Klimaatverandering - Hoofdinhoud

De aarde wordt verwarmd door de zon. Een gedeelte van de zonnestraling wordt door de atmosfeer terug de ruimte in gekaatst, een ander deel wordt omgezet in warmte. Ook deze warmte verdwijnt gedeeltelijk de ruimte in. Natuurlijke broeikasgassen, zoals waterdamp en CO₂, zorgen ervoor dat de warmte die de aarde uitstraalt, gedeeltelijk wordt teruggekaatst; deze gassen leggen een 'warme deken' om de aarde. Dit noemt men het broeikaseffect.

Zonder het natuurlijke broeikaseffect zou de gemiddelde temperatuur op aarde gemiddeld -18 graden Celsius bedragen, in plaats van de huidige +15 graden. Maar omdat de mens grote hoeveelheden broeikasgassen in de dampkring brengt (vooral CO₂), wordt het broeikaseffect versterkt.

(c) Europa Nu

Dit versterkte broeikaseffect kan een wereldwijde klimaatverandering tot gevolg hebben. Volgens het IPCC, een onderzoeksteam voor klimaat van de Verenigde Naties, leidt klimaatverandering tot extremere temperaturen, droogte en zwaardere regenval.

De klimaatverandering wordt veroorzaakt door de aanwezigheid van bepaalde stoffen in de dampkring. De belangrijkste hiervan zijn:

• - 

  kooldioxide (CO₂): komt vrij bij verbranding van fossiele brandstoffen zoals steenkool, aardolie en (in mindere mate) aardgas. CO₂ komt ook vrij bij ontbossing
• - 

  methaan (CH₄): ontstaat vooral in de landbouw en veeteelt
• - 

  distikstofoxide (N₂O, lachgas): komt vrij bij verbranding van fossiele brandstof en gebruik van mest
• - 

  fluorverbindingen: dit zijn stoffen als HKF's, PFK's en SF₆ (deze worden bijvoorbeeld in koelvloeistoffen gebruikt, als vervangers van cfk's).

De meeste hierboven genoemde stoffen zijn een natuurlijk onderdeel van onze atmosfeer. Door menselijk handelen is de concentratie van deze stoffen in de atmosfeer echter toegenomen.

Wereldwijd is de uitstoot van CO₂ de laatste decennia gestegen.

In Nederland is sprake van een lichte afname van de totale uitstoot van broeikasgassen.

© Compendium voor de Leefomgeving

Uitstoot broeikasgassen in Nederland. bron: CBS, PBL, Wageningen UR (2019) https://www.clo.nl

Volgens verschillende rapporten, waaronder van het Berkeley Earth Project uit 2011 en het IPCC, is de temperatuur op aarde sinds de jaren '50 met ongeveer een graad Celsius gestegen. In Europa komen hittegolven vaker voor en duren deze langer, terwijl het aantal dagen met vorst afneemt. Tussen 1850 en 2010 is de duur van hittegolven in de zomer in West-Europa verdubbeld. De hoeveelheid warme dagen is bijna verdriedubbeld. Er wordt verwacht dat de jaarlijkse gemiddelde temperatuur in Europa toe zal nemen, het meest in Oost- en Noord-Europa in de winter, en in Zuid-Europa in de zomer.

Bron: berkeleyearth.org

Deze video van de NASA geeft een beeld van de stijging van de wereldtemperatuur in de periode 1880-2015.

Als gevolg van een wereldwijde temperatuurstijging nemen gletsjers in omvang af, smelt het ijs op de Zuid- en Noordpool en zet water uit. Hierdoor zal volgens het IPCC de zeespiegel ongeveer 20 tot 60 centimeter stijgen gedurende deze eeuw. Enkele eilanden in de Stille Oceaan zullen naar verwachting verdwijnen. Ook in Nederland zullen de gevolgen van de zeespiegelstijging merkbaar zijn.

Daarnaast heeft de temperatuurstijging een negatief effect op ecosystemen. Als gevolg van klimaatverandering worden 16.000 plant- en diersoorten bedreigd.

De temperatuur stijgt in Nederland harder dan wereldwijd gemiddeld is. Hierdoor zal de hoeveelheid neerslag toenemen. De toegenomen hoeveelheid neerslag en de zeespiegelstijging leiden in Nederland tot een hoger risico op overstromingen. Naast extreem natte periodes, zullen ook extreem droge periodes vaker voorkomen. Dit kan de drinkwatervoorziening in gevaar brengen.

Internet