Koopzondagen bestrijden de crisis niet

Met dank overgenomen van S.M.J.G. (Sharon) Gesthuizen i, gepubliceerd op vrijdag 6 februari 2009.

De SP en de SGP in de Tweede Kamer hebben een initiatiefwet ingediend om het ontduiken van de Winkeltijdenwet tegen te gaan. Velen zeggen dat koopzondagen juist goed zijn om de crisis te bestrijden. Maar volgens de verdedigers van de zondagsrust is dat slechts speculatie. Een betoog van een opmerkelijk duo, Bas van der Vlies en Sharon Gesthuizen.

SP-Kamerlid Sharon Gesthuizen en Bas van der Vlies, Tweede Kamerlid voor de SGP

De initiatiefwet van SGP en SP verandert niets aan de huidige Winkeltijdenwet, die voorziet in maximaal twaalf koopzondagen per jaar. Wel wordt het misbruik van de zogeheten toerismebepaling in de wet aangepakt. Die bepaling stelt dat gemeenten kunnen kiezen elke zondag tot koopzondag te bestempelen om de toeristen te kunnen bedienen. Die uitzondering wordt echter steeds vaker als regel gezien.

Wij willen dat er voortaan een redelijke en serieuze afweging wordt gemaakt ten aanzien van wat toeristisch gebied is en wat niet. Het uiteindelijke oordeel komt te liggen bij de minister van Economische Zaken.

Onlangs is heel Amsterdam-Noord tot toeristisch gebied gebombardeerd, terwijl er doorgaans geen toerist te vinden is. Dergelijk misbruik van de wet willen we tegengaan. De tegenstanders van ons voorstel willen juist meer vrijheid voor gemeenten en winkeliers om te kiezen voor zondagopenstelling.

Een vaak gehoord argument is dat zondagssluiting banen zou kosten. Maar dat is niet onderbouwd. Met de wet van 1996 is het aantal koopzondagen uitgebreid. De werkgelegenheidsgroei in de detailhandel bedroeg tussen 1995 en 2005 7,5 procent. De gemiddelde groei in alle andere sectoren in ons land was echter 16,7 procent. Ondanks de fors ruimere openingstijden van winkels is de groei dan ook op zijn minst teleurstellend. Ook is het aantal fulltime banen afgenomen. Veel volwaardige banen moesten plaats maken voor goedkopere deeltijdbanen. Er is dan ook geen verband aan te tonen tussen verdere openstelling van winkels op zondag en banengroei.

Op zondag werken lijkt voor sommige werknemers extra aantrekkelijk vanwege de zondagtoeslag. Ook dat wordt als argument gebruikt voor ruimere zondagopening. Maar de Raad Nederlandse Detailhandel (RND) wil juist dat bij ruimere zondagsopenstelling deze zondagtoeslagen vervallen, omdat de zondag dan eigenlijk een gewone werkdag wordt. Met een ruimere zondagsopening en het vervolgens vervallen van de toeslagen is het voordeel voor veel werknemers juist verdwenen.

Bestedingen

Een oude wijsheid is ook dat een euro maar één keer kan worden uitgegeven. Als winkels zeven dagen open zijn in plaats van zes, betekent dat niet dat de klant meer te besteden heeft. Alleen dat hij hetzelfde geld in zeven in plaats van zes dagen zal besteden. Tel uit je winst als winkelier! Maar bedrijven concurreren met elkaar en vooral grote ketens oefenen daarom stevige druk uit op gemeenten om vaker op zondag open te kunnen zijn.

Alle gemeenten zien graag dat de eigen middenstand het goed doet. En winkelend publiek dat met een koopzondag naar de eigen stad kan worden gelokt is economisch gezien pure winst. Helaas kent die concurrentieslag ook verliezers. Voor een kleine zelfstandige zit er niets anders op: meedoen of de slag verliezen. Dat laatste dan ten koste van de enige vrije dag in de week.

Ook werknemers worden steeds vaker onder druk gezet om op zondag te werken. Werknemers en kleine zelfstandigen hebben recht op een gezamenlijke vrije dag. Het mag duidelijk zijn dat SGP en SP op verschillende gronden waarde hechten aan het belang van een vrije zondag, maar wat ons bindt is de overtuiging dat een rustdag in de week een groot goed en een recht is voor iedereen.

Deze opinie verscheen op 6 februari 2009 in de GPD-bladen.

Meer over ...