De ‘quotum-vrouw’ in Europa - Hoofdinhoud

Bij de woorden Europa en quota denk je in eerste instantie aan melkquota en boze boeren, of vangstquota en vissers. Maar de laatste dagen verwijst de term ‘quota’ vooral naar het aandeel vrouwen in de hoogste politieke posten in de EU. De Voorzitter van de Europese Commissie (Barroso) en de Voorzitter van het Europees Parlement (Buzek) zijn al gekozen. Nu nog de Voorzitter van de Raad, de Minister van Buitenlandse Zaken en de 25 overige Eurocommissarissen. Al met al 31 baantjes te verdelen. In het geruchtencircuit circuleren tot nu toe vrijwel uitsluitend namen van mannelijke kandidaten. Het aantal vrouwelijke kandidaten is te tellen op de vingers van een hand. Drie, ofwel een schamele 10%.

In de afgelopen weken is er dan ook een waaier aan initiatieven en acties op touw gezet om meer vrouwen in de EU Top Jobs te krijgen. Die krijgen veel bijval, maar ook veel kritiek. Een greep uit de reacties in mijn inbox van de afgelopen dagen: Kandidaten moeten worden geselecteerd op hun verdiensten, niet op sekse. Geen excuus-Truzen. Er is meer tijd nodig voor een mentaliteitsverandering. Vrouwen draaien pas (!) sinds twee generaties mee in de arbeidsmarkt. Veel vrouwen willen eigenlijk helemaal geen carrière maken. Het viel mij op dat veel van deze opmerkingen van jongeren kwamen en ook uit de progressieve hoek.

Theoretisch kan ik me in de meeste redeneringen wel vinden, maar de praktijk is helaas hardnekkiger. Het argument dat kwaliteitsvrouwen vanzelf door het glazen plafond dringen wordt al meteen gelogenstraft door de huidige situatie. Het is natuurlijk absolute onzin te beweren dat er op 500 miljoen Europese burgers maar drie vrouwen geschikt en bereid zijn. In de vorige Commissie waren er nog acht vrouwelijke Eurocommissarissen, dus drie is zelfs een achteruitgang. Degenen die stellen dat de lijst van kandidaten het resultaat is van selectie puur op kwaliteit, suggereren daarmee dat er kennelijk te weinig kwaliteit bij vrouwen zit (en ze gaan er dus ook van uit dat al die mannelijke kandidaten zonder uitzondering van het hoogste kaliber zijn, hetgeen ik waag te betwijfelen).

Dit alles is geen ‘vrouwenkwestie’. De laatste jaren waait er alom weer een stevig conservatieve wind. Door het schamele aantal vrouwelijke voordrachten geven de regeringen ook aan jonge vrouwen het signaal dat deze posten niet binnen hun bereik liggen, en dat politiek een mannenzaak is.

Het is toch eigenlijk te gek voor woorden dat we anno 2009 nog de straat op moeten voor zoiets vanzelfsprekends als een goede man/vrouw verhouding in het EU politiek leiderschap?! Het systeem van co-optatie binnen het old boysnetwork is na drie decennia Tweede Feministische golf nog steeds springlevend. Er is dringend een breekijzer nodig om dit te doorbreken. Een quotum is een paardenmiddel, maar wellicht de enige methode om vooruitgang te boeken. Vijf jaar geleden was Neelie Kroes een ‘quotum-vrouw’, maar niemand zal het wagen haar capaciteiten in twijfel te trekken.

In de komende weken zal het Europees Parlement elke kandidaat-Eurocommissaris toetsen op de individuele kwaliteiten in openbare hoorzittingen. Maar we zullen ook het College van Eurocommissarissen als geheel beoordelen. En als er niet in elk geval een-derde vrouwen in zitten, moeten de Lidstaten hun huiswerk maar opnieuw gaan doen.

Tags: eu, europa, Europese president, in 't veld, kroes, quota