Only in America - Hoofdinhoud

Een zaal gevuld met rijke mensen in smokings, hier en daar een fel oranje lint om hun nek. Mensen die uit volle borst eerst het Amerikaanse volkslied zingen en vervolgens het Wilhelmus. Twee jonge kerels die een opgezette bever zo groot als een everzwijn op hun schouders door de zaal paraderen. Dit alles is het decor van het jaarlijkse diner van de ‘Holland Society’, de club van afstammelingen - alleen in de mannelijke lijn - van de eerste bewoners van Manhattan, die ergens tussen de eerste aankomst van Henry Hudson in 1609 en ongeveer 1675 voet aan wal hebben gezet in Nieuw Amsterdam. Naast mij aan tafel zit William van Winkle, die heeft uitgezocht dat zijn verre voorvader in 1624 aankwam. Die eerste Van Winkel en zijn drie broers die aan boord van hetzelfde schip zaten, zijn de voorvaders van alle Van Winkles van de VS.

Net als alle andere aanwezigen, is William trots op zijn Nederlandse wortels, die terugvoeren naar een dorpje in Noord-Holland. Tijdens het diner wordt ook altijd iemand in het zonnetje gezet, dit jaar valt Ted Turner (CNN) deze eer ten deel. Hij krijgt de medaille van de ‘Holland Society’ voor zijn successen als zakenman en voor zijn grote en onbetwiste leiderschap bij het overtuigen van vermogende Amerikanen dat zij meer moeten terugdoen voor de samenleving. Turner heeft ruim één derde van zijn vermogen in maatschappelijke doelen gestopt, een voorbeeld dat navolging heeft gekregen. In zijn dankrede staat Turner uitvoerig stil bij de noodzaak van nucleaire ontwapening als enig antwoord op de voorkoming van proliferatie en bij de noodzaak om verregaande maatregelen te nemen om klimaatverandering te stoppen. Turner mag zo aanschuiven bij de Nederlandse regering....

Als je ziet hoe enorm de festiviteiten hier zijn op ‘Saint Patrick’s Day’ als de Ieren stil staan bij hun ‘roots’ of als de Italianen hun afkomst vieren, dan kan je niet anders dan concluderen dat de Nederlandse viering eerder bescheiden is. Tegelijkertijd is de bijdrage van Nederland, vooral in culturele filos ofische en politieke zin, aan de vorming van de Verenigde Staten veel groter dan wordt gezien - aan beide zijden van de Atlantische Oceaan. Enige jaren geleden verscheen een boek van de Amerikaanse journalist Russell Shorto (The Island at the Center of the World) waarin overtuigend wordt aangetoond dat de vergeten Nederlandse kolonie op Manhattan en in de wijde omgeving een veel grotere invloed heeft gehad op de vorming van de Amerikaanse samenleving dan de door Engelse invloeden gedomineerde geschiedschrijving wil erkennen.

In 2009 is het precies 400 jaar geleden dat Henry Hudson, die in opdracht van de Amsterdamse West Indische Compagnie op zoek was naar een kortere route naar Indië, de rivier opvoer die nu naar hem is vernoemd. Hij kwam niet erg ver. Waar nu Albany ligt, het vroegere Fort Oranje, kwam hij er achter dat de weg naar Indië niet over het Amerikaanse continent voert. Geheel onbedoeld legde hij het fundament voor de Nederlandse kolonie. Het is goed als wij zowel in de VS als in Nederland in 2009 uitvoerig bij deze gebeurtenis stilstaan. Niet alleen om het in het spoor van Russell Shorto de nevelen van de geschiedenis weg te blazen en onze voorouders recht te doen, maar ook om stil te staan bij wat ons met de Amerikanen bindt en wat ons van hen onderscheidt. Ik kom hier later deze week op terug.