31259 - Initiatiefvoorstel-Van Bommel c.s. - Wet raadplegend referendum Europees Hervormingsverdrag

Dit wetsvoorstel werd op 2 november 2007 aanhangig gemaakt door de Tweede Kamerleden Van Bommel (SP)¹, Van der Ham (D66)², Ouwehand (PvdD)³, Peters (GroenLinks)⁴ en De Roon (PVV)⁵.

Dit voorstel is gebaseerd op de overweging, dat het wenselijk is het Verdrag van Lissabon tot wijziging van het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap (Hervormingsverdrag) aan een raadplegend referendum te onderwerpen, teneinde de betrokkenheid van burgers bij de toekomstige hervormingen van de Europese Unie te vergroten.

Voorstel van wet van de leden Van Bommel, Van der Ham, Ouwehand, Peters en De Roon betreffende het houden van een raadplegend referendum over het Hervormingsverdrag van de Europese Unie (Wet raadplegend referendum Europees Hervormingsverdrag)

Van deze pagina bestaat een uitgebreide versie met het inleidende gedeelte van de memorie van toelichting, alle documenten in dit dossier, een overzicht van Kamerleden en bewindslieden die bij de behandeling van dit dossier het woord hebben gevoerd en een overzicht van verwante dossiers.

• 1. 

  Spraakmakend buitenland-woordvoerder van de SP in de Tweede Kamer, die zich met veel verve in debatten over vredesmissies en Europese zaken mengde. Toonde grote betrokkenheid bij de ontwikkelingen in het Midden-Oosten en maakte zich sterk voor de Palestijnse zaak. Speelde verder in 2005 een prominente rol bij het verzet tegen de Europese Grondwet en was pleitbezorger van een onderzoek naar de Nederlandse steun aan de Amerikaanse inval in Irak. Was voor hij in 1998 Kamerlid werd docent Nederlands en Engels en beleidsmedewerker van de SP-fractie in de Tweede Kamer. Daarnaast was hij, als eerste SP'er, gemeenteraadslid in Amsterdam.
   
• 2. 

  Gedurende ruim tien jaar een extrovert en debatvaardig Tweede Kamerlid van D66. Had een achtergrond als acteur bij diverse toneelgezelschappen en was voorzitter van de Jonge Democraten. Verder was hij financieel bestuurslid van de Nationale Jeugdraad. In de Tweede Kamer hield hij zich onder meer bezig met het onderwijsbeleid, drugsbeleid, natuurbehoud, dierenwelzijn, binnenlands bestuur, cultuur en media. Hij was voorzitter van de vaste commissie voor Economische Zaken, Landbouw en Innovatie en lid van de onderzoekscommissie onderwijsvernieuwingen en van het Kamerpresidium. Was betrokken bij vele parlementaire initiatieven, zoals die om de Tweede Kamer het voortouw te geven in de kabinetsformatie en om tot invoering van een correctief dan wel raadgevend referendum te komen.
   
• 3. 

  Esther Ouwehand (1976) is sinds 30 november 2006 lid van de Tweede Kamerfractie van de PvdD (Partij voor de Dieren) en sinds 9 oktober 2019 fractievoorzitter en partijleider (trad als zodanig op 24 september 2023 tijdelijk terug). Mevrouw Ouwehand verving eerder van 11 oktober 2018 tot 31 januari 2019 Marianne Thieme als fractievoorzitter en nam ook in januari-mei 2012 het fractievoorzitterschap al even waar. Mevrouw Ouwehand was eerder medewerker op het partijbureau van de Partij van de Dieren. Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november 2023 was zij opnieuw lijsttrekker van haar partij.
   
• 4. 

  Zes jaar GroenLinks-Tweede Kamerlid, na eerder advocaat bij een gerennomeerd advocatenkantoor en diplomaat in onder meer Kaboel te zijn geweest. Werd in 2006 als ambtenaar van Buitenlandse Zaken uitgezonden naar Afghanistan om de minister van Buitenlandse Zaken van dat land te adviseren. De betrokkenheid met dat land was ook tijdens haar Kamerlidmaatschap van belang vanwege de Nederlandse rol in de provincies Uruzgan en Kunduz. In de Tweede Kamer hield zij zich behalve met buitenlandse zaken bezig met justitie, openbaar bestuur, media en cultuur. Werd in de VS geboren als dochter van een Nederlandse strafrechtgeleerde en een Japanse moeder.
   
