Verordening (EG) nr. 800/2008 van de Commissie van 6 augustus 2008 waarbij bepaalde categorieën steun op grond van de artikelen 87 en 88 van het Verdrag met de gemeenschappelijke markt verenigbaar worden verklaard ( de algemene groepsvrijstellingsverordening ) (Voor de EER relevante tekst) - Hoofdinhoud

NL

Publicatieblad van de Europese Unie

L 214/3

Bij Verordening (EG) nr. 994/98 is de Commissie gemachtigd, overeenkomstig artikel 87 van het Verdrag, vast te stellen dat, onder bepaalde voorwaarden, steun aan kleine en middelgrote ondernemingen, hierna „kmo’s” genoemd, steun ten behoeve van onderzoek en ontwikkeling, steun voor milieubescherming, werkgelegenheid en opleiding, en steun die in overeenstemming is met de kaart welke de Commissie met het oog op de toekenning van regionale steun voor elke lidstaat heeft goedgekeurd, met de gemeenschappelijke markt verenigbaar is en niet aan de aanmeldingsverplichting van artikel 88, lid 3, van het Verdrag is onderworpen.

De Commissie heeft de artikelen 87 en 88 van het Verdrag toegepast in tal van beschikkingen en besluiten en heeft voldoende ervaring opgedaan om algemene verenigbaarheidscriteria vast te stellen wat betreft steun aan kmo’s, investeringssteun binnen en buiten steungebieden, steun in de vorm van risicokapitaalregelingen en steun op het gebied van onderzoek, ontwikkeling en innovatie, met name in het kader van de toepassing van Verordening (EG) nr. 70/2001 van de Commissie van 12 januari 2001 betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het EG-Verdrag op staatssteun voor kleine en middelgrote ondernemingen (3), en ten aanzien van de uitbreiding van het toepassingsgebied van die verordening tot steun voor onderzoek en ontwikkeling, de toepassing van Verordening (EG) nr. 364/2004 van de Commissie van 25 februari 2004 tot wijziging van Verordening (EG) nr. 70/2001 (4), de toepassing van de mededeling van de Commissie „Staatssteun en risicokapitaal” (5), de toepassing van de communautaire richtsnoeren inzake staatssteun ter bevordering van risicokapitaalinvesteringen in kleine en middelgrote ondernemingen (6), en de toepassing van de communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie (7).

De Commissie heeft ook over voldoende ervaring opgedaan bij de toepassing van de artikelen 87 en 88 op opleidingssteun, werkgelegenheidssteun, milieusteun, steun ten behoeve van onderzoek, ontwikkeling en innovatie, en regionale steun ten aanzien van zowel kmo’s als grote ondernemingen, met name in het kader van de toepassing van Verordening (EG) nr. 68/2001 van de Commissie van 12 januari 2001 betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het EG-Verdrag op opleidingssteun (8), Verordening (EG) nr. 2204/2002 van de Commissie van 12 december 2002 betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het EG-Verdrag op werkgelegenheidssteun (9), Verordening (EG) nr. 1628/2006 van de Commissie van 24 oktober 2006 betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het Verdrag op nationale regionale investeringssteun (10), de communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek en ontwikkeling (11), de communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie, de Communautaire kaderregeling van 2001 inzake staatssteun ten behoeve van het milieu (12), de communautaire richtsnoeren van 2008 inzake staatssteun voor milieubescherming (13) en de richtsnoeren inzake regionale steunmaatregelen 2007-2013 (14).

In het licht van deze ervaring dienen sommige van de voorwaarden die door de Verordeningen (EG) nrs 68/2001, 70/2001, 2204/2002 en 1628/2006 zijn vastgesteld, te worden aangepast. Met het oog op vereenvoudiging en om een doelmatiger toezicht door de Commissie op de steun te garanderen, dienen deze instrumenten door één enkele verordening te worden vervangen. De vereenvoudiging dient onder meer voort te vloeien uit een stel gemeenschappelijke geharmoniseerde definities en gemeenschappelijke horizontale bepalingen, zoals die in hoofdstuk I van de onderhavige verordening zijn vastgesteld. Om de samenhang van de wetgeving op het gebied van staatssteun te verzekeren, zijn de definities van „steun” of „steunmaatregel”, „steunregeling” en „ad-hoc steun” identiek aan de definities die van deze begrippen zijn gegeven in Verordening (EG) nr. 659/1999 van de Raad van 22 maart 1999 tot vaststelling van nadere bepalingen voor de toepassing van artikel 93 van het EG-Verdrag (15). Deze vereenvoudiging is van wezenlijk belang om ervoor te zorgen dat de Lissabon-strategie voor groei en banen resultaten oplevert, met name voor kmo’s.

Deze verordening dient alle steun vrij te stellen die aan alle desbetreffende voorwaarden van deze verordening voldoet, alsmede alle steunregelingen, mits alle individuele steun die in het kader van dergelijke regeling kan worden verleend, aan alle desbetreffende voorwaarden van deze verordening voldoet. Om doorzichtigheid en een doelmatiger toezicht te garanderen, dient alle individuele steun die krachtens deze verordening wordt verleend, een uitdrukkelijke verwijzing te bevatten naar de toepasselijke bepaling van hoofdstuk II en naar de nationale rechtsgrondslag waarop de individuele steun is gebaseerd.

Om op de tenuitvoerlegging van deze verordening te kunnen toezien, dient de Commissie van de lidstaten ook alle nodige gegevens te kunnen krijgen over de maatregelen die op grond van deze verordening ten uitvoer worden gelegd. Wanneer de lidstaten niet binnen een redelijke termijn inlichtingen over deze steunmaatregelen verschaffen, kan zulks dan ook worden beschouwd als een aanwijzing dat de voorwaarden van deze verordening niet worden nageleefd. Dit niet verschaffen van inlichtingen kan de Commissie doen besluiten dat het voordeel van deze verordening of van het desbetreffende deel van deze verordening voor de toekomst ten aanzien van de betrokken lidstaat wordt ingetrokken en dat alle steunmaatregelen die nadien worden getroffen, daaronder begrepen nieuwe individuele steunmaatregelen die worden getroffen op grond van steunregelingen die voordien onder de toepassing van deze verordening vielen, overeenkomstig artikel 88 van het Verdrag bij de Commissie moeten worden aangemeld. Zodra de lidstaat juiste en volledige gegevens heeft verschaft, dient de Commissie toe te staan dat de verordening opnieuw volledig van kracht is.

Staatssteun in de zin van artikel 87, lid 1, van het Verdrag die niet onder deze verordening valt, dient aan de aanmeldingsverplichting van artikel 88, lid 3, van het Verdrag onderworpen te blijven. Deze verordening dient voor de lidstaten de mogelijkheid onverlet te laten om steun aan te melden waarvan de doelstellingen in overeenstemming zijn met de doelstellingen die onder de toepassing van deze verordening vallen. Dergelijke steun dient door de Commissie met name te worden beoordeeld op grond van de in deze verordening uiteengezette voorwaarden en overeenkomstig de criteria die in specifieke, door de Commissie vastgestelde richtsnoeren of kaderregelingen zijn vastgesteld, wanneer de betrokken steunmaatregel binnen het toepassingsbereik van een dergelijk specifiek instrument valt.

Deze verordening dient niet van toepassing te zijn op exportsteun of steun waarmee binnenlandse producten ten opzichte van ingevoerde producten worden begunstigd. Met name mag de verordening niet gelden voor de oprichting en exploitatie van een distributienet in andere landen. Steun ter financiering van de kosten van deelneming aan handelsbeurzen of van studies of adviseringsdiensten die noodzakelijk zijn om een nieuw of een bestaand product op een nieuwe markt uit te brengen, dient in de regel geen exportsteun te zijn.

Deze verordening dient te gelden voor nagenoeg alle sectoren. In de sector visserij en aquacultuur dient met deze verordening alleen steun te worden vrijgesteld op het gebied van onderzoek, ontwikkeling en innovatie, steun in de vorm van risicokapitaal, opleidingssteun en steun voor kwetsbare en gehandicapte werknemers.

Wat de landbouwsector betreft, dient, gelet op de bijzondere regels die in de sector van de primaire productie van landbouwproducten gelden, met deze verordening alleen steun te worden vrijgesteld op het gebied van onderzoek en ontwikkeling, steun in de vorm van risicokapitaal, opleidingssteun, milieusteun en steun voor kwetsbare en gehandicapte werknemers, voor zover deze categorieën steun niet vallen onder Verordening (EG) nr. 1857/2006 van de Commissie van 15 december 2006 betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het Verdrag op staatssteun voor kleine en middelgrote ondernemingen die landbouwproducten produceren, en tot wijziging van Verordening (EG) nr. 70/2001 (16).

Gezien de overeenkomsten die tussen de verwerking en afzet van landbouwproducten en van niet-landbouwproducten bestaan, dient deze verordening te gelden voor de verwerking en afzet van landbouwproducten mits aan bepaalde voorwaarden is voldaan.

Noch activiteiten op landbouwbedrijven die nodig zijn om een product voor te bereiden voor de eerste verkoop, noch de eerste verkoop aan wederverkopers of verwerkende bedrijven dienen voor de toepassing van deze verordening als verwerking of afzet te worden beschouwd. Het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen heeft verklaard dat de lidstaten, wanneer de Gemeenschap een regeling voor de totstandbrenging van een gemeenschappelijke marktordening in een bepaalde landbouwsector heeft vastgesteld, zich dienen te onthouden van elke maatregel die daarvan afwijkt of er inbreuk op maakt. Daarom dient deze verordening niet te gelden voor steun waarvan het steunbedrag wordt vastgesteld op grond van de prijs of de hoeveelheid afgenomen of op de markt gebrachte producten en dient zij evenmin te gelden voor steun waaraan de verplichting is gekoppeld om deze met primaire producenten te delen.

Gelet op Verordening (EG) nr. 1407/2002 van de Raad van 23 juli 2002 betreffende staatssteun voor de kolenindustrie (17) dient deze verordening niet op steun ten behoeve van activiteiten in de kolenindustrie van toepassing te zijn, met uitzondering van opleidingssteun, steun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie, en milieusteun.

Wanneer een regionale steunregeling is bedoeld om regionale doelstellingen te verwezenlijken, maar op specifieke economische sectoren is toegespitst, kunnen de objectieve en waarschijnlijke effecten van de regeling eerder sectoraal dan horizontaal zijn. Daarom dient de vrijstelling van de aanmeldingsverplichting niet te gelden voor op specifieke economische sectoren toegespitste regionale steunregelingen, noch voor regionale steun ten behoeve van activiteiten in de ijzer- en staalindustrie, in de scheepsbouw (zoals bepaald in de mededeling van de Commissie betreffende de verlenging van de kaderregeling inzake staatssteun aan de scheepsbouw (18)) of in de synthetischevezelindustrie. De toeristische sector speelt echter een belangrijke rol in de nationale economieën en heeft over het algemeen een bijzonder gunstig effect op de regionale ontwikkeling. Regionale steunregelingen die op toeristische activiteiten zijn gericht, dienen daarom van de aanmeldingsverplichting te worden vrijgesteld.

Steun aan ondernemingen in moeilijkheden in de zin van de communautaire richtsnoeren inzake reddings- en herstructureringssteun aan ondernemingen in moeilijkheden (19) dient op grond van die richtsnoeren te worden beoordeeld, om te vermijden dat deze worden omzeild. Steun aan deze ondernemingen dient daarom van het toepassingsbereik van deze verordening te worden uitgesloten. Ter vermindering van de administratieve belasting voor de lidstaten wanneer zij aan kmo’s steun verlenen die onder deze verordening valt, dient de definitie van wat als een onderneming in moeilijkheden moet worden beschouwd, te worden vereenvoudigd, in vergelijking met de in die richtsnoeren gehanteerde definitie. Voorts moeten kmo’s die minder dan drie jaar geleden zijn opgericht, voor de toepassing van deze verordening, gedurende deze periode niet als ondernemingen in moeilijkheden worden aangemerkt, tenzij zij naar het toepasselijke nationale recht aan de voorwaarden voldoen om aan een collectieve insolventieprocedure te worden onderworpen. Deze vereenvoudigingen dienen geen afbreuk te doen aan de kwalificatie van deze kmo’s op grond van die richtsnoeren ten aanzien van niet onder deze verordening vallende steun, noch aan de kwalificatie, op grond van deze verordening, van grote ondernemingen als ondernemingen in moeilijkheden, die onder de toepassing van de volledige definitie in de genoemde richtsnoeren blijven vallen.

