Liberalisme: je eigen problemen niet op anderen afwentelen

Met dank overgenomen van U. (Uri) Rosenthal i, gepubliceerd op dinsdag 10 maart 2009.

De VVD heeft sinds enkele maanden een nieuwe beginselverklaring. Daarin worden vrijheid en verantwoordelijkheid centraal gesteld. Van die ankerpunten kunnen de andere beginselen van het liberalisme afgeleid worden. Omdat de waarde van het vrijheidsbeginsel pas echt ervaren wordt wanneer men met onvrijheid geconfronteerd wordt, wil men nog wel eens schouderophalend eraan voorbijgaan. Overigens doen sommigen in Nederland hun uiterste best om de vrijheid van meningsuiting naar het tweede plan te schuiven, dus is ook in ons land tegenwoordig waakzaamheid op dit vlak geboden.

Met verantwoordelijkheid is het eigenlijk hetzelfde. De meeste mensen begrijpen heel goed dat ze verantwoordelijk moeten handelen, dus ook verantwoordelijkheid dragen voor de gevolgen van hun handelen - vooropgesteld dat aan dat handelen een vrije keuze ten grondslag ligt.

Maar ook hier zien we legio voorbeelden van personen, groepen, organisaties en instituties die hier lichtvaardig mee omspringen. Nota bene: achter groepen, organisaties en instituties gaan natuurlijk steeds personen schuil. En dat betekent dat die personen zich niet achter die collectieven mogen verschuilen.

Waar komt eigen, persoonlijke verantwoordelijkheid op neer? Het betekent eenvoudigweg dat je je problemen niet naar anderen mag afschuiven. Een grondbeginsel van het liberalisme is dat je problemen en risico's niet op anderen mag afwentelen. En dat gebeurt helaas veel vaker dan goed voor ons en de samenleving is:

  • * 
    bankiers die onverantwoorde risico's nemen en vervolgens de spaarders en belastingbetalers de rekening laten betalen;
  • * 
    autoriteiten die de publieke zaak met hun privéproblemen belasten;
  • * 
    ouders die nauwelijks erop wat letten wat hun kinderen uitspoken;
  • * 
    automobilisten die te laat van huis gaan en vol agressie andere weggebruikers zo ongeveer van de weg afduwen;
  • * 
    de overheid die van alles gratis aanbiedt - van schoolboeken tot, het zij gezegd, kinderopvang - en de kosten daarvan dus op de belastingbetaler afwentelt.

Enzovoorts.

Meer over ...