Jong Europa - Hoofdinhoud
Dinsdag mocht ik in debat met honderd studenten aan de Comenius universiteit in de Slowaakse hoofdstad Bratislava. Donderdag was ik te gast bij honderd middelbare scholieren van het Mencia college in Breda. In beide gevallen een uur lang Europadebat met jonge Europeanen. In beide gevallen jonge mensen die optimistisch zijn over hun toekomst, positief gestemd over Europa, zoekend naar hun eigen rol in die Europese samenwerking. Misschien wel de grootste overeenkomst tussen de jongeren is dat zij allemaal graag aan de discussie over Europa meedoen. Ik hoefde mij niet in te spannen om een stroom van vragen en opmerkingen te krijgen. Jongeren willen veel weten, maar willen ook veel wensen kwijt. In mijn werk beleef ik misschien wel het grootste plezier aan die uurtjes op scholen en universiteiten. Volgende week krijg ik weer de kans in Belgrado, met 500 eerstejaars studenten.
Er waren ook verschillen natuurlijk, omdat er grote verschillen zijn tussen beide landen. Gek genoeg zijn bepaalde verschillen in de laatste vijftien jaar echt verdwenen. Toen kon je vanaf grote afstand zien wie er achter het IJzeren Gordijn geboren was. Zeker aan de schoenen, maar ook aan het kapsel, aan de truien, de jassen. Dat is helemaal weg. Qua uiterlijk en kleding zijn Slowaakse en Nederlandse jongeren volstrekt inwisselbaar geworden. Nou en, zult u misschien denken. Welnu, voor mij staat dat ook symbool voor de enorme omwentelingen die zich in het Oosten hebben voltrokken.
In Nederland overheerst toch het beeld van grote economische en sociale achterstand in de nieuwe lidstaten. Bij mij persoonlijk overheerst toch het beeld van de enorme sprong voorwaarts die de mensen in die landen hebben weten te boeken. Dat krijg je als je al twintig jaar in die landen komt en getuige hebt mogen zijn van de strijd die de mensen hebben geleverd, eerst om zich aan onderdrukking te ontworstelen, later om de nieuwe vrijheid ook te kunnen gebruiken om welvaart op te bouwen. En dat is prachtig aan het lukken. Jongeren in Breda en Bratislava hebben vragen over de inrichting van de Europese samenwerking, vragen zich af of de EU wel is toegerust om de uitdagingen aan te gaan. Jongeren in beide steden zijn ook ambitieus voor Europa: zij vinden dat de EU vaak tekortschiet en eisen betere prestaties. In Breda zijn de zorgen groter dan in Bratislava als het gaat om het mogelijke verlies aan eigenheid door Europa. Slowaakse jongeren maken zich veel meer zorgen over het mogelijk te langzame tempo van de Europese integratie. Misschien is dat wel het grootste verschil: de Nederlanders vinden dat Europa veel moet doen, maar willen tegelijkertijd dat Europa zich concentreert op zaken die wij niet meer nationaal kunnen oplossen; Slowaken staan veel meer open voor verdergaande integratie.
Maar de overeenkomst is toch echt dat men nuchter en pragmatisch wil bezien waar Europa ons van dienst kan zijn. Het is geen ideologisch, laat staan utopisch Europeanisme. Het is de wens de eigen omgeving, die men niet alleen als locaal of nationaal ziet, maar nadrukkelijk ook als Europees, zo verstandig mogelijk in te richten. Jongeren denken op natuurlijke wijze over politieke, ideologische en geografische grenzen heen. Daar kunnen veel ouderen nog een puntje aan zuigen.
Ga naar www.nederlandineuropa.nl om te reageren op dit weblog.