De Commissie dient ervoor te waken dat goedgekeurde steun de voorwaarden waaronder het handelsverkeer plaatsvindt, zodanig verandert dat het gemeenschappelijk belang wordt geschaad. Daarom dient steun aan een begunstigde ten aanzien waarvan een uitstaand bevel tot terugvordering bestaat ingevolge een eerdere beschikking van de Commissie waarin de steun onrechtmatig en onverenigbaar met de gemeenschappelijke markt is verklaard, van de toepassing van deze verordening te worden uitgesloten. Bijgevolg blijven voor elke ad-hoc steun die aan een dergelijke begunstigde wordt uitgekeerd, en voor elke steunregeling die geen bepaling bevat waarin dergelijke begunstigden uitdrukkelijk worden uitgesloten, de aanmeldingsvereisten van artikel 88, lid 3, van het Verdrag gelden. Deze bepaling dient niet af te doen aan het gewettigd vertrouwen van begunstigden van steunregelingen ten aanzien van wie er geen uitstaand bevel tot terugvordering bestaat.

Ter verzekering van een samenhangende toepassing van de communautaire staatssteunregels alsmede om redenen van administratieve vereenvoudiging, dienen de definities van de termen die relevant zijn in het kader van verschillende onder deze verordening vallende categorieën steun te worden geharmoniseerd.

Bij de berekening van de steunintensiteit dienen alle gebruikte cijfers de cijfers vóór aftrek van belastingen of andere heffingen te zijn. Bij het berekenen van de steunintensiteiten dient voor steun die in verschillende tranches wordt uitgekeerd, door discontering de waarde op het tijdstip van de steunverlening te worden berekend. De bij discontering gehanteerde rentevoet dient het referentiepercentage te zijn dat op het tijdstip van de steunverlening geldt, zoals bepaald in de mededeling van de Commissie over de herziening van de methode waarmee de referentie- en disconteringspercentages worden vastgesteld (20).

Wanneer steun wordt toegekend in de vorm van belastingvrijstellingen of verlagingen van in de toekomst verschuldigde belastingen, vindt de discontering van de steuntranches plaats op basis van de referentiepercentages die gelden op de diverse tijdstippen dat de belastingvoordelen effectief worden, mits een bepaalde, in bruto-subsidie-equivalent uitgedrukte steunintensiteit in acht wordt genomen. In het geval van belastingvrijstellingen of verlagingen van in de toekomst verschuldigde belastingen zijn het toepasselijke referentiepercentage en het precieze bedrag van de steuntranches misschien niet vooraf bekend. In een dergelijke context dienen de lidstaten vooraf een plafond te bepalen voor de gedisconteerde waarde van de steun, zodat de toepasselijke steunintensiteit in acht wordt genomen. Wanneer nadien het steunbedrag van de steuntranche in een bepaald jaar bekend wordt, kan discontering gebeuren op basis van het op dat tijdstip toepasselijke referentiepercentage. De gedisconteerde waarde van elke steuntranche dient op het totale maximumbedrag in mindering te worden gebracht.

Met het oog op doorzichtige, gelijke behandeling en doelmatig toezicht dient deze verordening alleen voor doorzichtige steun te gelden. Doorzichtige steun is steun waarvan het bruto-subsidie-equivalent vooraf precies kan worden berekend zonder dat een risicoanalyse hoeft te worden uitgevoerd. Met name dient steun in de vorm van leningen als doorzichtig te gelden indien voor het berekenen van het bruto-subsidie-equivalent het referentiepercentage is gebruikt, zoals dat is bepaald in de mededeling van de Commissie over de herziening van de methode waarmee de referentie- en disconteringspercentages worden vastgesteld. Steun vervat in belastingmaatregelen dient als doorzichtig te gelden indien door de maatregel wordt voorzien in een maximum dat garandeert, dat de toepasselijke drempel niet wordt overschreden. In het geval van verlagingen van milieubelastingen, waarvoor uit hoofde van deze verordening geen drempel voor individuele aanmelding geldt, hoeft geen maximum te worden opgenomen om de maatregel als doorzichtig te kunnen aanmerken.

Steun in de vorm van garantieregelingen dient als doorzichtig te gelden indien de methodiek voor het berekenen van het bruto-subsidie-equivalent na aanmelding daarvan door de Commissie is goedgekeurd en, in het geval van regionale investeringssteun, ook wanneer de Commissie die methodiek heeft goedgekeurd na de vaststelling van Verordening (EG) nr. 1628/2006. De Commissie dient dergelijke aanmeldingen te beoordelen op grond van de mededeling van de Commissie betreffende de toepassing van de artikelen 87 en 88 van het EG-Verdrag op staatssteun in de vorm van garanties (21). Steun vervat in garantieregelingen dient ook als doorzichtig te worden aangemerkt wanneer de begunstigde een kmo is en het bruto-subsidie-equivalent is berekend op basis van de safe-harbour-premies die in de punten 3.3 en 3.5 van die mededeling zijn vastgesteld.

Gezien de moeilijkheden om het subsidie-equivalent van steun in de vorm van terugbetaalbare voorschotten te berekenen, dient dit soort steun alleen onder de toepassing van deze verordening te vallen wanneer het totale bedrag van het terugbetaalbare voorschot lager ligt dan de drempel voor individuele aanmelding en de maximum steunintensiteiten, zoals die in deze verordening zijn vastgesteld.

Gezien het hogere risico op verstoring van de mededinging, dienen grote steunbedragen nog steeds op individuele basis door de Commissie te worden beoordeeld. Daarom dienen voor elke categorie steun die onder de toepassing van deze verordening valt, drempels te worden vastgesteld op een niveau waarbij de desbetreffende steuncategorie en de ervan te verwachten effecten op de mededinging in aanmerking worden genomen. Voor steun welke boven die drempels uitkomt, blijft de aanmeldingsverplichting van artikel 88, lid 3, van het Verdrag gelden.

Om te garanderen dat steun evenredig is en tot het noodzakelijke steunbedrag beperkt blijft, dienen de drempels, waar mogelijk, te worden uitgedrukt als steunintensiteiten in verhouding tot een reeks in aanmerking komende kosten. Voor steun in de vorm van risicokapitaal dient de drempel als maximale steunbedragen te worden bepaald, omdat deze drempel is gebaseerd op een vorm van steun waarvan de subsidiabele kosten moeilijk zijn te bepalen.

De drempels inzake steunintensiteit of steunbedragen dienen, rekening houdend met de ervaring van de Commissie, op een zodanig niveau te worden vastgesteld dat een passend evenwicht wordt bereikt tussen het streven naar zo weinig mogelijk vervalsing van de mededinging in de gesteunde sector en het aanpakken van het desbetreffende marktfalen of cohesieprobleem. Wat regionale investeringssteun betreft, deze drempel dient te worden vastgesteld op een niveau waarbij met de krachtens de regionale steunkaarten toegestane steunintensiteiten rekening wordt gehouden.

Om te bepalen of de in deze verordening vastgestelde drempels voor individuele aanmelding en de maximale steunintensiteiten worden nageleefd, dient het totale bedrag aan steun van de overheid ten behoeve van de gesteunde activiteit of het gesteunde project in aanmerking te worden genomen, ongeacht of de steun uit lokale, regionale, nationale of communautaire bronnen wordt gefinancierd.

Voorts dienen in deze verordening de omstandigheden nader te worden vastgesteld waarin verschillende categorieën steun die onder de toepassing van deze verordening vallen, kunnen worden gecumuleerd. Wat betreft de cumulering van onder deze verordening vallende steun met steun die niet onder deze verordening valt, dient rekening te worden gehouden met het besluit van de Commissie waarmee de niet onder deze verordening vallende steun wordt goedgekeurd, alsmede met de staatssteunregels waarop dat besluit is gebaseerd. Bijzondere bepalingen dienen te gelden ten aanzien van de cumulering van steun voor gehandicapte werknemers met andere categorieën steun, met name investeringssteun, die op basis van de betrokken loonkosten kan worden berekend. Deze verordening dient ook een bepaling te bevatten inzake cumulering van steunmaatregelen waarvan de in aanmerking komende kosten kunnen worden bepaald, en steunmaatregelen waarvan de in aanmerking komende kosten niét kunnen worden bepaald.

Om te waarborgen dat de steun noodzakelijk is en als prikkel fungeert om verdere activiteiten of projecten te ontwikkelen, dient deze verordening niet te gelden voor activiteiten waartoe de begunstigde reeds onder marktvoorwaarden zou overgaan. Wat onder deze verordening vallende kmo-steun betreft, dient deze prikkel geacht te worden aanwezig te zijn wanneer, vooraleer de activiteiten met betrekking tot de tenuitvoerlegging van het gesteunde project of de gesteunde activiteiten van start zijn gegaan, de kmo een steunaanvraag bij de lidstaat heeft ingediend. Wat betreft steun aan kmo’s in de vorm van risicokapitaal, garanderen de voorwaarden die in deze verordening zijn vastgesteld ten aanzien van met name de omvang van de investeringstranches per begunstigde onderneming, de mate van betrokkenheid van particuliere investeerders, en overwegingen die met name verband houden met de grootte van de onderneming en de gefinancierde ondernemingsfase, dat de risicokapitaalmaatregel een stimulerend effect zal hebben.

Wat betreft onder deze verordening vallende steun ten behoeve van een begunstigde die een grote onderneming is, dient de lidstaat, naast de voorwaarden die voor kmo’s gelden, zich er ook van te vergewissen dat de begunstigde — in een intern document — de levensvatbaarheid van het gesteunde project of de gesteunde activiteit heeft onderzocht in een scenario mét en een scenario zonder steun. De lidstaat dient zich ervan te vergewissen dat in dit interne document wordt bevestigd dat er sprake is van een wezenlijke toename in omvang of reikwijdte van het project/de activiteit, een wezenlijke toename van het totale bedrag dat de begunstigde aan het gesteunde project of de gesteunde activiteit uitgeeft, of een wezenlijke verhoging van de snelheid die nodig is om het project of de activiteit in kwestie af te ronden. Bij regionale steun mag het stimulerende effect worden aangetoond op grond van het feit dat het investeringsproject, zonder de steun, niet als dusdanig in het steungebied zou zijn uitgevoerd.

Wat betreft steun ten behoeve van kwetsbare of gehandicapte werknemers, dient het stimulerende effect geacht te worden aanwezig te zijn wanneer de betrokken steunmaatregel resulteert in een nettotoename van het aantal kwetsbare of gehandicapte werknemers die door de betrokken onderneming in dienst wordt genomen, dan wel resulteert in aanvullende kosten ten behoeve van faciliteiten of uitrusting ten behoeve van gehandicapte werknemers. Ingeval de begunstigde van steun ten behoeve van het in dienst hebben van gehandicapte werknemers, reeds voordat hij gehandicapte werknemers in dienst had, steun ontving die voldeed aan de voorwaarden van Verordening (EG) nr. 2204/2002 of die individueel door de Commissie is goedgekeurd, wordt, voor de toepassing van deze verordening, aangenomen dat, indien met de voordien bestaande steunmaatregel werd voldaan aan de voorwaarde van een nettotoename van het aantal gehandicapte werknemers, die voorwaarde nog steeds als vervuld geldt.

Ten aanzien van fiscale steunmaatregelen dienen specifieke voorwaarden te gelden wat stimulerend effect betreft, omdat deze steun wordt verleend op grond van procedures die verschillen van die voor andere categorieën steun. Verlagingen van milieubelastingen die aan de voorwaarden van Richtlijn 2003/96/EG van de Raad van 27 oktober 2003 tot herstructurering van de communautaire regeling voor de belasting van energieproducten en elektriciteit (22) voldoen en die onder de toepassing van deze verordening vallen, dienen te worden geacht een stimulerend effect te hebben, aangezien deze verlaagde percentages ten minste indirect tot de verbetering van de milieubescherming bijdragen doordat zij het mogelijk maken de betrokken belastingregeling goed te keuren of voort te zetten, en zodoende de ondernemingen die de milieubelasting verschuldigd zijn, prikkelen hun vervuilingniveau te verlagen.

Voorts dient ad-hoc steun voor grote ondernemingen, omdat het stimulerende effect daarvan als moeilijk aantoonbaar geldt, van het toepassingsbereik van deze verordening te worden uitgesloten. De Commissie dient in het kader van de aanmelding van de betrokken steun het bestaan van een dergelijk stimulerend effect na te gaan aan de hand van de criteria die in de toepasselijke richtsnoeren, kaderregelingen of andere communautaire instrumenten zijn vastgesteld.

