Wethouder

Een wethouder is een door de gemeenteraad¹ benoemd lid van het dagelijks bestuur van een gemeente² De wethouders vormen met de burgemeester³ het college van burgemeester en wethouders (B&W). De burgemeester is voorzitter van B&W. Het aantal wethouders in een gemeente hangt af van het aantal inwoners. Minimaal zijn er twee wethouders. Ook niet-raadsleden kunnen tot wethouder worden gekozen.

Iedere wethouder heeft een eigen beleidsterrein (portefeuille), bijvoorbeeld financiën, verkeer, milieu, welzijn of volkshuisvesting. Het bepalen van het beleid gebeurt echter in het college van B&W. Het college doet voorstellen aan de gemeenteraad en verdedigt die daar.

Wethouders worden na de gemeenteraadsverkiezingen door de gemeenteraad benoemd, nadat de raad heeft gestemd over (voorgedragen) kandidaten. Het nieuwgevormde college stelt een beleidsprogramma op voor de eerstvolgende vier jaar.

Sinds de invoering van het dualisme in 2002 maken wethouders niet langer deel uit van de gemeenteraad. Door een wetswijziging zijn de rollen en taken van de gemeenteraad en die van het college van B&W gescheiden. Het college van B&W heeft de bestuurlijke en uitvoerende taken, terwijl de gemeenteraad de vertegenwoordigende, kaderstellende en controlerende taken heeft.

Meer over

• 1. 

  Een gemeenteraad is het gekozen vertegenwoordigende lichaam in de gemeente en daarvan tevens het hoogste bestuurlijke orgaan. De raad stelt het beleid van de gemeente vast en controleert het dagelijks bestuur: het college van burgemeester en wethouders. De omvang van de raad hangt af van het aantal inwoners in een gemeente. Een gemeente met 3000 of minder inwoners heeft bijvoorbeeld negen raadsleden, een gemeente met meer dan 200.000 inwoners 45.
   
• 2. 

  De gemeente is naast de provincie en het Rijk één van de drie bestuurslagen van ons land. Gemeenten staan het dichtst bij de burgers en hebben een democratisch bestuur. Zij hebben lokale taken, bijvoorbeeld op het gebied van huisvesting, verkeer, openbare orde, cultuur en onderwijs. Daarnaast voeren gemeenten mede rijkstaken uit, bijvoorbeeld ten aanzien van ruimtelijke ordening, werk en inkomen, jeugdzorg en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Gemeenten krijgen geld van het Rijk, maar ze kunnen ook zelf belastingen heffen. Er zijn op 1 januari 2024 in Nederland 342 gemeenten.
   
• 3. 

  Een burgemeester is een door de Kroon benoemde gemeentebestuurder, die lid en voorzitter is van het College van burgemeester en wethouders in een gemeente. De burgemeester heeft een belangrijke rol bij de beleidsvorming in een gemeente en heeft daarnaast speciale verantwoordelijkheid voor de openbare orde. De burgemeester is het gezicht van de gemeente. In 2018 is de Kroonbenoeming uit de Grondwet gehaald, maar de Gemeentewet is nog niet gewijzigd.