Romy Schneider en YouTube - Hoofdinhoud
5 juli 2007
Vanaf vandaag tot eind augustus kan de filmliefhebber genieten van een retrospectief rond één van mijn grote idolen: Romy Schneider. Dit omdat het 25 jaar geleden is dat la Schneider overleed. Het Filmmuseum in Amsterdam vertoont een selectie van 25 films uit haar zeer omvangrijke oeuvre en laat in een tentoonstelling originele Sissi-kostuums zien, foto’s, filmposters en andere zaken waar de verstokte fan (waaronder yours truly) zijn hart bij op kan halen.
Nu wil ik de lezer niet vermoeien met mijn gedweep met Romy Schneider. Wie dat wil horen, moet maar de uitzending van Het Oog op Morgen van gisteravond terugluisteren. Maar op één ding wil ik wel wijzen: zij was een waarlijk Europese actrice. Haar moeder, de actrice Magda Schneider, nam Romy aan de hand mee naar de Duitse filmstudio’s waar men in de late jaren vijftig de eerste artistieke vertalingen van het Wirtschaftswunder en het nieuwe Duitse optimisme maakte. Zij maakte van Sissi een onsterfelijk icoon. Nog voor haar twintigste. Hollywood lonkte, maar het Amerikaanse avontuur liep op een teleurstelling uit omdat Romy Schneider die hele filmwereld niet ‘echt’ vond. Zeer nadrukkelijk koos zij voor Franse en Italiaanse filmers, omdat zij regisseurs zocht met een boodschap, met diepgang. En omdat zij het eens was met Heinrich Böll die schreef dat alleen in Frankrijk en Italië waarlijke levensvreugde bestaat.
In 1982 overleed Romy Schneider, 43 jaar oud. Bijna twintig jaar later werd zij door de Fransen uitgeroepen tot de grootste Franse actrice van na de oorlog. Niet slecht voor iemand met een dubbel (Oostenrijks/Duits) paspoort! Sissi had hiermee niets van doen, maar wel een hele reeks films met grote regisseurs en acteurs, waarbij Schneider de gave bezat om met haar spel regisseurs en medespelers groter te maken. Zij speelde altijd in dienst van de film, in dienst van de Idee achter de film, als je het wat bevlogen wil zeggen.
Haar laatste film, La Passante du Sans-Souci, is misschien wel de afsluiting van een tijdperk waarin de Europese film toonaangevend was als artistieke uiting van het verwerken van het oorlogsverleden en het inkleuren van de snelle maatschappelijke veranderingen in de jaren zestig en zeventig. In de laatste jaren zie je gelukkig weer een opleving van de Europese film, met een duidelijk eigen gezicht, anders dan Hollywood, waarin weer op de thema’s van deze tijd wordt gekauwd. Vereenzaming, de botsing tussen het verenigde Oost en West, tussen nieuw en oud binnen onze landen, tussen religies, tussen culturen. Europese filmmakers zijn weer inspirerend en weten weer steeds beter een groot publiek te bereiken. Een belangrijke ontwikkeling, omdat uit deze films de Europese culturele diversiteit net zo nadrukkelijk naar voren komt als datgene wat ons als Europeanen weer onderscheidt van Amerikanen en Aziaten.
Het filmpje op YouTube, waarover nu weer zoveel drukte ontstaat, wil hier juist de aandacht op vestigen. Het is mij een raadsel waarom mensen aanstoot kunnen nemen aan deze aaneenschakeling van (oprechte) liefdesscènes uit Europese films. Het is mij een raadsel hoe dit filmpje als ‘softporno’ omschreven kan worden, omdat er niet alleen niets plats of al te onthullends in te zien is, maar bovendien niets in voorkomt dat niet dagelijks en op alle uren van de dag te zien is op tv. Echt aanstootgevend is natuurlijk de aaneenschakeling van geweld, platheid en grofheid die dagelijks op de televisieschermen wordt uitgerold. En zelfs hier past de politiek terughoudendheid, want mensen zijn wijs genoeg om zelf de juiste knop op de afstandsbediening te kiezen.
De Europese film verdient het om als prachtige uiting van ‘eenheid in verscheidenheid’ onder de aandacht van de Europeanen te worden gebracht. Daar mag best reclame voor worden gemaakt. Bovendien is dat met humor gebeurd. Vergis ik mij als ik denk dat de meeste mensen die nu zo verontwaardigd reageren toch al een appeltje te schillen hebben met Europa en hier een stok(je) in zien om de hond mee te slaan?