Om doorzichtige en doelmatig toezicht, overeenkomstig artikel 3 van Verordening (EG) nr. 994/98, te garanderen, dient een model te worden vastgesteld dat de lidstaten moeten gebruiken om de Commissie de beknopte informatie te verstrekken telkens wanneer krachtens deze verordening een steunregeling ten uitvoer wordt gelegd of ad-hoc steun wordt toegekend. Deze beknopte informatie dient voor de publicatie van de maatregel in het Publicatieblad van de Europese Unie en op het internet te worden gebruikt. De beknopte informatie dient de Commissie te worden gezonden in elektronisch formaat, gebruikmakend van de geëigende IT-toepassing. De betrokken lidstaat dient de volledige tekst van die steunmaatregel op het internet bekend te maken. In het geval van ad-hoc steunmaatregelen mag de bedrijfsgevoelige informatie worden geschrapt. De naam van de begunstigde en het steunbedrag dienen echter niet als bedrijfsgevoelige informatie te worden beschouwd. De lidstaten zorgen ervoor dat die tekst op internet toegankelijk blijft zolang de steunmaatregel van kracht is. Met uitzondering van steun in de vorm van belastingmaatregelen, dient het steunverleningsbesluit ook een verwijzing te bevatten naar de specifieke bepaling of bepalingen van hoofdstuk II van deze verordening die voor dergelijk besluit relevant is of zijn.

Om doorzichtig en doelmatig toezicht te garanderen, dient de Commissie specifieke vereisten vast te stellen ten aanzien van de vorm en de inhoud van het jaarlijkse verslag dat de lidstaten bij haar moeten indienen. Voorts is het passend, overeenkomstig de vereisten van artikel 15 van Verordening (EG) nr. 659/1999, regels vast te stellen betreffende de dossiers die de lidstaten over de krachtens deze verordening vrijgestelde steunregelingen en individuele steunmaatregelen moeten aanleggen.

Verdere voorwaarden dienen te worden vastgesteld waaraan de krachtens deze verordening vrijgestelde steunmaatregelen dienen te voldoen. Gelet op artikel 87, lid 3, onder a) en c), van het Verdrag kan dergelijke steun alleen in het gemeenschappelijk belang zijn wanneer hij evenredig is aan het marktfalen of de handicaps die moeten worden overwonnen. Daarom is het passend het toepassingsbereik van deze verordening, voor zover die investeringssteun betreft, te beperken tot steun verleend met betrekking tot bepaalde materiële of immateriële investeringen. Gezien de overcapaciteit in de vervoerssector in de Gemeenschap en de specifieke problemen van de mededingingsverstoringen in het vrachtvervoer over de weg en het luchtvervoer, dienen vervoermiddelen en vervoersuitrusting niet tot de in aanmerking komende investeringskosten te worden gerekend voorzover het gaat om ondernemingen die hun belangrijkste economische activiteit in deze vervoerssectoren verrichten. Bijzondere bepalingen moeten gelden ten aanzien van de definitie van materiële activa ten behoeve van milieusteun.

Overeenkomstig de beginselen die voor steun in de zin van artikel 87, lid 1, van het Verdrag gelden, dient steun geacht te worden te zijn verleend op het tijdstip waarop de begunstigde krachtens de toepasselijke nationale wet- en regelgeving een wettelijke aanspraak op de steun verwerft.

Om te vermijden dat bij investeringen de factor kapitaal ten koste van de factor arbeid wordt begunstigd, dient in de mogelijkheid te worden voorzien om de omvang van investeringssteun aan kmo’s en regionale steun te bepalen hetzij op grond van de investeringskosten, hetzij op grond van de kosten van de rechtsreeks door een investeringsproject geschapen arbeidsplaatsen.

Milieusteunregelingen in de vorm van belastingverlagingen, steun voor kwetsbare werknemers, regionale investeringssteun, steun voor nieuw opgerichte kleine ondernemingen, steun voor nieuw, door vrouwelijke ondernemers opgerichte ondernemingen of steun in de vorm van risicokapitaal verschafte steun die op ad-hoc basis wordt verleend, kan op de mededinging in de betrokken markt een grote impact hebben, omdat daarmee de begunstigde ten opzichte van andere ondernemingen die deze steun niet ontvangen, wordt begunstigd. Omdat ad-hoc steun aan slechts één onderneming wordt verleend, valt daarvan ook slechts een beperkt structureel effect te verwachten voor milieu, werkgelegenheid voor gehandicapte of kwetsbare werknemers, regionale cohesie of het marktfalen op de risicokapitaalmarkt. Daarom dienen steunregelingen met betrekking tot deze categorieën steun krachtens deze verordening te worden vrijgesteld, terwijl ad-hoc steun bij de Commissie dient te worden aangemeld. Met deze verordening dient evenwel ad-hoc regionale steun te worden vrijgesteld wanneer deze ad-hoc steun wordt gebruikt ter aanvulling van op grond van een regionale investeringssteunregeling verleende steun, waarbij het ad-hoc bestanddeel ten hoogste 50 % mag bedragen van de totale steun die ten behoeve van de investering wordt verleend.

Bij de bepalingen van deze Verordening inzake investerings- en werkgelegenheidsteun ten behoeve van kmo’s wordt, anders dan bij Verordening (EG) nr. 70/2001 het geval was, niet voorzien in een mogelijkheid de maximale steunintensiteiten te verhogen door middel van een regionale verhoging. Het moet evenwel mogelijk worden gemaakt, dat de maximum steunintensiteiten die in de bepalingen betreffende regionale investeringssteun zijn bepaald, ook worden toegestaan aan kmo’s, mits de voorwaarden voor het toekennen van regionale investerings- en werkgelegenheidssteun zijn vervuld. Evenmin moeten de bepalingen inzake steun ten behoeve van milieu-investeringen in de mogelijkheid voorzien, de maximale steunintensiteiten door middel van een regionale verhoging op te trekken. Ook moeten de maximum steunintensiteiten die door de bepalingen over regionale steun zijn bepaald, kunnen worden toegepast op projecten die een positieve uitwerking op het milieu hebben, mits de voorwaarden voor het toekennen van regionale steun zijn vervuld.

Doordat met regionale steun de handicaps van achterstandsgebieden worden aangepakt, wordt met dit soort steun de economische, sociale en territoriale cohesie van de lidstaten en van de Gemeenschap als geheel bevorderd. Regionale steun is bedoeld om de ontwikkeling van gebieden met de grootste achterstand te stimuleren door binnen een duurzaam kader investeringen en het scheppen van banen te ondersteunen. Deze steun stimuleert de oprichting van nieuwe vestigingen, de uitbreiding van bestaande vestigingen, de diversificatie van de productie van een vestiging naar nieuwe, bijkomende producten, of een fundamentele verandering in het totale productieproces van een bestaande vestiging.

Om te voorkomen dat grote regionale investeringsprojecten kunstmatig worden opgesplitst in onderprojecten en aldus onder de in deze verordening vastgestelde aanmeldingsdrempels uitkomen, moet een groot investeringsproject als één investeringsproject worden aangemerkt, indien de investering binnen een periode van drie jaar door dezelfde onderneming of ondernemingen wordt uitgevoerd en bestaat in vaste activa die economisch ondeelbaar met elkaar zijn verbonden. Ter bepaling of een investering economisch ondeelbaar is verbonden, dienen de lidstaten de technische, functionele en strategische banden en de onmiddellijke geografische nabijheid in aanmerking te nemen. De economische ondeelbaarheid dient te worden beoordeeld, onafhankelijk van de eigendomsverhoudingen. Dit betekent dat, ter bepaling of een groot investeringsproject één investeringsproject vormt, de beoordeling dezelfde is, ongeacht of het project wordt uitgevoerd door één onderneming, door meer ondernemingen die de investeringskosten delen, of door meer ondernemingen die de kosten van de afzonderlijke investeringen binnen hetzelfde investeringsproject dragen (bijvoorbeeld in het geval van een gemeenschappelijke onderneming).

Anders dan bij regionale steun die moet worden beperkt tot steungebieden, moeten investerings- en werkgelegenheidssteun voor kmo’s zowel in steungebieden als daarbuiten kunnen worden verleend. De lidstaten moeten in steungebieden dus investeringssteun kunnen verlenen, mits zij alle voor regionale investerings- en werkgelegenheidssteun geldende voorwaarden dan wel alle voor investerings- en werkgelegenheidssteun ten behoeve van kmo’s geldende voorwaarden naleven.

De economische ontwikkeling van de steungebieden heeft te lijden onder betrekkelijk weinig ondernemerschap en met name onder benedengemiddeld lage percentages startende ondernemingen. Daarom dient in deze verordening een nieuwe vorm van steun te worden opgenomen, die bovenop regionale investeringssteun kan worden verleend, om prikkels te kunnen geven ter ondersteuning van het starten van ondernemingen en de vroege ontwikkeling van kleine ondernemingen in steungebieden. Om te verzekeren dat deze steun ten behoeve van startende ondernemingen in steungebieden daadwerkelijk doelgericht is, dient deze categorie steun te worden gemoduleerd afhankelijk van de moeilijkheden waarmee elke soort gebied heeft te kampen. Voorts dient deze steun, ter voorkoming van een onaanvaardbaar risico op mededingingsverstoringen, zoals het wegdrukken van bestaande ondernemingen, strikt tot kleine ondernemingen te worden beperkt, dient het bedrag ervan laag te zijn en dient hij degressief te zijn. Het verlenen van steun die uitsluitend is bedoeld voor nieuw opgerichte kleine ondernemingen of voor nieuwe, door vrouwelijke ondernemers opgerichte ondernemingen, kan verkeerde prikkels geven aan bestaande kleine ondernemingen om hun onderneming te sluiten en her op te richten om zo dit soort steun te krijgen. De lidstaten dienen zich van dit risico bewust te zijn en steunregelingen op zodanige wijze uit te werken, dat dit probleem wordt voorkomen, bijvoorbeeld door beperkingen te stellen aan aanvragen van eigenaren van recent gesloten ondernemingen.

De economische ontwikkeling in de Gemeenschap kan te lijden hebben onder te weinig ondernemerschap bij bepaalde categorieën van de bevolking, die te kampen hebben met bepaalde nadelen, zoals bij de toegang tot kapitaal. De Commissie heeft op dit punt de mogelijke aanwezigheid van ten aanzien van uiteenlopende categorieën personen marktfalen onderzocht, en kan in dit stadium concluderen dat er met name bij vrouwen, vergeleken met mannen, benedengemiddeld lage percentages startende ondernemingen zijn, zoals onder meer uit statistische gegevens van Eurostat blijkt. Daarom dient in deze verordening een categorie steun te worden opgenomen waarbij prikkels worden gegeven voor de oprichting van ondernemingen door vrouwelijke ondernemers, zodat het specifieke marktfalen wordt aangepakt waarmee vrouwen te kampen hebben, vooral wat betreft de toegang tot financiering. Vrouwen ondervinden ook bijzondere moeilijkheden met betrekking tot het dragen van de zorgkosten voor familieleden. Deze categorie steun moet het mogelijk maken een daadwerkelijke en geen formele gelijkheid tot stand te brengen, door de feitelijke ongelijkheden op het gebied van ondernemerschap te verminderen, in overeenstemming met de vereisten van de rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen. Bij het verstrijken van deze verordening zal de Commissie opnieuw moeten bezien, of het toepassingsgebied van deze vrijstelling en de daaronder vallende categorieën begunstigden, gerechtvaardigd blijven.

Duurzame ontwikkeling is, samen met concurrentievermogen en leveringszekerheid van energie, een van de hoofdpijlers van de Lissabon-strategie voor groei en werkgelegenheid. Duurzame ontwikkeling is onder meer gebaseerd op een hoog niveau van bescherming en verbetering van de kwaliteit van het milieu. Het stimuleren van een duurzaam milieu en de strijd tegen klimaatverandering leiden tot meer leveringszekerheid, het vrijwaren van het concurrentievermogen van de Europese economieën en de beschikbaarheid van betaalbare energie. De sector milieubescherming wordt vaak geconfronteerd met marktfalen in de vorm van negatieve externaliteiten. Onder normale marktomstandigheden krijgen ondernemingen niet noodzakelijkerwijs een prikkel om hun vervuiling te verminderen omdat met dergelijke vermindering hun kosten kunnen stijgen. Wanneer ondernemingen niet worden verplicht de kosten van vervuiling te internaliseren, draagt de samenleving als geheel deze kosten. Deze internalisering van milieukosten kan worden gegarandeerd door milieuregels of milieubelastingen op te leggen. Het ontbreken van op communautair niveau volledig geharmoniseerde milieunormen zorgt voor een ongelijk speelveld. Bovendien kan een nog hoger niveau van milieubescherming worden bereikt door initiatieven om verder te gaan dan de verplichte communautaire normen, die de concurrentiepositie van de betrokken onderneming kunnen schaden.

