Kiezen of delen - Hoofdinhoud

Hoe moet het toezicht op financiële markten worden georganiseerd?", vraagt Frans Timmermans zich af. "Als financiële markten mondiaal blijven, zal ook het toezicht, wil het effectief zijn, op mondiale schaal moeten zijn georganiseerd."

De SP had in de Kamer bij monde van Harry van Bommel een interessante bijdrage aan het debat over de afgelopen Europese Raad. Het kwam er op neer dat de financiële crisis mede veroorzaakt was door falend internationaal financieel toezicht en dat we er nu snel voor moesten zorgen dat er zulk toezicht komt. Met dit uitgangspunt zijn de meeste mensen het wel eens, denk ik. Interessant wordt het als je de consequenties van dat uitgangspunt onder ogen gaat zien. Wat is goed internationaal toezicht? Is dat een netwerk van nationale toezichthouders? Is dat een Europese of misschien zelfs mondiale toezichthouder? En hoe worden de bevoegdheden dan geregeld? Wie houdt toezicht op de toezichthouder? Hoe borg je de democratische legitimiteit?

Ik zie het als pure winst dat de SP bereid is deze discussie aan te gaan. Want het zal meteen ook vragen om antwoorden op vragen zoals: dragen we soevereiniteit over aan een Europese of internationale toezichthouder? Tot nu toe was de overdracht van soevereiniteit voor de SP en voor sommige partijen ter rechterzijde van het spectrum een rode lijn waar we niet overheen mochten gaan. Het behouden van de nationale soevereiniteit en daarnaast natuurlijk wel volgens de klassieke regels van het internationale verkeer samenwerken met andere landen, was steeds het enige aanvaardbare recept.

Als de crisis iets aantoont, dan is het wel dat dit recept - hoewel vaak bruikbaar - soms ook echt grote tekortkomingen vertoont. Nu even los van fundamentele vraagstukken als onbeheersbare hebzucht en zeer grote wereldwijde macro-economische onevenwichtigheden, ligt er aan de financiële crisis ook een grote discrepantie ten grondslag. Tussen enerzijds de wereldschaal van de financiële sector en de razendsnelle innovatie van steeds complexere en ontransparante financiële producten en anderzijds hopeloos ouderwets en op nationale en soms zelfs regionale schaal georganiseerd toezicht. Dat zal dus anders moeten. En als we het erover eens zijn dat de financiële markten mondiaal zullen blijven, dan zal ook het toezicht, wil het effectief zijn, op mondiale schaal moeten zijn georganiseerd.