacten met andere regeringsleiders en staatshoofden. Deze functie, ook wel (ten onrechte) de 'president van de Europese Unie' genoemd, is in 2009 ingevoerd door het Verdrag van Lissabon.
   
• 8. 

  De Hoge Vertegenwoordiger (HV) geeft de Europese Unie internationaal gezien één gezicht en één stem op het terrein van het buitenlands en veiligheidsbeleid. Zo moet er meer samenhang in het externe optreden en het buitenlandse beleid van de Europese Unie komen. De HV deelt het podium met de Vaste voorzitter van de Europese Raad. Deze onderhoudt namens de EU de contacten op het niveau van staatshoofden en regeringsleiders.
   
• 9. 

  Van 1 januari tot en met 30 juni 2010 vervulde Spanje het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Spanje nam het stokje over van Zweden. Tijdens het voorzitterschap werkte Spanje nauw samen in een trojka met België en Hongarije, die na Spanje het voorzitterschap van de EU bekleedden.
   
• 10. 

  Van 1 juli tot en met 31 december 2010 vervulde België het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. België nam het stokje over van Spanje. Tijdens het voorzitterschap werkte België nauw samen in een trojka met Spanje en Hongarije, die België voorging, respectievelijk opvolgde.
   
• 11. 

  Van 1 januari tot en met 30 juni 2011 vervulde Hongarije het voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie. Hongarije nam het stokje over van België. Tijdens het voorzitterschap werkte Hongarije nauw samen in een trojka met België en Spanje, die Hongarije vooraf gingen.