Daar bij de toepassing van de communautaire richtsnoeren inzake staatssteun voor milieubescherming voldoende ervaring is opgedaan, dienen investeringssteun die ondernemingen in staat stelt communautaire normen te overtreffen of om, bij ontstentenis van communautaire normen, het niveau van de milieubescherming te doen toenemen, steun voor de aanschaf van nieuwe vervoersmiddelen die verder gaan dan communautaire normen of die, bij ontstentenis van communautaire normen, het niveau van milieubescherming doen toenemen, steun voor vroege aanpassing door kmo’s aan toekomstige communautaire normen, milieu-investeringssteun ten behoeve van energiebesparing, milieu-investeringssteun ten behoeve van hoogrenderende warmtekrachtkoppeling, milieu-investeringssteun ter stimulering van hernieuwbare energiebronnen, daaronder begrepen investeringssteun ten behoeve van duurzame biobrandstoffen, steun voor milieustudies en bepaalde steun in de vorm van verlagingen van milieubelastingen te worden vrijgesteld van de aanmeldingsverplichting.

De onder deze verordening vallende steun in de vorm van belastingverlagingen ten gunste van milieubescherming dient, overeenkomstig de communautaire richtsnoeren inzake staatssteun voor milieubescherming, tot een periode van 10 jaar beperkt te zijn. Na die periode moeten de lidstaten het passende karakter van de betrokken belastingverlagingen opnieuw beoordelen. Een en ander dient voor de lidstaten de mogelijkheid onverlet te laten om op grond van deze verordening deze of soortgelijke maatregelen opnieuw vast te stellen, nadat zij een dergelijke nieuwe beoordeling hebben gemaakt.

Een juiste berekening van de extra investerings- of productiekosten om milieubescherming te verkrijgen is van wezenlijk belang om uit te maken of de steun al dan niet met artikel 87, lid 3, van het Verdrag verenigbaar is. Zoals in de communautaire richtsnoeren inzake staatssteun voor milieubescherming is uiteengezet, dienen de in aanmerking komende kosten beperkt te blijven tot de extra investeringskosten die nodig zijn om een hoger niveau van milieubescherming te bereiken.

Gezien de moeilijkheden die kunnen rijzen, met name ten aanzien van de aftrek van de uit de extra investeringen resulterende baten, dient te worden voorzien in een vereenvoudigde methode ter berekening van de extra-investeringskosten. Daarom dienen deze kosten voor de toepassing van deze verordening te worden berekend zonder de exploitatiebaten, kostenbesparingen of extra bijproducten in aanmerking te nemen en zonder de exploitatiekosten gedurende de levensduur van de investering in aanmerking te nemen. De op grond van deze verordening voor de verschillende betrokken categorieën milieu-investeringssteun vastgestelde maximum steunintensiteiten zijn daarom stelselmatig verlaagd ten opzichte van de in de richtsnoeren van de Commissie inzake staatssteun voor milieubescherming vastgestelde maximum steunintensiteiten.

Wat betreft de milieusteun ten behoeve van investeringen in energiebesparingen dient de lidstaten de keuze te worden gelaten of zij kiezen voor een vereenvoudigde berekeningsmethodiek dan wel voor een berekening van de volledige kosten, die identiek is aan die welke in de communautaire richtsnoeren inzake staatssteun voor milieubescherming is vastgesteld. Gelet op de bijzondere praktische moeilijkheden die zich kunnen voordoen bij de toepassing van de methode voor de berekening van de volledige kosten, dienen deze methoden door een externe accountant te worden gecertificeerd.

Wat betreft milieusteun ten behoeve van investeringen in warmtekrachtkoppeling en milieusteun ten behoeve van investeringen ter bevordering van hernieuwbare energiebronnen, dienen de extra kosten voor de toepassing van deze verordening te worden berekend zonder andere steunmaatregelen die ten behoeve van dezelfde in aanmerking komende kosten worden verleend, in aanmerking te nemen, met uitzondering van andere steun ten behoeve van milieu-investeringen.

Wat betreft investeringen voor waterkrachtinstallaties dient te worden opgemerkt dat de gevolgen waarvan voor het milieu tweevoudig kunnen zijn. Voor een lage uitstoot van broeikasgassen bieden zij zeker mogelijkheden. Zij kunnen echter ook negatieve gevolgen hebben, bijvoorbeeld voor watersystemen en de biodiversiteit.

Om verschillen die tot mededingingsvervalsingen zouden kunnen leiden weg te nemen, om de coördinatie van de verschillende communautaire en nationale initiatieven met betrekking tot kmo’s te vergemakkelijken en om de administratieve duidelijkheid en de rechtszekerheid te bevorderen, dient in deze verordening de definitie van kmo te worden gebruikt die is neergelegd in Aanbeveling 2003/361/EG van de Commissie van 6 mei 2003 betreffende de definitie van kleine, middelgrote en micro-ondernemingen (23).

Kmo’s spelen een bepalende rol bij het scheppen van arbeidsplaatsen en dragen, meer algemeen, bij tot sociale stabiliteit en economisch dynamisme. Toch kan hun ontwikkeling worden geremd door marktfalen, waardoor deze kmo’s te lijden hebben van typische handicaps. Kmo’s hebben het vaak moeilijk om kapitaal, risicokapitaal of leningen te krijgen, gezien de risicoaversie van bepaalde financiële markten en de beperkte zekerheden die zij mogelijk kunnen bieden. Door hun beperkte middelen hebben zij mogelijk ook beperktere toegang tot informatie, met name wat betreft nieuwe technologie en potentiële markten. Ter bevordering van de ontwikkeling van de economische activiteiten van kmo’s, dienen bij deze verordening bepaalde categorieën steun te worden vrijgesteld wanneer deze ten behoeve van kmo’s worden verleend. Bijgevolg is het gerechtvaardigd dit soort steun van voorafgaande aanmelding vrij te stellen en, uitsluitend voor de toepassing van deze verordening, aan te nemen dat, wanneer een begunstigde aan de in bijlage I bij deze verordening opgenomen kmo-definitie voldoet, die kmo, mits de steun de toepasselijke aanmeldingsdrempel niet overschrijdt, kan worden geacht in zijn ontwikkeling te worden beperkt door de typische, door marktfalen veroorzaakte kmo-handicaps.

Gelet op de verschillen tussen kleine en middelgrote ondernemingen, dienen voor kleine en voor middelgrote ondernemingen verschillende basissteunintensiteiten en verschillende verhogingen te worden vastgesteld. Marktfalen waaronder kmo’s in het algemeen te lijden hebben, met inbegrip van een moeilijke toegang tot financiering, resulteert bij kleine ondernemingen in nog grotere belemmeringen voor hun ontwikkeling dan bij middelgrote ondernemingen.

Op grond van de ervaring opgedaan bij de toepassing van de communautaire richtsnoeren inzake staatssteun ter bevordering van risicokapitaalinvesteringen in kleine en middelgrote ondernemingen, blijken er in de Gemeenschap een aantal specifieke gevallen te zijn van een falende risicokapitaalmarkt ten aanzien van bepaalde soorten investeringen in bepaalde ontwikkelingsfasen van ondernemingen. Dit marktfalen resulteert uit een onvolkomen afstemming van vraag en aanbod van van risicokapitaal. Daardoor kan het volume risicokapitaal op de markt te beperkt zijn en vinden ondernemingen geen financiering, ook al hebben zij een waardevol commercieel model en groeiperspectieven. De belangrijkste oorzaak van het falen van de risicokapitaalmarkten, dat met name nadelig blijkt te zijn voor de toegang van kmo’s tot kapitaalfinanciering en dat overheidsmaatregelen kan rechtvaardigen, is onvolledige of asymmetrische informatie. Bijgevolg dienen risicokapitaalregelingen die de vorm hebben van zakelijk beheerde investeringsfondsen waarin particuliere investeerders in de vorm van private equity een voldoende aandeel van de middelen verschaffen ter bevordering van winstgerichte risicokapitaalmaatregelen ten behoeve van doelondernemingen, onder bepaalde voorwaarden van de aanmeldingsverplichting te worden vrijgesteld. De voorwaarden dat de investeringsfondsen zakelijk worden beheerd en dat de daaruit volgende risicokapitaalmaatregelen winstgericht zijn, mogen de investeringsfondsen niet verhinderen zich in hun activiteiten toe te leggen op specifieke marktsegmenten, zoals ondernemingen die door vrouwelijke ondernemers zijn opgericht. Deze verordening dient de status van de Europese Investeringsbank en het Europese Investeringsfonds in de zin van de communautaire richtsnoeren risicokapitaalsteun onverlet te laten.

Steun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie kan bijdragen tot economische groei, versterking van de concurrentiepositie en stimulering van de werkgelegenheid. Op grond van de ervaring door de Commissie opgedaan bij de toepassing van Verordening (EG) nr. 364/2004, van de communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek en ontwikkeling en de communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie blijkt dat marktfalen, gezien de beschikbare onderzoeks- en ontwikkelingscapaciteit van zowel kmo’s als grote ondernemingen, kan verhinderen dat de markt de optimale output bereikt, en in een ondoelmatige uitkomst resulteert. Dergelijke ondoelmatige uitkomsten houden doorgaans verband met positieve externaliteiten/kennisspillover, collectieve goederen/kennisspillover, onvolledige en asymmetrische informatie, en coördinatie- en netwerkfalen.

Steun ten behoeve van onderzoek, ontwikkeling en innovatie is met name voor kmo’s van bijzonder belang, omdat een van de structurele nadelen van kmo’s is gelegen in de moeilijkheden die zij kunnen ondervinden om toegang te krijgen tot nieuwe technologische ontwikkelingen, technologieoverdracht of hooggekwalificeerd personeel. Daarom dient steun voor onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten, steun voor technische haalbaarheidsstudies en steun ter dekking van kosten voor industriële eigendomsrechten voor kmo’s, alsmede steun aan jonge, innoverende kleine ondernemingen, steun voor innovatieadviesdiensten en voor diensten inzake innovatieondersteuning, steun voor het uitlenen van hooggekwalificeerd personeel onder bepaalde voorwaarden van de verplichting tot voorafgaande aanmelding te worden vrijgesteld.

Wat projectsteun voor onderzoek en ontwikkeling betreft, het gesteunde deel van het onderzoeksproject dient volledig binnen de categorieën fundamenteel onderzoek, industrieel onderzoek of experimenteel onderzoek te vallen. Wanneer een project verschillende soorten opdrachten omvat, wordt elke opdracht in één van de volgende categorieën ingedeeld: fundamenteel onderzoek, industrieel onderzoek, experimentele ontwikkeling, of niet behorend tot één van deze categorieën. Bij deze indeling hoeft niet noodzakelijk een chronologische benadering van de opeenvolgende fasen — van fundamenteel onderzoek tot activiteiten die dichter bij de markt staan — te worden gevolgd. Bijgevolg is het mogelijk dat een in een latere projectfase uitgevoerde opdracht als industrieel onderzoek wordt aangemerkt. Evenmin valt uit te sluiten dat een activiteit uit een eerdere projectfase experimentele ontwikkeling kan zijn.

In de landbouwsector dient, bepaalde steun voor onderzoek en ontwikkeling te worden vrijgesteld indien aan vergelijkbare voorwaarden als die van de voor de landbouw specifieke bepalingen van de communautaire kaderregeling inzake staatssteun voor onderzoek en ontwikkeling is voldaan. Wanneer niet aan deze specifieke voorwaarden is voldaan, is het passend te bepalen dat steun kan worden vrijgesteld indien deze voldoet aan de voorwaarden die in de algemene bepalingen van deze verordening met betrekking tot onderzoek en ontwikkeling zijn vastgesteld.

Het bevorderen van de opleiding en indienstneming van kwetsbare en gehandicapte werknemers en de vergoeding van bijkomende kosten voor het in dienst hebben van gehandicapte werknemers zijn een centrale doelstelling van het economische en sociale beleid van de Gemeenschap en de lidstaten.

