PvdA en het buitenland - Hoofdinhoud

De PvdA i heeft altijd een sterke internationale oriëntatie gehad. Dat bleek zowel uit haar betrokkenheid bij de Europese samenwerking en ontwikkelingssamenwerking. Lange tijd steunde de PvdA ook volop het Atlantisch bondgenootschap, maar in de periode na 1965 was zij daarover kritischer.

Vanaf haar oprichting is de PvdA sterk voorstander van Europese samenwerking geweest. Vooral Van der Goes van Naters i en Nederhorst i, die beiden deel uitmaakten van het eerste Europese Parlement, waren daarvan pleitbezorger. Vanaf 1958 speelde Sicco Mansholt i als Europees Commissaris voor de Landbouw een prominente rol bij het tot stand brengen van een Europees Landbouwbeleid.

In 1973-1977 was de PvdA'er Henk Vredeling i Europees commissaris voor sociale zaken en werkgelegenheid. Doordat een draagvlak voor een socialer Europa ontbrak en door de economische crisis, kon hij niet veel tot stand brengen. Zijn belangrijkste succes was een Europese richtlijn over medezeggenschap bij multinationals.

In november 2014 kwam er in de persoon van Frans Timmermans i opnieuw een PvdA'er in de Europese Commissie. Hij werd vicevoorzitter en commissaris voor betere regulering en duurzame ontwikkeling.

Ten tijde van de Koude Oorlog steunde de PvdA krachtig de samenwerking tussen West-Europa en de Verenigde Staten in de NAVO. Pas begin jaren zestig kwam daarin een geleidelijke verandering. Zo was de PvdA kritisch over het lidmaatschap van de NAVO van de autoritaire regimes in Portugal en Griekenland.

Ook het Amerikaanse optreden in Zuid-Oost-Azië en de toenemende kernbewapening werden bekritiseerd. Het PvdA-Tweede Kamerlid Huub Franssen i pleitte in 1969 op het PvdA-congres tevergeefs voor het uit de NAVO treden door Nederland. Een aanzienlijke minderheid van de PvdA steunde hem.

Steun gaf de PvdA daarentegen aan de bevrijdingsbewegingen in Angola en Mozambique, aan het socialistische bewind van Allende in Chili en aan de verzetsbewegingen in Midden-Amerika. Max van der Stoel i speelde een prominente rol op het gebied van de mensenrechten.

In de jaren tachtig keerde de PvdA zich tegen plaatsing van nieuwe kruisraketten, maar ook voor het door Nederland afstoten van atoomtaken. De voorgenomen (en door het kabinet-Lubbers/Kok) gesteunde deelname aan de internationale coalitie tegen het Irak van Sadam Hoessein in 1991 leidde tot intern verzet.

Moeizaam waren ook de discussies over de Nederlandse bijdrage aan de vredesmissie in Afghanistan. In 2003 stemde de PvdA daar uiteindelijk wel mee in en tijdens het vierde kabinet-Balkenende werd ook besloten tot verlening van de missie. Daaraan werd toen de voorwaarde verbonden dat Nederland in 2010 zijn leidende rol in Uruzgan zou opgeven. Een conflict hierover in het kabinet leidde uiteindelijk tot een kabinetscrisis.

De PvdA is vanaf de jaren zestig een krachtig voorstander van hulp aan derdewereldlanden. Ook op dat gebied speelde Van der Goes van Naters een rol, en daarnaast onder meer Geert Ruygers i. Vanaf de jaren zeventig was Jan Pronk i dé pleitbezorger van andere internationale verhoudingen en van betere kansen voor ontwikkelingslanden. De werkzaamheden van de PvdA op het gebied van internationale solidariteit worden ondersteund door de Evert Vermeer Stichting.

In 2013 gingen de Alfred Mozer Stichting, die zich met Europese samenwerking bezighield, en de Evert Vermeer Stichting op in de Foundation Max van der Stoel (FMS).

Meer over