• 5. 

  Raymond de Roon (1952) is sinds 30 november 2006 lid van de Tweede Kamerfractie van de PVV. Hij was advocaat-generaal bij het Amsterdamse Gerechtshof. Eerder was hij onder meer officier van justitie in Zutphen en van 2010 tot 2013 gemeenteraadslid in Almere. In 2023-2024 was hij tevens Statenlid in Zeeland. De heer De Roon houdt zich in de Tweede Kamer met name bezig met buitenlandse zaken. Hij was voorzitter van de commissies voor Veiligheid en Justitie en voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en is nu voorzitter van de commissie voor Defensie.
   
• 6. 

  Politica van de ChristenUnie, die ruim vijf jaar deel uitmaakte van de Tweede Kamer. Zij was daarvoor gemeenteraadslid in Zwolle en freelance bureauredacteur bij diverse tijdschriften. Hield zich als Kamerlid met name bezig met volksgezondheid, ruimtelijke ordening, landbouw, milieu en Europese zaken en maakte deel uit van het Presidium van de Tweede Kamer. Voerde in 2011 strijdbaar het parlementaire verzet aan tegen versobering van het persoonsgebonden budget. Werd na haar Kamerlidmaatschap regiomanager bij de Landelijke Huisartsenvereniging, directeur van de Nederlandse Patiëntenvereniging en regiobestuurer van het Leger des Heils.
   
• 7. 

  Uit Twente afkomstige liberaal, die al jong lid van de VVD werd en voor die partij bijna twaalf jaar Tweede Kamerlid was. Hij was daarvoor onder meer politiek assistent van minister Jorritsma en hoofd public affairs van Koninklijke KPN. Had grote belangstelling voor internationale zaken en was als Tweede Kamerlid woordvoerder buitenlandse zaken en defensie. Hield zich verder bezig met Europese aangelegenheden en was in 2012-2018 voorzitter van de vaste commissie voor Defensie. Innemende afgevaardigde, met diplomatieke gaven. Moest noodgedwongen zijn Kamerlidmaatschap opgeven na het bekend worden van een 'ongelijkwaardige relatie' met een jongere fractiemedewerkster in 2013. Werkte daarna bij een denktank en is sinds 2025 chef van het kabinet van Eurocommissaris Hoekstra.
   
• 8. 

  Henk Jan Ormel (1955) was van 27 februari tot 16 juli 2024 lid van het Europees Parlement voor het CDA. Hij maakte deel uit van de fractie van de EVP. Eerder was hij tien jaar Tweede Kamerlid. De heer Ormel was toen buitenlandspecialist en woordvoerder Europese zaken. Sprak daarnaast geregeld over landbouw, voedselveiligheid, dierenwelzijn en dierengezondheid, en verder over biotechnologie en medisch-ethische kwesties, zoals euthanasie en onderzoek met orgaanweefsel. Leidde een themacommissie uit de Kamer over dierhouderij. In de periode 2007-2010 was hij voorzitter van de vaste commissie voor Buitenlandse Zaken. Na zijn Kamerlidmaatschap bekleedde hij functies bij de FAO en WHO. Daarvoor was hij dierenarts.
   
• 9. 

  Bijna dertien jaar politiek leider van de in 2002 opgerichte Partij voor de Dieren, die er vanaf 2006 in slaagde haar partij in vier verkiezingen een vaste (en steeds sterkere) positie in het parlement te bezorgen. Stond bekend als een goede, vasthoudende debater, die haar bijdragen steeds afsloot met: "En voorts ben ik van mening dat er een einde moet komen aan de bio-industrie". Trachtte tevergeefs een wettelijk verbod op onverdoofd ritueel slachten in te voeren. Werkte voor zij Tweede Kamerlid werd bij Stichting Bont voor Dieren en de Stichting Wakker Dier. In 2022 werd zij directeur van het wetenschappelijk bureau van de Partij voor de Dieren.
   
• 10. 

  Amsterdamse politieagent, die als PVV-dissident veel van zich deed spreken. Na de verkiezingswinst van de PVV kwam hij in november 2006 in de Tweede Kamer. Als woordvoerder binnenlandse zaken, politie, defensie, maar vooral Koninkrijksrelaties schuwde hij ferme uitspraken niet. Dat zorgde voor spanningen tijdens een delegatiebezoek aan de Antillen. In 2011 PVV-lijsttrekker bij de Statenverkiezingen in Noord-Holland en tot maart 2015 Statenlid. Kwam in 2012 in conflict met Wilders, toen hij kritisch was over organisatie en opereren van de PVV. Hij ging toen in politieke zin zijn eigen weg met nieuwe politieke bewegingen, maar zonder electoraal succes. Keerde daarna terug naar de politie, waarmee hij later echter in conflict kwam en opende later zijn eigen restaurant.
   