Opleiding heeft over het algemeen positieve externaliteiten voor de samenleving als geheel, omdat daarmee het aanbod van geschoolde arbeidskrachten waaruit andere ondernemingen kunnen putten, vergroot, het concurrentievermogen van de communautaire industrie verbetert en zij een belangrijke rol in de werkgelegenheidsstrategie speelt. Opleiding, daaronder begrepen e-learning, is ook van essentieel belang voor de totstandbrenging, de verwerving en verspreiding van kennis, een collectief goed van primordiaal belang. Aangezien ondernemingen in de Gemeenschap over het algemeen te weinig in de opleiding van hun werknemers investeren, met name wanneer het algemene opleiding betreft en deze geen onmiddellijk en concreet voordeel voor de betrokken onderneming oplevert, kan staatssteun helpen dit marktfalen te corrigeren. Daarom dient dit soort steun, op bepaalde voorwaarden, van voorafgaande aanmelding te worden vrijgesteld. Omdat kmo’s met bijzondere handicaps te kampen hebben en verhoudingsgewijs hogere kosten moeten dragen wanneer zij in opleiding investeren, dienen de intensiteiten van de krachtens deze verordening vrijgestelde steun voor kmo’s te worden opgetrokken. De kenmerken van de opleiding in de sector zeevervoer rechtvaardigen voor deze sector een bijzondere behandeling.

Onderscheid kan worden gemaakt tussen algemene en specifieke opleiding. De toegestane steunintensiteiten dienen te verschillen naar gelang het soort verstrekte opleiding en de omvang van de onderneming. Door een algemene opleiding worden overdraagbare bekwaamheden verschaft en worden de kansen van de opgeleide werknemer op de arbeidsmarkt aanzienlijk verbeterd. Steun ten behoeve van deze doelstelling heeft minder mededingingsverstorende effecten, hetgeen betekent dat hogere steunintensiteiten van voorafgaande aanmelding kunnen worden vrijgesteld. Specifieke opleiding die in hoofdzaak de onderneming ten goede komt, houdt een groter risico op verstoring van de mededinging in en daarom dient de steunintensiteit die van voorafgaande aanmelding kan worden vrijgesteld, lager te zijn. Opleiding dient ook als algemene opleiding te gelden wanneer deze verband houdt met milieubeheer, eco-innovatie of maatschappelijk verantwoord ondernemen en zodoende de mogelijkheden van de begunstigde om aan de algemene doelstellingen op milieugebied bij te dragen, versterkt.

Bepaalde categorieën gehandicapte of kwetsbare werknemers hebben het nog steeds bijzonder moeilijk de arbeidsmarkt te betreden. Daarom is er voor overheden een rechtvaardigingsgrond om maatregelen toe te passen die ondernemingen moeten stimuleren hun personeelsbestand uit te breiden, met name met werknemers uit deze achterstandsgroepen. De arbeidskosten vormen een onderdeel van de normale exploitatiekosten van elke onderneming. Daarom is het van bijzonder belang dat steun ten behoeve van werkgelegenheid voor gehandicapte en kwetsbare werknemers een positief effect op het werkgelegenheidsniveau van deze categorieën werknemers dient te hebben en dient hij de ondernemingen niet gewoon in staat te stellen kosten die zij anders zouden moeten dragen, te verlagen. Bijgevolg dient deze categorie steun van voorafgaande aanmelding te worden vrijgesteld wanneer valt te verwachten dat daarmee deze categorieën werknemers worden geholpen bij hun herintrede op de arbeidsmarkt of, in het geval van gehandicapte werknemers, bij het herintreden en het op de arbeidsmarkt blijven.

Steun ten behoeve van werkgelegenheid voor gehandicapte werknemers kan worden berekend hetzij op basis van het specifieke arbeidsongeschiktheidspercentage van de betrokken gehandicapte werknemer hetzij als een vast bedrag, op voorwaarde dat geen van deze beide methoden ertoe leidt dat de steun de maximum steunintensiteit voor elk van de betrokken individuele werknemers overschrijdt.

Het is passend, overgangsbepalingen vast te stellen voor individuele steun die vóór de inwerkingtreding van deze verordening is verleend en die, in strijd met de verplichting uit hoofde van artikel 88, lid 3, van het Verdrag, niet is aangemeld. Met de intrekking van Verordening (EG) nr. 1628/2006 dient het nog steeds mogelijk te zijn de bestaande regionale investeringsregelingen, in de vorm waarin zij zijn vrijgesteld, ten uitvoer te leggen, overeenkomstig artikel 9, lid 2, tweede alinea, van die verordening, op de in genoemde verordening bepaalde voorwaarden.

In het licht van de ervaring door de Commissie op dit gebied opgedaan, en met name de regelmaat waarmee het over het algemeen noodzakelijk is het staatssteunbeleid te herzien, dient de geldigheidsduur van deze verordening te worden beperkt. Indien de geldigheidsduur van deze verordening verstrijkt zonder dat zij is verlengd, dienen steunregelingen die krachtens deze verordening reeds zijn vrijgesteld, nog zes maanden vrijgesteld te blijven teneinde de lidstaten voldoende tijd te geven de nodige aanpassingen door te voeren.

Verordening (EG) nr. 70/2001, Verordening (EG) nr. 68/2001 en Verordening (EG) nr. 2204/2002 zijn op 30 juni 2008 verstreken en Verordening (EG) nr. 1628/2006 moet worden ingetrokken,

GEMEENSCHAPPELIJKE BEPALINGEN

Toepassingsgebied

Definities

Vrijstellingsvoorwaarden

Steunintensiteit en in aanmerking komende kosten

Doorzichtigheid van steun

Drempels voor individuele aanmelding

Cumulering

Stimulerend effect

Doorzichtigheid

Toezicht

Jaarlijkse verslagen

Bijzondere voorwaarden voor investeringssteun

BIJZONDERE BEPALINGEN VOOR DE VERSCHILLENDE CATEGORIEËN STEUN

Regionale steun

Regionale investerings- en werkgelegenheidssteun

Steun voor nieuw opgerichte kleine ondernemingen

Kmo-steun ten behoeve van investeringen en werkgelegenheid

Kmo-steun ten behoeve van investeringen en werkgelegenheid

Steun voor vrouwelijk ondernemerschap

Steun voor nieuwe, door vrouwelijke ondernemers opgerichte kleine ondernemingen

Steun voor milieubescherming

Definities

Investeringssteun die ondernemingen in staat stelt verder te gaan dan communautaire normen inzake milieubescherming of, bij ontstentenis van communautaire normen, het niveau van milieubescherming te doen toenemen

Steun voor de aanschaf van nieuwe vervoersmiddelen die verder gaan dan communautaire normen of die, bij ontstentenis van communautaire normen, het niveau van milieubescherming doen toenemen

Kmo-steun ten behoeve van vroege aanpassing aan toekomstige communautaire normen

Milieu-investeringssteun ten behoeve van energiebesparende maatregelen

Milieu-investeringssteun ten behoeve van hoogrenderende warmtekrachtkoppeling

Milieu-investeringssteun ter stimulering van energie uit hernieuwbare energiebronnen

Steun ten behoeve van milieustudies

Milieusteun in de vorm van verlagingen van milieubelastingen

Steun ten gunste van kmo’s voor advisering en deelneming aan beurzen

Steun voor advisering ten gunste van kmo’s

Steun ten behoeve van deelneming van kmo’s aan beurzen

Steun in de vorm van risicokapitaal

Definities

Steun in de vorm van risicokapitaal

Steun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie

Definities

Steun voor onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten

Steun voor technische haalbaarheidsstudies

Steun voor kmo’s ten behoeve van de kosten voor industriële-eigendomsrechten

Steun voor onderzoek en ontwikkeling in de landbouw- en visserijsector

Steun voor jonge innoverende ondernemingen

Steun voor innovatieadviesdiensten en voor diensten inzake innovatieondersteuning

Steun voor het uitlenen van hooggekwalificeerd personeel

Opleidingssteun

Definities

Opleidingssteun

Steun voor kwetsbare en gehandicapte werknemers

Steun in de vorm van loonsubsidies ten behoeve van de indienstneming van kwetsbare werknemers

Steun in de vorm van loonsubsidies ten behoeve van de werkgelegenheid van gehandicapte werknemers

Steun ter compensatie van de bijkomende kosten voor het in dienst hebben van gehandicapte werknemers

SLOTBEPALINGEN

Intrekking

Overgangsbepalingen

Inwerkingtreding en geldigheidsduur

Definitie van KMO

Formulier voor het verstrekken van beknopte gegevens over onderzoek- en ontwikkelingssteunin het kader van de in artikel 9, lid 4, vastgestelde uitgebreide rapportageverplichting

Formulier voor het verstrekken van de beknopte gegevens betreffende steun voor grote investeringsprojecten op grond van de in artikel 9, lid 4, vastgestelde uitgebreide rapportageverplichting

Formulier voor het verstrekken van beknopte gegevens op grond van de in artikel 9, lid 1, neergelegde rapportageverplichting

regionale steun;

kmo-steun ten behoeve van investeringen en werkgelegenheid;

steun voor de oprichting van ondernemingen door vrouwelijke ondernemers;

steun voor milieubescherming;

steun ten gunste van kmo’s voor advisering en deelneming aan beurzen;

steun in de vorm van risicokapitaal;

steun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie;

opleidingssteun, en

steun voor kwetsbare of gehandicapte werknemers.

steun voor met de uitvoer verband houdende werkzaamheden, waaronder wordt verstaan steun die rechtstreeks is gerelateerd aan de uitgevoerde hoeveelheden, aan de oprichting en exploitatie van een distributienet of aan andere lopende uitgaven in verband met werkzaamheden inzake de uitvoer;

steun die afhangt van het gebruik van binnenlandse producten in plaats van ingevoerde producten.

steun ten behoeve van werkzaamheden in de sectoren visserij en aquacultuur voor zover die onder Verordening (EG) nr. 104/2000 van de Raad (24) vallen, met uitzondering van opleidingssteun, steun in de vorm van risicokapitaal, steun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie, en steun voor kwetsbare en gehandicapte werknemers;

steun ten behoeve van werkzaamheden in de primaire productie van landbouwproducten, met uitzondering van opleidingssteun, steun in de vorm van risicokapitaal, steun voor onderzoek en ontwikkeling, milieusteun en steun voor kwetsbare en gehandicapte werknemers, voor zover deze categorieën steun niet onder Verordening (EG) nr. 1857/2006 van de Commissie vallen;

steun ten behoeve van werkzaamheden op het gebied van de verwerking en afzet van landbouwproducten, in de volgende gevallen:

steun ten behoeve van werkzaamheden in de kolenindustrie, met uitzondering van opleidingssteun, steun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie, en milieusteun;

regionale steun ten behoeve van werkzaamheden in de ijzer- en staalindustrie;

regionale steun ten behoeve van werkzaamheden in de scheepsbouwsector;

regionale steun ten behoeve van werkzaamheden in de synthetischevezelindustrie.

steunregelingen waarin niet uitdrukkelijk de betaling wordt uitgesloten van individuele steun aan een onderneming ten aanzien waarvan er een uitstaand bevel tot terugvordering is ingevolge een eerdere beschikking van de Commissie waarin de steun onrechtmatig en onverenigbaar met de gemeenschappelijke markt is verklaard;

ad-hoc steun voor een onderneming ten aanzien waarvan er een uitstaand bevel tot terugvordering is ingevolge een eerdere beschikking van de Commissie waarin de steun onrechtmatig en onverenigbaar met de gemeenschappelijke markt is verklaard;

steun aan ondernemingen in moeilijkheden.

in het geval van een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid: wanneer meer dan de helft van het maatschappelijke kapitaal is verdwenen en meer dan een kwart van dit kapitaal tijdens de afgelopen twaalf maanden is verloren gegaan, of

in het geval van een vennootschap waarvan ten minste enkele vennoten onbeperkte aansprakelijkheid voor de schulden van de vennootschap hebben: wanneer meer dan de helft van het eigen vermogen, zoals in de jaarrekening van de vennootschap wordt vermeld, is verdwenen en meer dan een kwart van dit vermogen tijdens de afgelopen twaalf maanden is verloren gegaan, of

ongeacht de vorm van de betrokken onderneming: wanneer de onderneming naar zijn nationale recht aan de voorwaarden voldoet om aan een collectieve insolventieprocedure te worden onderworpen.

