Godsdienstkritiek in Europa: meten met twee maten - Hoofdinhoud

“Grotesk”, “onaanvaardbaar”, “anti-klerikaal”, “totalitair”, zijn een paar van de kwalificaties voor een amendement van mijn hand. Voor goed begrip hierbij de “duivelse” tekst waarmee ik het Europees Parlement in de gordijnen heb gejaagd.

"Onderstreept het belang van bevordering van seksuele- en reproductievegezondheidsrechten, als een voorwaarde voor een succesvolle bestrijding van HIV/aids, die tot een enorm verlies aan mensenlevens en een grote aantasting van de economische ontwikkeling leidt, met name in de armste regio's van de wereld; veroordeelt in krachtige bewoordingen de recente verklaringen van paus Benedictus XVI, waarmee hij het gebruik van condooms veroordeelde en ervoor waarschuwde dat het gebruik van condooms zelfs tot een vergroot risico van besmetting zou kunnen leiden; maakt zich zorgen over het feit dat deze verklaringen de bestrijding van HIV/aids ernstig zouden kunnen belemmeren; wijst erop dat de empowerment van vrouwen ook bijdraagt aan het bestrijden van HIV/aids; vraagt de regeringen van de lidstaten samen te werken voor het bevorderen van seksuele- en reproductieve gezondheidsrechten en -onderwijs, onder andere over het gebruik van condooms als een doeltreffend instrument in de strijd tegen deze gesel";

Inderdaad zou ik voor deze tekst in de Middeleeuwen op de brandstapel zijn beland. In 2009 niet meer, maar het taboe op kritiek op godsdienst is onverminderd groot. Dat wil zeggen: kritiek op Christelijke godsdiensten, en met name het Vaticaan.

Maar er wordt wel flink met twee maten gemeten. Want tegelijkertijd werd een voorstel van de Organisatie van Islamitische Staten om godsdienstkritiek wereldwijd strafbaar te stellen (terecht) heftig bekritiseerd door het Westen, en was het zelfs aanleiding voor een aantal Europese landen om een anti-racisme conferentie van de VN te boycotten. Vooral na de Deense cartoon crisis wordt moslims verweten dat ze geen godsdienstkritiek kunnen verdragen. Vrijheid van meningsuiting is een groot goed, en godsdienstkritiek maakt daar inderdaad deel van uit, maar dat geldt dan wel voor iedereen.

De regering Bush besloot subsidies stop te zetten aan projecten in ontwikkelingslanden waarbij o.a. het gebruik van condooms werd gepropageerd. Dit beleid, de zogenaamde “Gag rule” werd in scherpe bewoordingen bekritiseerd in het Europees Parlement. Het is dan merkwaardig dat de anti-condoom campagne van een invloedrijk religieus leider als de Paus niet bekritiseerd mag worden, ondanks de potentieel vernietigende gevolgen voor miljoenen Afrikanen. (een van mijn collega’s vond dat ik de “arme Paus” niet zo hard moest aanvallen. Soit. Maar het echte slachtoffer is niet de Paus, maar de miljoenen Afrikanen, vooral vrouwen, die besmet gaan worden met HIV omdat ze geen condoom mogen gebruiken).

Er wordt me wel eens verweten dat ik anti-klerikaal ben. Dat is - om het zo maar eens te zeggen - een gotspe. Vrijheid van godsdienst en vrijheid van geweten behoren tot de fundamenten van de democratie, en zijn voor mij als D66er zeer kostbare grondrechten waarvoor ik te allen tijde de barricaden zal opgaan. Anti-klerikalisme is dus in strijd met mijn waarden. Maar kritiek op een godsdienst, op elke godsdienst, moet mogelijk zijn, en mag niet worden verward met anti-klerikalisme. Evenmin als de Deense cartoons, zijn kritische uitingen zoals mijn amendement anti-klerikaal.

Vandaag komt het amendement in stemming. De Christen Democraten zijn fel tegen, en de Socialisten zullen zich van stemming onthouden, uit vrees iemand voor het hoofd te stoten. Diezelfde mensen die ten tijde van de Deense cartoon crisis om het hardst het recht op godsdienstkritiek verdigden. Tsja. Het kan verkeren.