• 11. 

  Tamelijk direct opererend Tweede Kamerlid van de PvdA, die zich vaak kernachtig uitdrukte. Voerde vooral het woord over defensie (materieelbeleid), industriepolitiek, sport en Europese aangelegenheden. Tevens actief lid van het Beneluxparlement. Was voor zijn zevenjarige Kamerlidmaatschap onder meer leraar in het beroepsonderwijs en manager commerciële Zaken bij Geove-RZG Zorgverzekeraar in Groningen en Velp. In 2009-2010 was hij lid van de parlementaire onderzoekscommissie financieel stelsel.
   
• 12. 

  Kees van der Staaij (1968) is sinds 1 juni 2024 staatsraad bij de Afdeling advisering van de Raad van State. Hij was van 19 mei 1998 tot 6 december 2023 Tweede Kamerlid voor de SGP. De heer Van der Staaij was in 2010-2023 politiek leider van de SGP. Hij was eerder adjunct-chefjurist bij de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. In de Tweede Kamer hield hij zich onder meer bezig met algemene politiek onderwerpen, veiligheid en justitie, buitenlandse zaken, Koninklijk Huis en volksgezondheid, welzijn en sport. Hij zat verder een werkgroep voor die de herziening van het Reglement van Orde van de Tweede Kamer voorbereidde en in 2021 een werkgroep over versterking van de positie van de Tweede Kamer. Bij zijn vertrek was hij de nestor van de Kamer.
   
• 13. 

  Jasper van Dijk (1971) was van 30 november 2006 tot 6 december 2023 lid van de Tweede Kamerfractie van de SP. In de periode maart-juli 2023 werd hij tijdelijk vervangen door Frank Futselaar. Hij was medewerker van de SP-fracties in de Tweede Kamer en het Europees Parlement en gemeenteraadslid in Amsterdam. De heer Van Dijk was eerst woordvoerder onderwijs, sociale zaken en integratie en werd later woordvoerder defensie, buitenlandse zaken, ontwikkelingssamenwerking, Europa en asiel en migratie.
   
• 14. 

  Kees Vendrik (1963) was in de periode 1998-2010 was hij Tweede Kamerlid, in 2011-2017 lid van de Algemene Rekenkamer en in de jaren 2019-2022 lid van de GroenLinks-Eerste Kamerfractie. Als Tweede Kamerlid was hij woordvoerder op het gebied van milieu, zorg, hoger onderwijs en energiebeleid en ook geruime tijd financieel-economisch woordvoerder. Voor hij Tweede Kamerlid werd, was de heer Vendrik medewerker van de Kamerfracties van PSP en GroenLinks en chef-programmering bij politiek-cultureel centrum 'De Balie'. Van april 2017 tot juli 2022 was hij hoofdeconoom bij de Triodos Bank. Als Eerste Kamerlid hield hij zich bezig met financieel-economische onderwerpen. Sinds 3 november 2022 is de heer Vendrik voorzitter van het platform voor maatschappelijk dialoog en reflectie klimaatbeleid.
   
• 15. 

  Frans Timmermans (1961) is sinds 23 november 2023 fractievoorzitter van GroenLinks-PvdA in de Tweede Kamer. Sinds 6 december 2023 is hij Tweede Kamerlid en eerder was hij dat in 1998-2007 en 2010-2012 voor de PvdA. Van 1 november 2014 tot 22 augustus 2023 was de heer Timmermans vicevoorzitter van de Europese Commissie. In de Commissie-Juncker was hij verantwoordelijk voor 'betere regulering' en duurzame ontwikkeling en in de Commissie-Von der Leyen voor de Europese Green Deal. De heer Timmermans was in 2012-2014 minister van Buitenlandse Zaken in het kabinet-Rutte II. Daarvoor was hij staatssecretaris van Buitenlandse Zaken (belast met Europese samenwerking) in het kabinet-Balkenende IV. Eerder was hij adviseur en particulier secretaris van dr. M. van der Stoel, Hoge Commissaris nationale minderheden van de OVSE.