„steun” of „steunmaatregel”: elke maatregel die aan alle criteria van artikel 87, lid 1, van het Verdrag voldoet;

„steunregeling”: elke regeling op grond waarvan aan ondernemingen die in de regeling op algemene en abstracte wijze zijn omschreven, individuele steun kan worden toegekend zonder dat hiervoor nog uitvoeringsmaatregelen vereist zijn, alsmede elke regeling op grond waarvan steun die niet aan een bepaald project is gebonden, voor onbepaalde tijd en/of voor een onbepaald bedrag aan één of meer ondernemingen kan worden toegekend;

„individuele steun”:

„ad-hoc steun”: individuele steun die niet op grond van een steunregeling wordt verleend;

„steunintensiteit”: het steunbedrag, uitgedrukt als een percentage van de in aanmerking komende kosten;

„doorzichtige steun”: steun waarvan het bruto-subsidie-equivalent vooraf precies kan worden berekend zonder dat een risicoanalyse behoeft te worden uitgevoerd;

„kleine en middelgrote ondernemingen” of „kmo’s”: ondernemingen die aan de in Bijlage I vastgestelde criteria voldoen;

„grote ondernemingen”: ondernemingen die niet aan de aan de in Bijlage I vastgestelde criteria voldoen;

„steungebieden”: voor regionale steun in aanmerking komende gebieden, zoals die zijn afgebakend op de goedgekeurde regionale-steunkaart voor de betrokken lidstaat voor de periode 2007-2013;

„materiële activa”: onverminderd artikel 17, punt 12, activa met betrekking tot gronden, gebouwen en installaties, machines en uitrusting. In de vervoerssector worden vervoermiddelen en vervoersuitrusting als in aanmerking komende activa beschouwd, behalve wat betreft regionale steun en met uitzondering van het vrachtvervoer over de weg en het luchtvervoer;

„immateriële activa”: activa die technologieoverdracht door de verwerving van octrooirechten, licenties, knowhow of niet-geoctrooieerde technische kennis inhouden;

„groot investeringsproject”: een initiële investering in kapitaalgoederen waarbij de in aanmerking komende uitgaven meer dan 50 miljoen EUR bedragen, berekend in prijzen en wisselkoersen die gelden op het tijdstip dat de steun wordt toegekend;

„aantal werknemers”: het aantal arbeidsjaareenheden (AJE’s), zijnde het aantal gedurende een jaar voltijds werkende werknemers, waarbij deeltijdarbeid en seizoenarbeid in fracties van arbeidsjaareenheden worden uitgedrukt;

„rechtstreeks door een investeringsproject geschapen werkgelegenheid”: werkgelegenheid die verband houdt met de activiteit waarop de investering betrekking heeft, daaronder begrepen werkgelegenheid die dankzij een verhoging van de bezettingsgraad van de door de investering gecreëerde capaciteit is geschapen;

„loonkosten”: het totale bedrag dat daadwerkelijk door de begunstigde van de steun ten aanzien van de desbetreffende werkgelegenheid moet worden betaald, en dat omvat:

„kmo-steun ten behoeve van investeringen en werkgelegenheid”: steun die aan de in artikel 15 bepaalde voorwaarden voldoet;

„investeringssteun”: investerings- en werkgelegenheidssteun uit hoofde van artikel 13, kmo-steun ten behoeve van investeringen en werkgelegenheid uit hoofde van artikel 15, en investeringssteun voor milieubescherming op grond van de artikelen 18 tot en met 23;

„kwetsbare werknemer”: een persoon die:

„uiterst kwetsbare werknemers”: personen die in de voorafgaande 24 maanden werkloos zijn geweest;

„gehandicapte werknemers”:

„sociale werkvoorziening”: werkgelegenheid in een onderneming waarvan het personeelsbestand voor ten minste 50 % uit gehandicapte werknemers bestaat;

„landbouwproducten”:

„verwerking van landbouwproducten”: een bewerking van een landbouwproduct die een product oplevert dat nog steeds een landbouwproduct is, met uitzondering van activiteiten op landbouwbedrijven die nodig zijn om een plantaardig of dierlijk product voor de eerste verkoop voor te bereiden;

„afzet van landbouwproducten”: het in voorraad hebben of uitstellen met het oog op verkoop, te koop aanbieden, leveren of op enige andere wijze verhandelen, met uitzondering van de eerste verkoop door een primaire producent aan wederverkopers of verwerkingsbedrijven en alle activiteiten waarmee een product voor een dergelijke eerste verkoop wordt voorbereid. De verkoop door een primaire producent aan eindgebruikers geldt als afzet indien deze plaatsvindt in speciaal daartoe voorziene afzonderlijke ruimten;

„toeristische activiteiten”: de volgende activiteiten in de zin van NACE Rev. 2:

„terugbetaalbaar voorschot”: een lening voor een project die in één of meer tranches wordt betaald en waarbij de voorwaarden voor terugbetaling afhangen van de uitkomst van het onderzoeks-, ontwikkelings- en innovatieproject;

„risicokapitaal”: risicodragend vermogen en hybride kapitaal van ondernemingen tijdens hun vroege-groeifasen (seed-, aanloop- en groeifase);

„nieuw, door vrouwelijke ondernemers opgerichte ondernemingen”: een kleine onderneming die aan de volgende voorwaarden voldoet:

„ijzer- en staalindustrie”: alle werkzaamheden met betrekking tot de productie van een of meer van de volgende producten:

„synthetischevezelindustrie”:

steun in de vorm van subsidies en rentesubsidies;

steun in de vorm van leningen indien voor het berekenen van het bruto-subsidie-equivalent het referentiepercentage is gebruikt dat van toepassing is op het tijdstip dat de steun wordt toegekend;

steun vervat in garantieregelingen:

steun vervat in belastingmaatregelen indien door de maatregel wordt voorzien in een maximum dat garandeert dat de toepasselijke drempel niet wordt overschreden.

steun in de vorm van kapitaalinjecties, onverminderd de bijzondere bepalingen betreffende risicokapitaal;

steun in de vorm van risicokapitaalmaatregelen, tenzij de steun aan de voorwaarden van artikel 29 voldoet.

kmo-steun ten behoeve van investeringen en werkgelegenheid: 7,5 miljoen EUR per onderneming per investeringsproject;

investeringssteun voor milieubescherming: 7,5 miljoen EUR per onderneming per investeringsproject;

kmo-steun ten behoeve van advisering: 2 miljoen EUR per onderneming per project;

kmo-steun ten behoeve van deelneming van kmo’s aan beurzen: 2 miljoen EUR per onderneming per project;

steun voor onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten en haalbaarheidsstudies:

steun aan kmo’s ten behoeve van de kosten voor industriële eigendomsrechten: 5 miljoen EUR per onderneming per project;

opleidingssteun: 2 miljoen EUR per opleidingsproject;

steun voor de indienstneming van kwetsbare werknemers: 5 miljoen EUR per onderneming per jaar;

werkgelegenheidssteun voor gehandicapte werknemers in de vorm van loonsubsidies: 10 miljoen EUR per onderneming per jaar;

steun ter compensatie van de bijkomende kosten die het in dienst hebben van gehandicapte werknemers meebrengt: 10 miljoen EUR per onderneming per jaar.

wanneer een doelonderneming risicokapitaal heeft ontvangen in het kader van een risicokapitaalmaatregel uit hoofde van artikel 29 en daarna gedurende de eerste drie jaar na de eerste risicokapitaalinvestering, onder deze verordening vallende steun aanvraagt, worden de desbetreffende steundrempels of de krachtens deze verordening maximaal in aanmerking komende bedragen in de regel verminderd met 50 %, en met 20 % voor doelondernemingen in steungebieden. Deze verlaging mag het totale aan risicokapitaal ontvangen bedrag niet overschrijden. Deze verlaging geldt niet voor krachtens de artikelen 31 tot en met 37 vrijgestelde steun ten behoeve van onderzoek, ontwikkeling en innovatie;

steun aan jonge innoverende ondernemingen mag, in de eerste drie jaar na de toekenning ervan, niet worden gecumuleerd met andere uit hoofde van deze verordening vrijgestelde steun, met uitzondering van uit hoofde van artikel 29 vrijgestelde steun en uit hoofde van de artikelen 31 tot en met 37 vrijgestelde steun.

een wezenlijke toename van de omvang van het project of de activiteit als gevolg van de steun;

een wezenlijke toename van de reikwijdte van het project of de activiteit als gevolg van de steun;

een wezenlijke toename van de totale uitgaven van de begunstigde voor het project of de activiteit als gevolg van de steun;

een wezenlijke toename van de snelheid waarmee het betrokken project of de betrokken activiteit wordt voltooid;

ten aanzien van regionale investeringssteun bedoeld in artikel 13, dat het project, zonder de steun, niet als dusdanig in het steungebied zou zijn uitgevoerd.

de belastingmaatregel vestigt overeenkomstig objectieve criteria een wettelijke aanspraak op steun zonder dat de lidstaat nog een beoordelingsbevoegdheid uitoefent, en

de belastingmaatregel is vastgesteld, voordat de werkzaamheden aan het project of de activiteit zijn begonnen. Deze voorwaarde geldt niet in het geval van fiscale vervolgregelingen.

een investering in materiële en/of immateriële activa ten behoeve van de oprichting van een nieuwe vestiging, de uitbreiding van een bestaande vestiging, de diversificatie van de productie van een bestaande vestiging in nieuwe, bijkomende producten, of een fundamentele wijziging van het volledige productieproces van een bestaande vestiging, of

de verwerving van kapitaalgoederen die rechtstreeks met een vestiging verband houden, mits de vestiging is gesloten of zou zijn gesloten indien zij niet was overgenomen, en mits de activa door een onafhankelijke investeerder worden verworven. In het geval van bedrijfsopvolging van een kleine onderneming ten gunste van familie van de oorspronkelijke eigenaar of eigenaren of ten gunste van voormalige werknemers, vervalt de voorwaarde dat de activa door een onafhankelijke investeerder moeten worden verworven.

zij worden uitsluitend in de steunontvangende onderneming gebruikt. Regionale investeringssteun wordt uitsluitend in de steunontvangende vestiging gebruikt;

zij worden als afschrijfbare activa beschouwd;

zij worden van derden tegen marktvoorwaarden verworven, zonder dat de verwerver in een positie verkeert om in de zin van artikel 3 van Verordening (EG) nr. 139/2004 van de Raad (28) zeggenschap uit te oefenen over de verkoper, of omgekeerd;

in het geval van kmo-investeringssteun, maken zij gedurende ten minste drie jaar deel uit van de activa van de onderneming. In het geval van regionale investeringssteun maken zij deel uit van de activa van de onderneming en blijven zij gedurende ten minste vijf jaar of, in het geval van kmo’s, drie jaar in de steun genietende vestiging.

de werkgelegenheid komt binnen de drie jaar na de voltooiing van de investering tot stand;

het investeringsproject leidt tot een nettotoename van het aantal werknemers, in de betrokken vestiging, in vergelijking met het gemiddelde van de voorbije twaalf maanden;

de werkgelegenheid blijft behouden gedurende een periode van ten minste vijf jaar in het geval van grote ondernemingen en een periode van ten minste drie jaar in het geval van kmo’s.

50 % van de in aanmerking komende investeringen in gebieden die op grond van artikel 87, lid 3, onder a), van het Verdrag in aanmerking komen, en 40 % van de in aanmerking komende investeringen in de overige voor regionale steun in aanmerking komende gebieden, zoals afgebakend op de goedgekeurde regionale steunkaart voor de betrokken lidstaat voor de periode 2007-2013, indien de begunstigde een kmo is;

25 % van de in aanmerking komende investeringen in gebieden die op grond van artikel 87, lid 3, onder a), van het Verdrag in aanmerking komen, en 20 % van de in aanmerking komende investeringen in de overige voor regionale steun in aanmerking komende gebieden, zoals afgebakend op de goedgekeurde regionale steunkaart voor de betrokken lidstaat voor de periode 2007-2013, indien de begunstigde minder dan 750 werknemers in dienst heeft en/of een omzet van minder dan 200 miljoen EUR behaalt, berekend overeenkomstig Bijlage I bij deze Verordening.

2 miljoen EUR voor kleine ondernemingen die hun economische activiteiten hebben in gebieden die voor de afwijking van artikel 87, lid 3, onder a), van het Verdrag in aanmerking komen,

1 miljoen EUR voor kleine ondernemingen die hun economische activiteiten hebben in gebieden die voor de afwijking van artikel 87, lid 3, onder c), van het Verdrag in aanmerking komen.

in steungebieden in de zin van artikel 87, lid 3, onder a): ten hoogste 35 % van de in aanmerking komende kosten die in de eerste drie jaar na de oprichting van de onderneming werden gemaakt, en ten hoogste 25 % in de twee volgende jaren;

in steungebieden in de zin van artikel 87, lid 3, onder c): ten hoogste 25 % van de in aanmerking komende kosten die in de eerste drie jaar na de oprichting van de onderneming werden gemaakt, en ten hoogste 15 % in de twee volgende jaren.

rente over externe financiering en een dividend op het gebruikte eigen vermogen die het referentiepercentage niet overschrijden;

vergoedingen voor het huren van productie-installaties/-uitrusting;

energie, water, verwarming, belastingen (niet zijnde btw en vennootschapsbelasting op bedrijfsinkomsten) en administratieve heffingen;

afschrijvingen, vergoedingen voor het leasen van productie-installaties/-uitrusting, en loonkosten, mits ten behoeve van de onderliggende investeringen of maatregelen inzake werkgelegenheidsschepping of indienstneming geen andere vormen van steun zijn toegekend.

20 % van de in aanmerking komende kosten in het geval van kleine ondernemingen;

10 % van de in aanmerking komende kosten in het geval van middelgrote ondernemingen.

de kosten van investeringen in materiële en immateriële activa, of

de geraamde loonkosten, berekend over een periode van twee jaar, voor werkgelegenheid die rechtstreeks door het investeringsproject wordt geschapen.

75 % van de in aanmerking komende investeringen in de ultraperifere gebieden;

65 % van de in aanmerking komende investeringen op de kleinere eilanden in de Egeïsche Zee in de zin van Verordening (EG) nr. 1405/2006 van de Raad (29);

50 % van de in aanmerking komende investeringen in gebieden die op grond van artikel 87, lid 3, onder a), van het Verdrag in aanmerking komen;

40 % van de in aanmerking komende investeringen in alle andere gebieden.

rente over externe financiering en een dividend op het gebruikte eigen vermogen die het referentiepercentage niet overschrijden;

vergoedingen voor het huren van productie-installaties/-uitrusting;

energie, water, verwarming, belastingen (niet zijnde btw en vennootschapsbelasting op bedrijfsinkomsten) en administratieve heffingen;

afschrijvingen, vergoedingen voor het huren van productie-installaties/-uitrusting, en loonkosten, mits de onderliggende investeringen of maatregelen inzake werkgelegenheidsschepping of indienstneming geen steun uit andere bron is toegekend;

de kosten voor kinder- en ouderenzorg, daaronder begrepen, in voorkomend geval, de kosten met betrekking tot ouderschapsverlof.

„milieubescherming”: elke maatregel die is gericht op de preventie of het herstel van aantastingen van de natuurlijke omgeving of de natuurlijke hulpbronnen door de eigen activiteiten van de begunstigde, op het beperken van het risico op dergelijke aantastingen, dan wel op de aanmoediging van een rationeler gebruik van die hulpbronnen, met inbegrip van energiebesparende maatregelen en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen;

„energiebesparende maatregelen”: alle maatregelen die de ondernemingen in staat stellen het energieverbruik met name in hun productiecyclus te verminderen;

„communautaire norm”:

„hernieuwbare energiebronnen”: de volgende hernieuwbare, niet-fossiele energiebronnen: windenergie, zonne-energie, geothermische energie, golfenergie, getijdenenergie, waterkrachtinstallaties, biomassa, stortgas, rioolwaterzuiveringsgas en biogas;

„biobrandstof”: vloeibare of gasvormige brandstof voor vervoer die uit biomassa is gewonnen;

„duurzame biobrandstoffen”: biobrandstoffen die voldoen aan de duurzaamheidscriteria van artikel 15 van het voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad ter bevordering van het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen (31). Zodra de richtlijn door het Europees Parlement en de Raad is aangenomen en in het Publicatieblad van de Europese Unie is bekendgemaakt, zijn de duurzaamheidscriteria van de richtlijn van toepassing;

„energie uit hernieuwbare energiebronnen”: energie opgewekt met installaties waarbij uitsluitend van hernieuwbare energiebronnen wordt gebruikgemaakt, alsmede het aandeel in calorische waarde van de met hernieuwbare energiebronnen in hybride installaties opgewekte energie die ook met conventionele energiebronnen werken. Hieronder valt ook voor accumulatiesystemen gebruikte hernieuwbare elektriciteit, maar niet elektriciteit die van dergelijke systemen afkomstig is;

„warmtekrachtkoppeling”: gelijktijdige opwekking in één proces van thermische energie en elektrische en/of mechanische energie;

„hoogrenderende warmtekrachtkoppeling”: warmtekrachtkoppeling die voldoet aan de criteria van Bijlage III bij Richtlijn 2004/8/EG van het Europees Parlement en de Raad (32) en aan de geharmoniseerde rendementsreferentiewaarden zoals die in Beschikking 2007/74/EG van de Commissie (33) zijn vastgesteld;

„milieubelasting”: een belastingmaatregel waarvan de bijzondere belastinggrondslag een duidelijk negatief milieueffect heeft of die op bepaalde activiteiten, goederen of diensten drukt, zodat de milieukosten in de prijs ervan worden opgenomen en/of de producenten en verbruikers worden aangezet tot activiteiten die voor het milieu minder schadelijk zijn;

„communautair minimumbelastingniveau”: het in de Gemeenschapswetgeving vastgestelde minimumbelastingniveau. Voor energieproducten en elektriciteit is het communautaire minimumbelastingniveau het in bijlage I bij Richtlijn 2003/96/EG vastgestelde minimumbelastingniveau;

„materiële activa”: investeringen in gronden (wanneer deze absoluut noodzakelijk zijn om aan de milieudoelstellingen te voldoen), gebouwen, installaties en uitrustingen, met als doel vervuiling en hinder te beperken of te beëindigen, en investeringen om de productiemethoden aan te passen met het oog op de bescherming van het milieu.

dankzij de investering kan de begunstigde het uit zijn activiteiten voortvloeiende niveau van milieubescherming doen toenemen, door verder te gaan dan de geldende communautaire normen, ongeacht of er nationale normen bestaan die strenger zijn dan de communautaire norm;

dankzij de investering kan de begunstigde het uit zijn activiteiten voortvloeiende niveau van milieubescherming doen toenemen bij ontstentenis van communautaire normen.

wanneer het aandeel van de kosten van de milieu-investering in de totale investeringskosten gemakkelijk kan worden vastgesteld, zijn deze specifiek op milieubescherming betrekking hebbende kosten, de in aanmerking komende kosten;

in alle overige gevallen worden de extra investeringskosten vastgesteld door de investering af te zetten tegen een contrafeitelijke situatie waarin geen staatssteun wordt verleend. De juiste contrafeitelijke situatie stemt overeen met de kosten van een technisch vergelijkbare investering die een lager niveau van milieubescherming biedt (die overeenstemt met de verplichte communautaire normen, voor zover die bestaan) en waarvan aannemelijk is dat zij zonder steun zou worden uitgevoerd (hierna „de referentie-investering”). Een technisch vergelijkbare investering is een investering met dezelfde productiecapaciteit en alle andere technische eigenschappen (met uitzondering van die welke rechtstreeks op de extra investering voor milieubescherming betrekking hebben). Bovendien moet een dergelijke referentie-investering uit zakelijk oogpunt een geloofwaardig alternatief zijn voor de te beoordelen investering.

wanneer de onderneming zich aanpast aan nationale normen die, bij ontstentenis van communautaire normen, zijn vastgesteld, omvatten de in aanmerking komende kosten de extra investeringskosten die nodig zijn om het door de nationale normen vereiste beschermingsniveau te bereiken;

wanneer de onderneming zich aanpast aan of verder gaat dan nationale normen die strenger zijn dan de toepasselijke communautaire normen, of verder gaat dan communautaire normen, omvatten de in aanmerking komende kosten de extra investeringskosten die nodig zijn om het beschermingsniveau te bereiken dat de communautaire normen overtreft. De kosten die verband houden met investeringen om het door communautaire normen vereiste beschermingsniveau te bereiken, komen niet in aanmerking;

wanneer er geen normen bestaan, komen de investeringkosten in aanmerking die noodzakelijk zijn om een milieubeschermingsniveau te bereiken dat hoger is dan het niveau dat de betrokken onderneming of ondernemingen zonder enige milieusteun zou bereiken.

aan de in de leden 2 en 3 van dit artikel vastgestelde voorwaarden, of

aan de in de leden 4 en 5 vastgestelde voorwaarden.

„aandelenkapitaal”: eigendomsbelang in een onderneming, vertegenwoordigd door de aandelen die onder de investeerders zijn uitgegeven;

„hybride kapitaalinstrumenten”: financiële instrumenten waarvan het rendement voor de houder in hoofdzaak is gebaseerd op de winst of het verlies van de onderliggende doelonderneming. Deze instrumenten zijn niet gedekt bij wanbetaling;

„private equity”: investeringen in niet-beursgenoteerde ondernemingen in de vorm van onderhands verstrekt (in tegenstelling tot via de beurs verkregen) aandelenkapitaal of hybride kapitaalinstrumenten, daaronder begrepen durfkapitaal;

„seed capital”: verschaffing van financiële middelen om een initieel concept te bestuderen, te beoordelen en te ontwikkelen. Gaat vooraf aan de aanloopfase;

„aanloopkapitaal”: financiering die aan ondernemingen wordt verstrekt voordat zij beginnen met commerciële productie of dienstverlening en voordat zij winst maken, en die voor productontwikkeling en marktintroductie is bedoeld;

„expansiekapitaal”: financiering die wordt verstrekt ten behoeve van de groei en expansie van een onderneming, die al dan niet break-even draait of winst maakt. Dit kapitaal mag worden gebruikt voor het financieren van extra productiecapaciteit, voor markt- of productontwikkeling of als extra werkkapitaal;

„exitstrategie”: strategie voor de liquidatie van deelnemingen door een durfkapitaal- of private-equityfonds volgens een plan om een maximaal rendement te behalen, zoals trade sale, afschrijvingen, terugbetaling van preferente aandelen/leningen, verkoop aan een andere durfkapitaalverschaffer, verkoop aan een financiële instelling en verkoop via een openbaar aanbod (daaronder begrepen beursintroductie);

„doelonderneming”: een onderneming waarin een investeerder of investeringsfonds overweegt te investeren.

voor elke investering bestaat een bedrijfsplan met nadere gegevens over het product, de ontwikkeling van de afzet en de winstgevendheid en waarin vooraf de levensvatbaarheid van het project wordt aangetoond, en

voor iedere investering is er een heldere en realistische exit-strategie voorhanden.

tussen een professionele fondsbeheerder en de deelnemers in het fonds is er een overeenkomst die bepaalt dat de vergoeding van de beheerder prestatiegerelateerd is en die de doelstellingen van het fonds en een tijdschema voor de investeringen vastlegt;

particuliere marktinvesteerders zijn bij de besluitvorming betrokken en hebben bijvoorbeeld in een investeerders- of adviescomité zitting, en

bij het fondsbeheer worden goede praktijken en bedrijfstoezicht toegepast.

„onderzoeksorganisatie”: een entiteit, zoals een universiteit of onderzoeksorganisatie, ongeacht haar rechtsvorm (publiek- of privaatrechtelijke organisatie) of financieringswijze, die zich in hoofdzaak bezighoudt met het verrichten van fundamenteel onderzoek, industrieel onderzoek of experimentele ontwikkeling en het verspreiden van de resultaten daarvan door middel van onderwijs, publicaties of technologieoverdracht. Alle winst wordt opnieuw geïnvesteerd in die activiteiten, in de verspreiding van de resultaten daarvan, of in onderwijs. De ondernemingen die invloed over een dergelijke organisatie kunnen uitoefenen door middel van bijvoorbeeld aandeelhouders of leden van de organisatie, genieten geen preferente toegang tot de onderzoekscapaciteit van een dergelijke organisatie of tot de resultaten van haar onderzoek;

„fundamenteel onderzoek”: experimentele of theoretische activiteiten die voornamelijk worden verricht om nieuwe kennis te verwerven over de fundamentele aspecten van verschijnselen en waarneembare feiten, zonder dat hiermee een rechtstreekse praktische toepassing of gebruik wordt beoogd;

„industrieel onderzoek”: planmatig of kritisch onderzoek dat is gericht op het opdoen van nieuwe kennis en vaardigheden met het oog op de ontwikkeling van nieuwe producten, procedés of diensten, of om bestaande producten, procedés of diensten aanmerkelijk te verbeteren. Het omvat de vervaardiging van onderdelen van complexe systemen, die noodzakelijk is voor industrieel onderzoek, met name voor algemene validering van technologieën, met uitzondering van prototypes;

„experimentele ontwikkeling”: het verwerven, combineren, vormgeven en gebruiken van bestaande wetenschappelijke, technische, zakelijke en andere relevante kennis en vaardigheden voor plannen, schema’s of ontwerpen van nieuwe, gewijzigde of verbeterde producten, procedés of diensten. Hieronder kan tevens de conceptuele formulering en het ontwerp van alternatieve producten, procedés of diensten worden verstaan. Deze activiteiten kunnen tevens het maken van ontwerpen, tekeningen, plannen en andere documentatie omvatten, mits zij niet voor commercieel gebruik zijn bestemd.

De ontwikkeling van commercieel bruikbare prototypes en proefprojecten valt eveneens onder experimentele ontwikkeling indien het prototype het commerciële eindproduct is en de productie ervan te duur is om alleen voor demonstratie- en validatiedoeleinden te worden gebruikt. Bij commercieel gebruik van demonstratie- of proefprojecten worden eventuele inkomsten die hieruit voortvloeien, op de in aanmerking komende kosten in mindering gebracht.

De kosten van de experimentele ontwikkeling en het testen van producten, procedés en diensten komen eveneens in aanmerking, voor zover deze niet voor industriële toepassing of commerciële exploitatie kunnen worden gebruikt of geschikt gemaakt.

Onder experimentele ontwikkeling wordt niet verstaan routinematige of periodieke wijziging van bestaande producten, productielijnen, fabricageprocessen, diensten en andere courante werkzaamheden, zelfs indien deze wijzigingen verbeteringen kunnen inhouden;

„hooggekwalificeerd personeel”: universitair geschoolde onderzoekers, ingenieurs, ontwerpers en marketingmanagers met een tertiaire opleiding en ten minste vijf jaar relevante beroepservaring. Doctoraatsopleidingen kunnen meetellen als relevante beroepservaring;

„detachering”: de tijdelijke indienstneming van personeel door een begunstigde gedurende een bepaalde periode, waarna het personeel het recht heeft naar zijn vorige werkgever terug te keren.

fundamenteel onderzoek;

industrieel onderzoek;

experimentele ontwikkeling.

100 % van de in aanmerking komende kosten voor fundamenteel onderzoek;

50 % van de in aanmerking komende kosten voor industrieel onderzoek, en

25 % van de in aanmerking komende kosten voor experimentele ontwikkeling.

wanneer aan kmo’s steun wordt verleend, kan de steunintensiteit worden verhoogd met 10 procentpunt voor middelgrote ondernemingen en 20 procentpunt voor kleine ondernemingen;

een verhoging met 15 procentpunt is mogelijk tot een maximum steunintensiteit van 80 % van de in aanmerking komende kosten indien:

personeelskosten (onderzoekers, technici en ander ondersteunend personeel, voor zover zij zich met het onderzoeksproject bezighouden);

kosten van apparatuur en uitrusting, voor zover en zolang zij worden gebruikt voor het onderzoeksproject. Indien deze apparatuur en uitrusting niet tijdens hun volledige levensduur voor het onderzoeksproject worden gebruikt, worden alleen de afschrijvingskosten overeenstemmend met de looptijd van het project, berekend volgens een goede boekhoudpraktijk, als in aanmerking komende kosten beschouwd;

kosten van gebouwen en grond voor zover en voor zolang zij voor het onderzoeksproject worden gebruikt. Wat gebouwen betreft, worden alleen de afschrijvingskosten overeenstemmend met de looptijd van het project, berekend volgens een goede boekhoudpraktijk, als in aanmerking komende kosten beschouwd. Wat grond betreft, komen de kosten voor de commerciële overdracht of daadwerkelijk gemaakte investeringskosten in aanmerking;

kosten van contractonderzoek, technische kennis en octrooien die tegen marktprijzen worden verworven bij of waarvoor een licentie wordt verleend door externe bronnen, mits de transactie overeenkomstig het arm’s length-beginsel heeft plaatsgevonden en er geen sprake is van collusie. Voorts ook kosten voor advisering en gelijkwaardige diensten die uitsluitend voor de onderzoeksactiviteiten worden gebruikt;

extra algemene vaste kosten die rechtstreeks uit het onderzoeksproject voortvloeien;

andere kosten, waaronder die voor materiaal, leveranties en dergelijke producten, die rechtstreeks uit de onderzoeksactiviteit voortvloeien.

voor kmo’s: 75 % van de in aanmerking komende kosten voor technische haalbaarheidstudies ter voorbereiding van activiteiten op het gebied van industrieel onderzoek en 50 % van de in aanmerking komende kosten voor studies ter voorbereiding van activiteiten op het gebied van experimentele ontwikkeling;

voor grote ondernemingen: 65 % van de in aanmerking komende kosten voor technische haalbaarheidstudies ter voorbereiding van activiteiten op het gebied van industrieel onderzoek en 40 % van de in aanmerking komende kosten voor studies ter voorbereiding van activiteiten op het gebied van experimentele ontwikkeling.

alle kosten die worden gemaakt vóór de verlening van het recht in het eerste rechtsgebied, daaronder begrepen de kosten met betrekking tot de voorbereiding, indiening en verdere afhandeling van de aanvraag, alsmede de kosten van een hernieuwde aanvraag voordat het recht is verleend;

vertaalkosten en andere kosten die worden gemaakt met het oog op de verkrijging of validering van het recht in andere rechtsgebieden;

kosten ter verzekering van de geldigheid van het recht tijdens de officiële afhandeling van de aanvraag en mogelijke oppositieprocedures, zelfs indien dergelijke kosten worden gemaakt na de verlening van het recht.

wat de innovatieadviesdiensten betreft, de kosten voor: managementadvies, technologische bijstand, diensten inzake technologie-overdracht, opleiding; advisering inzake de verwerving, bescherming en het verhandelen van intellectuele-eigendomsrechten en inzake licentieringsovereenkomsten; advisering betreffende het gebruik van normen;

wat diensten inzake innovatieondersteuning betreft, de kosten voor: kantoorruimte; databanken; technische bibliotheken; marktonderzoek; laboratoriumgebruik; diensten in verband met kwaliteitslabels, testen en certificeren.

„specifieke opleiding”: een opleiding die bestaat in onderricht dat direct en hoofdzakelijk op de huidige of toekomstige functie van de werknemer in de begunstigde onderneming is gericht, en door middel waarvan bekwaamheden worden verkregen die niet of slechts in beperkte mate naar andere ondernemingen of andere werkgebieden overdraagbaar zijn;

„algemene opleiding”: een opleiding die bestaat in onderricht dat niet uitsluitend of hoofdzakelijk op de huidige of toekomstige functie van de werknemer in de begunstigde onderneming is gericht, maar door middel waarvan bekwaamheden worden verkregen die in ruime mate naar andere ondernemingen of werkgebieden overdraagbaar zijn, zodat de inzetbaarheid van de werknemer wordt verbeterd. Een opleiding wordt als „algemeen” aangemerkt wanneer zij bijvoorbeeld

25 % van de in aanmerking komende kosten voor specifieke opleiding, en

60 % van de in aanmerking komende kosten voor algemene opleiding.

met 10 procentpunt indien de opleiding aan gehandicapte of kwetsbare werknemers wordt gegeven;

met 10 procentpunt indien de steun aan middelgrote ondernemingen wordt verleend en met 20 procentpunt indien de steun aan kleine ondernemingen wordt verleend.

degene die de opleiding volgt, mag niet tot de actieve bemanning behoren; en

de opleiding moet plaatsvinden aan boord van een schip dat in de Gemeenschap is geregistreerd.

de personeelskosten van de opleiders;

de verplaatsingskosten van de opleiders en degenen die de opleiding volgen, daaronder begrepen de verblijfskosten;

andere lopende uitgaven voor materiaal en benodigdheden die rechtstreeks met het project verband houden;

de afschrijving van werktuigen en uitrusting voor zover deze uitsluitend voor het opleidingsproject worden gebruikt;

de kosten van diensten inzake begeleiding en advisering met betrekking tot het opleidingsproject;

de personeelskosten van degenen die de opleiding volgen en algemene indirecte kosten (administratieve kosten, huur, algemene vaste kosten), ten belope van ten hoogste het totaal van de overige, in de punten a) tot en met e) bedoelde, in aanmerking komende kosten. Wat betreft de personeelskosten van degenen die de opleiding volgen, mag slechts rekening worden gehouden met de uren die de deelnemers aan de opleiding daadwerkelijk daaraan besteden, na aftrek van de door hen gewerkte uren.

de aanpassing van ruimten;

de tijd die het personeel uitsluitend besteedt aan de bijstand van de gehandicapte werknemers;

de kosten voor de aanpassing of aankoop van apparatuur of voor de aankoop en validering van software die de gehandicapte werknemers gebruiken, daaronder begrepen aangepaste en hulptechnologie, wanneer deze kosten bovenop de kosten komen die de begunstigde had moeten maken indien geen gehandicapte werknemers in dienst waren;

wanneer de begunstigde onderneming een sociale werkvoorziening biedt: de kosten voor de bouw, installatie of uitbreiding van de betrokken voorziening, alsmede alle kosten voor de administratie en het vervoer die rechtstreeks uit het in dienst hebben van gehandicapte werknemers voortvloeien.

openbare participatiemaatschappijen, risicokapitaalmaatschappijen, natuurlijke personen of groepen natuurlijke personen die geregeld risicokapitaal beleggen („business angels”) en eigen middelen in niet ter beurze genoteerde ondernemingen investeren, mits de totale investering van deze business angels in een zelfde onderneming 1 250 000 EUR niet overschrijdt;

universiteiten of onderzoekscentra zonder winstoogmerk;

institutionele beleggers, daaronder begrepen regionale ontwikkelingsfondsen;

autonome lokale autoriteiten die een jaarlijkse begroting hebben onder 10 miljoen EUR en minder dan 5 000 inwoners tellen.

een onderneming heeft de meerderheid van de stemrechten van de aandeelhouders of vennoten van een andere onderneming;

een onderneming heeft het recht de meerderheid van de leden van het bestuurs-, leidinggevend of toezichthoudend orgaan van een andere onderneming te benoemen of te ontslaan;

een onderneming heeft het recht een overheersende invloed op een andere onderneming uit te oefenen op grond van een met deze onderneming gesloten overeenkomst of een bepaling in de statuten van laatstgenoemde onderneming;

een onderneming die aandeelhouder of vennoot is van een andere onderneming, heeft op grond van een met andere aandeelhouders of vennoten van die andere onderneming gesloten overeenkomst als enige zeggenschap over de meerderheid van de stemrechten van de aandeelhouders of vennoten van laatstgenoemde onderneming.

de loontrekkenden;

de personen die voor deze onderneming werken, er een ondergeschikte verhouding mee hebben en voor het nationale recht met loontrekkenden gelijkgesteld zijn;

de eigenaren-bedrijfsleiders;

de vennoten die geregeld een activiteit in de onderneming uitoefenen en van de onderneming financiële voordelen genieten.

Steun ten gunste van (naam van de steunontvangende onderneming(en), al dan niet kmo's):

Referentie van de steunregeling (door de Commissie gebruikte referentie van de bestaande steunregeling(en) in het kader waarvan de steun wordt toegekend):

Steunverlenende autoriteiten(en) (benaming en contactgegevens):

Lidstaat waar het gesteunde project of de gesteunde maatregel wordt uitgevoerd:

Soort project of maatregel:

Korte beschrijving van het project of de maatregel:

In aanmerking komende kosten (in EUR):

Contante waarde steunbedrag (bruto) in EUR:

Steunintensiteit (% in bruto-subsidie-equivalent):

Voorwaarden verbonden aan de uitkering van de voorgenomen steun (in voorkomend geval):

Geplande aanvangs- en einddatum van het project of de maatregel:

Datum toekenning van de steun:

Steun ten gunste van (naam van de steunontvangende onderneming(en)):

Referentie van de steunregeling (door de Commissie gebruikte referentie van de bestaande steunregeling(en) in het kader waarvan de steun wordt toegekend):

Steunverlenende autoriteiten(en) (benaming en contactgegevens):

Lidstaat waar de investering plaatsvindt:

Gebied (NUTS-III-niveau) waar de investering plaats vindt:

Gemeente (voorheen NUTS-V-niveau, thans LAU 2) waar de investering plaatsvindt:

Aard van het project (nieuwe vestiging; uitbreiding van een bestaande vestiging; diversificatie van de productie van een bestaande vestiging naar nieuwe, additionele producten, of een fundamentele wijziging in het volledige productieproces van een bestaande vestiging):

Product vervaardigd of diensten geleverd op grond van het investeringsproject (met PRODCOM/NACE-nomenclatuur of CPA-nomenclatuur voor projecten in de dienstensector):

Korte beschrijving van het investeringsproject:

Contante waarde in aanmerking komende kosten van het investeringsproject (in EUR):

Contante waarde steunbedrag (bruto) in EUR:

Steunintensiteit (in % BSE):

Eventuele voorwaarden verbonden aan de betaling van de voorgenomen steun:

Geplande aanvangs- en einddatum van het project:

Datum toekenning van de steun: